Ձեր վստահելի աղբյուրը

Շրջակա միջավայրի  նախարարությունը շրջանառության մեջ է դրել «Տեղեկատվության ազատության մասին» ՀՀ օրենքում լրացումներ  կատարելու մասին նախագիծը։ Այն Իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական կայքում զետեղվել է այսօր, մինչև դեկտեմբերի 17-ը քաղաքացիները կարող են «դեմ» կամ «կողմ» քվեարկել առաջարկվող փոփոխություններին։

Նախարարությունից նշում են, որ նախագծի ընդունմամբ կապահովվի Օրհուսի կոնվենցիայի ամբողջական կիրարկումը, ինչպես նաև Հայաստանի Սահմանադրության և «Տեղեկատվության ազատության մասին» օրենքի համապատասխան դրույթների շրջանակներում շրջակա միջավայրին վերաբերող տեղեկատվությունը տնօրինող սուբյեկտին հնարավորություն կընձեռի  պաշտպանել հանրային շահն ու անվտանգությունը՝ ոլորտին վերաբերող խնդիրների կարգավորման հարցում։

«Ինոֆորմացիայի ազատության կենտրոն» ՀԿ հիմնադիր, նախագահ Շուշան Դոյդոյանը պատահաբար է ծանոթացել նախագծին։ Հղումը նրան իր ընկերներից մեկն է ուղարկել։

«Սա տասներորդ փորձն է օրենքը փոխելու, ցավոք նաև միակն է, որի մասին խիստ պատահաբար ենք իմանում։ Նախագծի՝ E-draft-ում  հայտնվելը պետք է լինի ոչ թե գործընթացի սկիզբը, այլ պետք է լինի դրա մասը։ Պետք է նախ գաղափարը քննարկվի մասնագիտացած կազմակերպությունների հետ, խորհուրդ հարցնեն՝ թե ինչպես է ճիշտ ձևակերպել։ Ի վերջո, այդ օրենքի վրա աշխատած ու դրա ընդունմանը նպաստած կազմակերպություն ենք, ունենք 16 տարուց ավելի կուտակած փորձ, իչը հաստատապես շատ պիտանի կլիներ, որպեսզի օրենքն առավել գրագետ լիներ»,-Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց ՀԿ նախագահը։

Անդրադառնալով լրացումների բովանդակությանը՝ Շ. Դոյդոյանն ընդգծեց, առաջարկվող դրանք խաթարում են օրենքի ողջ կառուցվածքը, տրամաբանությունը, քանի որ հատվածային են։
«Այս օրենքում հատվածային փոփոխությունները պետք է բացառվեն։ Չի կարելի ըստ ոլորտների անհրաժեշտության, ըստ իրենց ծրագրերի փոփոխություններ ձեռնարկել։ Ամեն ոլորտ ունի իր առաջնահերթությունները, և բնական է, ամեն մեկը կցանկանա մի բան հանել, փոխել կամ ավելացնել այս օրենքում։  Սակայն դա պետք է բացառվի»,-ընդգծեց նա։

ՀԿ նախագահը ցավ հայտնեց՝ մինչ նախագիծը շրջանառության մեջ դնելու նախօրեին  իրենք հայտարարում են «Տեղեկատվության մատչելիություն և հետաքննական լրագրություն առավել իրազեկ քաղաքացիների համար» ծրագրի մասին,  մեկ էլ՝ անակնկալ, գործընթացը հարցականի տակ դնող քայլ է կատարվում։

«Իրականում շատ անիմաստ, անօգուտ ու ավելորդ եմ համարում այս  նախաձեռնությունը, քանի որ այն, ինչ ուզում են անել, արդեն առկա է «Տեղեկատվության ազատության մասին օրենքում», Սահմանադրությունը և օրենքը տալիս են Օրհուսի կոնվենցիայի կարգավորումներն ու երաշխիքները։ Մեկ անգամ ևս «չհասկացողների» համար օրենքում ամրագրել ինչ-որ բան, ես համարում եմ ավելորդաբանություն։ Ծանրաբեռնում են այնքան հստակ գրված իրավական ակտը, որը 16 տարիների ընթացքում ապացուցել է իր կենսունակութունը ցանկացած իրավիճակում ու ոլորտում։ Ես դեմ եմ և՛ ձևին, թե ինչպես են փորձում իրականացնել, և՛ բովանդակությանը»,-կարծիք  հայտնեց տեղեկատվության ազատության իրավունքի մասնագետը։  

Շուշան Դոյդոյանը լուրջ կասկածներ ունի, որ Շրջակա միջավայրի նախարարությունը ինչ-որ ծրագրի շրջանակում դրամաշնորհով պարտականություն է ստանձնել օրենքում նման լրացում անել, ինչի համար աղճատում է ու կասկածի տակ դնում քաղաքացիական հասարակության աշխատանքի շնորհիվ մշակված, ապա նաև իրավական ուժ ստացած փաստաթուղթը։

«Չի՛ կարելի այս ձևով։ Ես կողմ եմ այս օրենքի համակարգված, համալիր բարեփոխմանը, երբ հնարավոր փոփոխություններից մեկը կլինի այն, ինչ առաջարկում է  նախարարությունը, բայց ոչ միակը։ Հարյուրավոր առաջարկություններ կան, պետք է քննարկվեն, տասնվեց տարվա ընթացքում տեխնոլոգիաները փոփոխվել են, զարգացել, բայց օրենքը չի բարեփոխվել։ Այո, օրենքը համալիր փոխելու կարիք կա, բայց կտրականապես դեմ եմ հատվածային ու պատեհապաշտական փոփոխություններին, և նախարարության առաջարկածը հենց այդպիսին են համարում»,-դիրքորոշումը հստակեցրեց ՀԿ նախագահը։

Օրենքում փոփոխություններ, լրացումներ կատարելու գաղափարը պետք է քննարկվի, իսկ մինչ այդ, ըստ Շ. Դոյդոյանի, պետք է ստեղծել աշխատանքային խումբ, որտեղ ընդգրկված կլինեն ոլորտային կառույցներից, ՀԿ-ներից, նաև Ազգային Ժողովից ներկայացուցիչներ, այս բոլորի մասնակցությամբ կետ-առ կետ պետք է քննարկվեն բոլոր դրույթները։

Դոյդոյանն ու իր ղեկավարած ՀԿ-ն կոչ են անում Շրջակա միջավայրի նախարարությանը անհապաղ հրաժարվել այս նախաձեռնությունից, ՏԱ օրենքը փոփոխելու գործընթացին ցուցաբերել պատասխանատու և համակարգային մոտեցում, իսկ որևէ փոփոխություն առաջարկելուց առաջ խոհրդակցել ոլորտում տասնամյակների փորձառություն ունեցող հասարակական կառույցների և փորձագիտական համայնքի ներկայացուցիչների հետ:

Նա պնդում է՝ առանց բաց և թափանցիկ քննարկումների օրենքի նախագծեր ստեղծելը,
առանձին կողմերի պատեհապաշտությամբ առաջնորդվելը, խաթարում է ՔՀԿ-պետություն համագործակցության մեխանիզմներն ու թուլացնում պետության նպատմամբ հանրության վստահությունը: