Ձեր վստահելի աղբյուրը

Աույն թվականի նոյեմբերի 19-ին իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական հարթակում (e-draft) ՀՀ արդարադատության նախարարությունը հանրային քննարկման է ներկայացրել ՀՀ քրեական օրենսգրքի նախագիծը, որում բացակայում է շրջակա միջավայրի աղտոտման վերաբերյալ տեղեկություններ թաքցնելու կամ դրանք դիտավորյալ աղավաղելու համար քրեական պատասխանատվություն սահմանող հոդվածը։

Բնապահպան-իրավաբան Նազելի Վարդանյանը Panoarama.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով թեմային, կարծիք է հայտնում, որ  եթե ՀՀ քրեական օրենսգիրքը այս տեսքով ընդունվի, և 282 հոդվածը բաց մնա, ապա Քննչական կոմիտեում Ամուլսարի հետ կապված հարուցված գործը կկարճվի։

«Կառավարությունն ասում էր, որ քրեական գործը կպարզի հանգամանքները, ըստ այդմ որոշում կկայացվի։ Նույն բանն է ասում Շրջակա միջավայրի նախարարությունը։ Ու հիմա, եթե էս տեսքով քրեական օրենսգիրքը ընդունվի, ապա գործը կկարճվի»,- նշեց Նազելի Վարդանյանը։

Վարդանյանը նշում է, որ օրենքի նախագծի ընդունումից հետո նաև ի չիք կդառնա կառավարության ծախսած 400 հազար դոլարը, որը տրամադրվել  «Էլարդի» ուսումնասիրությունների համար։

«Ես կարծում եմ, որ բնապահպանությանն առնչվող հոդվածները ոչ թե պետք է վերացվեն, այլ պետք է խստացվեն։ Կստացվի, որ մարդիկ կարող են իմանալ և չասել, որ վտանգ կա։ Կարող ա ջուրն աղտոտվի, բայց չասեն, որ դա խմելու դեպքում մարդը կարող է լուրջ հիվանդություն ձեռք բերի կամ մահանա»,- նշում է Նազելի Վարդանյանը։

ՀՀ քրեական օրենսգրքի նախագիծն այս տեսքով հակասում է նաև միջազգային մի շարք կոնվենցիաներին, որոնք Հայաստանը ստորագրել է։

«Օրինակ, մենք ստորագրել ենք «Օրհուսի կոնվենցիա», որը սահմանում է՝ մատչելի պետք է լինի տեղեկատվությունը, և արդարադատության մատչելիության իրավունք է տրվում այդ կոնվենցիայով։ Բացի դրանից, մեր տեղեկատվության մասին օրենքում նշված է, որ բնապահպանական տեղեկատվությունը չի կարող պետական կամ կոմերցիոն գաղտնիք լինել։ Բայց դա էլ Շրջակա միջավայրի նախարարությունն է ուզում փոխել։ Ուզում են, որ մարդիկ չիմանան՝ ինչ են ուտում, ինչ են շնչում»,- ասաց Նազելի Վարդանյանը։

Գործող Քրեական օրենսգրքի 282-րդ հոդվածը  Քրեական նոր օրենսգրքի նախագծից դուրս բերելը ՀՀ Արդարադատության նախարարությունը հիմնավորում է  397-րդ հոդվածի առկայությամբ, որը քրեական պատասխանատվություն է նախատեսում մարդու կյանքի կամ առողջության համար վտանգ ստեղծող դեպքերի, իրադարձությունների, փաստերի կամ երևույթների վերաբերյալ տեղեկություն թաքցնելու կամ աղավաղելու համար, որը կատարվել է այդպիսի տեղեկությամբ ապահովելու պարտականություն ունեցող անձի կողմից:

«Քննարկվող հանցակազմը իր մեջ ներառում է, ի թիվս այլոց, մարդկանց կյանքի և առողջության համար վտանգավոր ռադիոակտիվ, քիմիական, մանրէաբանական կամ այլ կենսաբանական նյութերով շրջակա միջավայրի աղտոտման վերաբերյալ այլ վտանգավոր տեղեկություններ թաքցնելու կամ այդպիսի աղտոտման վերաբերյալ դիտավորությամբ ակնհայտ կեղծ տեղեկություններ հաղորդելու (տեղեկություններն աղավաղելու) դեպքերը: Հենց այդ պատճառով էլ Նախագծում բացակայում է ՀՀ գործող քրեական օրենսգրքի 282-րդ հոդվածում ամրագրված հանցակազմը (շրջակա միջավայրի աղտոտման վերաբերյալ տեղեկություններ թաքցնելը կամ դրանք դիտավորյալ աղավաղելը)»,- նշվում է նախարարության հիմնավորման մեջ։

Աշխարհագրագետ, «Հայկական բնապահպանական ճակատի» անդամ Լևոն Գալստյանի խոսքով, ներկայացված 397-րդ հոդվածը իրականում այլ բանի է վերաբերում. «Ներկայացված հոդվածը վերաբերում է դեպքերին, երբ աղտոտումն արդեն կատարվել է։ Իսկ 242-րդ հոդվածը վերաբերում էր հնարավոր աղտոտմանը։ Այսինքն՝ էն բոլոր դեպքերի մասին էր, երբ գործունեությունը պետք է սկսվի, բայց պարզվում է, որ պաշտոնյան, տնտեսվարողը կամ որևէ մեկը թաքցրել է եղած վտանգը, բայց դա դեռևս վտանգ չի բերել։ Հետևանք բերելուց հետոն ուրիշ հարց ա։ Դրանք տարբեր իրավակարգավորումներ ունեն»։

Գալստյանի կարծիքով, 282-րդ հոդվածը ոչ թե պետք է հանեին, այլ պետք է ավելի խստացնեին, որ այն վերաբերեր ոչ միայն պաշտոնատար անձանց, այլ նաև տնտեսվարողներին. «Տարբեր քննարկումներից կարելի է եզակացնել, որ հոդվածի հանելն ուղղակի անթույլատրելի է»։