Առողջություն 13:00 31/12/2019 Հայաստան

«Ծաղկող» Սևանից մինչև Ամուլսար. բնապահպանական խնդիրներ, որոնց բախվեց Հայաստանը 2019-ին

Ծաղկող Սևան, հանք դառնալու վտանգի տակ կանգնած Ամուլսար, անկում ապրող արագիլներ, անընդհատ հատվող ծառեր, անազատության մեջ գտնվող վայրի կենդանիներ. այս և բազում այլ  բնապահպանական խնդրիրների Հայաստանը բախվեց 2019 թվականի ընթացքում։

Հայաստանում որպես բնապահպանական գերխնդիր շարունակում է մնալ Սևանա հարցը, որն, ըստ բնապահպան Կարինե Դանիելյանի, ոչ միայն  լուծում չի ստանում, այլ նաև ավելի է խորանում։ Բնապահպանի խոսքով, 2020 թվականին ևս մենք ունենալու ենք ծաղկող Սևան։

«1964 թվականից հետո Սևանում ջրիմուռների ծաղկում լինում է, բայց շատ կարճ ժամանակով և փոքր հատվածով։ Իսկ այն, ինչ 2 տարի իրար վրա եղավ, շատ աննախադեպ էր։ Դա ցուցանիշ է, որ Սևանում ճահճացման գործընթացները խիստ ակտիվացել են»,- նշում է Դանիելյանը։

Բնապահպանի խոսքով, Սևանը ունի նաև մաքրման կարիք։  Թեև վերջին տարիներին Սևանում մաքրման 3 հիմնական կայան է կառուցվել, բայց դրանք միայն մեխանիկական աշխատանք են կատարում և լիճն ամբողջությամբ չեն մաքրում։

Դանիելյանն ասաց, որ պետք է նաև աշխատանքներ տարվեն՝ կենսաբանական մարքման պայմաններ ստեղծելու. «Ջրի հետ եկող աղբի մաքրումից հետո պետք է միկրոբների միջոցով մաքրել այն քիմիական նյութերը, որոնք ջրում կան»։

Բացի դրանից, այն օբյեկտները, որոնք շրջապատում են Սևանը, պետք է մարքման կայաններ ստեղծեն, որպեսզի իրենց ջրային աղտոտված հոսքերը չլցվեն Սևան։

«Բավականին աշխատանք այստեղ կա։ Սկզբունքորեն նաև կլիմայի փոփոխությունն է ազդում, քանի որ ջերմաստիճանի միջին բարձրացումը բերում է նրան, որ հատակի շերտում նույնպես ջերմաստիճանը բարձրանում է, իսկ դա օգնում է ճահճացմանը»,- նշում է Դանիելյանը։

Երկրորդ և ամենացավոտ խնդիրը, որ շարունակում է մտահոգել բնապահպաններին, հանքարդյունաբերությունն է,  որն, ըստ բնապահպանների, լուրջ բացասական ազդեցություն է ունենում շրջակա միջավայրի վրա։ 

Բնապահպան Սիլվա Ադամյանի խոսքով, տարիներ շարունակ խոսվում է հանքարդյունաբերության ոլորտի աշխատանքներն ավելի պատասխանատու, իսկ  արդյունահանողներին հաշվետու դարձնելու մասին։ Սակայն իրականում որևէ դրական տեղաշարժ ոլորտում չի նկատվում։

«Այդ աշխատանքները պետք է համակարգի բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմինը։ Եթե նա լավ կատարի իր աշխատանքը, մենք այսպիսի խնդրի առաջ չենք կանգնի։ Բայց  հիմա նրանք գնում, տեսնում են խնդիրը, տուգանքը գրում և տալիս են հանքարդյունաբերողին, նա էլ մուծում է սահմանված գումարը, և հետո նույնը շարունակվում է՝ հանքարդյունահանողը նույն ձևով շարունակում է բնությանը վնաս տալ։ Իրենք շատ վատ են աշխատում, ցուցադրական ինչ-որ քայլեր են անում, և վերջ։ Եթե նայում ես, բնապահպանության դաշտում իրենց գործունեությունից ոչինչ չի փոխվում»,- արձանագրում է Սիլվա Ադամյանը։

Բնապահպանի խոսքով, շատ-շատ են լքված պոչանքները։ Ադամյանի համոզմամբ, այդ լքված պոչանքները պետք է գույքագրվեն, բայց այդ մասին կարծես թե վաղ է խոսելը։ 

«Էս ամենի հետ միասին ուզում ենք Ջերմուկում հանք բացել։ Ախր մենք մեր եփած շիլան չենք կերել, ուզում եք նորը եփել, այն էլ առողջարանային քաղաքում։ Ավիրել այդ առողջարանը, ուղղակի հանցագործություն է։  Ամուլսարի խնդիր կարևորագույն է, և մենք հույս ունեինք, որ ներկայիս կառավարությունը որոշակի քայլեր կձեռնարկի՝ խնդրին լուծում տալու։ Սա քաղաքական խնդիր է՝ ձեռքը սեղանին խփելու և վերջ ասելու։ Իսկ մենք տեսանք հակառակ արդյունքը, որ վերին ատյաններն ասում են՝ հանքը 0 բացասական արդյունք է ունենալու բնության վրա»,- նշում է Ադամյանը։

Բայց, բնապահպանն ասում է, որ փորձաքննության մեջ չի դիտարկվել անգամ ուրանի առկայությունը։ Ադամյանի խոսքով,  Դա 1956 թվակաի Սովետական Միության արած հետազոտությունները ցույց են տվել, որ Ամուլսարում ուրանի բաականին լուրջ պաշարներ կան։

«Եթե հանքը շահագործվեց, դա կլինի Ջերմուկի վերջը։ Սովետական Միության նման հզոր պետությունը կարող էր այդ հանքը շահագործել, բայց ուրանի առկայության փաստը ետ է պահել նրան այդ մտքից»,- հավելում  է Ադամյանը։

Անտառահատումների խնդիրը ևս շարունակում է մնալ օրակարգում։ Բնապահպանների համոզմամբ, հատվող ծառերի քանակի ավելացումը միաժամանակ երկու՝ բնապահպանական և սոցիալական խնդիրների հետևանք է։

«Ասել, որ մարդիկ չպետ է հատեն անտառ, հեշտ է, և մենք ասում ենք, բայց դրա համար պետք է այլընտրանք առաջարկել։ Ես կարծում եմ, որ մինչև  չլուծվի ալտերնատիվ էներգետիկայի խնդիրը, ծառահատումները շարունակվելու են։ Այսինքն՝ գյուղացին եթե չունենա հնարավորություն բացի բարձր գնով վաճառվող գազից այլ բան վառելու՝ դա լինի արևային էներգիան, քամու էներգիան, նա մշտապես հատելու է անտառը»,- նշում է Սիլվա Ադամյանը։

Կենսաբազմազանության խնդիրը ևս բավականին լուրջ արտահայտված է Հայաստանում։
Ադամյանի խոսքով, խնդիրն ավելի արտահայտված է կենդանական աշխարհում։ 

«Մեզ մոտ չի արվում մշտադիտարկում, թե որտեղ ինչ կենդանի ունենք, քանի գլուխ և որտեղ կա։
Անազատության մեջ գտնվող կենդանիների խդիրը ևս շատ լուրջ է։ Մեր ամբողջ երկիրը ողողված է փոքր կենդանաբանական այգիներով, որտեղ մեծ քանակությամբ  կարմիրգրքյան կենդանիներ կան։ Մինչև այսօր մշտադիտարկում արված չէ, թե քանի նմանատիպ օբյեկտ կա, քանի կենդանի է անազատության մեջ։ Նույն խնդիրն է դելֆինարիումների հետ կապված։ Այդ կենդանիները մեր կլիմայական պայմաններում չեն կարող գոյատևել, բայց բացվում են նման օբյեկտներ։  Այս խնդիրն էլ ենք տարեցտարի տեղափոխում նոր դաշտ»,- ասաց  բնապահպանը։

Վերջին, և գլոբալ առումով ամենամեծ խնդիրը, որը ըստ Սիլվա Ադամյանի, օրակարգում է, կապված է կլիմայական փոփոխությունների հետ. «Կլիմայական փոփոխություններին մարդիկ կարող են ադապտանալ, բայց ինչ վերաբերում է կենդանական և բուսական աշխարհին, կենսաբազմազանությանը, ապա այդ առումով Հայաստանում ոչինչ չի արվում, մենք դեռ չենք հասել դրան, որ կենսաբազմաղզանությունը ադապտանա»։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:03
Պտղնի գյուղում տղամարդը մարտական նռնակով զինված սպառնում էր այն պայթեցնել
Նոյեմբերի 25-ին, ժամը 20։30-ի սահմաններում ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության ոստիկանության Քրեական ոստիկանության գլխավոր վարչությունում և...
Աղբյուր` Panorama.am
22:31
Թուրքիայում ուժեղ երկրաշարժ է տեղի ունեցել
Թուրքիայի Մալաթիայի շրջանում 4․6 մագնիտուդով երկրաշարժ է տեղի ունեցել։ Այդ մասին հաղորդում է Թուրքիայի կառավարությանը կից՝ արտակարգ իրավիճակների...
Աղբյուր` Panorama.am
22:15
24-ամյա վարորդը «Նիվա»-ով բախվել է կովին և հայտնվել ձորակում
 Նոյեմբերի 25-ին, ժամը 18։20-ի սահմաններում Կոտայքի մարզի բնակիչ 24-ամյա Ռուդիկ Դ․-ն իր վարած «ՎԱԶ 21214» (Նիվա) մակնիշի...
Աղբյուր` Panorama.am
21:58
Ի պատասխան ՌԴ-ին հարվածելու ՆԱՏՕ-ի կոմիտեի ղեկավարի խոսքերին՝ ՌԴ ԱԳՆ-ն Միջուկային նոր դոկտրինն է հիշեցրել
Արտաքին գործերի նախարարության պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան «ՌԻԱ Նովոստի»,-ին մեկնաբանել է Ռուսաստանին կանխարգելիչ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:15
Երևանի «Գլենդել հիլզ»-ում 14 հարկանի 2 շենքեր հոսանքազրկվել են 6 բնակիչները հայտնվել են 90-ականների գրկում
 Նոյեմբերի 25-ին, լարված իրավիճակ է ստեղծվել Երևանում։ Երևանի քաղաքապետարանի հարևանությամբ գտնվող «Գլենդել հիլզ» թաղամասի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:50
Լարսը փակ է
Մցխեթա-Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհի Գուդաուրի-Կոբի հատվածում տեղացող առատ ձյան պատճառով Խաչի լեռնանցքը երկու ուղղություններով բեռնատարների...
Աղբյուր` Panorama.am
20:35
Մամուլի ազատության առումով Վրաստանը հետ է մնում Հայաստանից
Մամուլի ազատության առումով Հայաստանը Վրաստանից բարվոք վիճակում է: Aliq.ge-ի փոխանցմամբ, այդ մասին են վկայում «Լրագրողներ առանց...
Աղբյուր` Panorama.am
20:22
Սիսիանի, Գորիսի տարածաշրջանում և Դիլիջանի ոլորաններում մառախուղ է
Նոյեմբերի 25-ին՝ ժամը 19։30-ի դրությամբ, Արագածի տարածաշրջանում ձյուն է տեղում, իսկ Վայքի, Սիսիանի, Սպիտակի և Գուգարքի տարածաշրջաններում՝...
Աղբյուր` Panorama.am
20:10
Սիրային քառանկյունի. երբ մարզաշապիկների փոխարեն փոխանակվում են կանանցով
Մադրիդի «Ռեալի» բրազիլացի պաշտպան Էդեր Միլիտաոն պատրաստվում է ամուսնանալ իր ընկերուհու՝ Թաինա Կաստրոյի հետ։ Արմսպորտի փոխանցմամբ՝...
Աղբյուր` Panorama.am
19:56
Կարեն Անդրեասյանը պարբերաբար իրականացրել է անօրինական գործողություններ․ ՀՀ Դատավորների միություն
ՀՀ Դատավորների միությունը հայտարարություն է տարածել, որում ասվում է․ «Բազմիցս արձանագրվել է, որ Կարեն Անդրեասյանը, որպես քաղաքական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:45
Հրդեհ՝ Կոթի գյուղում
Նոյեմբերի 25-ին, ժամը 15:14-ին Տավուշի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Կոթի գյուղում...
Աղբյուր` Panorama.am
19:28
Մերձավան բնակավայրի վարչական ղեկավար Մհեր Ախտոյանն ազատ է արձակվել
Փարաքար խոշորացված համայնքի Մերձավան բնակավայրի վարչական ղեկավար Մհեր Ախտոյանն ազատ է արձակվել: Ավելի ուշ, արդեն, հայտնի դարձավ, որ Մհեր...
Աղբյուր` Panorama.am
19:18
Փաշինյանի գլխավորությամբ Կառավարությունում խորհրդակցություն է տեղի ունեցել
Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ Կառավարությունում տեղի է ունեցել խորհրդակցություն, որի ընթացքում ներկայացվել է ՀՀ 2024 թվականի 9 ամիսների պետական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:06
Թմրամիջոց պահելու և օգտագործելու կասկածանքով բերման են ենթարկել ՔՊ երիտթևի անդամ, Շրջակա միջավայրի նախարարության աշխատակցին
Shamshyan.com-ի տեղեկություններով՝ նոյեմբերի 11-ին օպերատիվ միջոցառում է իրականցվել, որի արդյունքում քրեական ոստիկանության Երևան քաղաքի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:54
Հովիկ Աղազարյանը դեռ վայր չի դնի մանդատը. նա հարցեր ունի պարզելու
«Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Հովիկ Աղազարյանը որոշել է դեռ վայր չդնել մանդատը։ Նա այս մասին ասել է Sputnik...
Աղբյուր` Panorama.am
18:42
ԿԳՄՍՆ-ն մասնագիտական վերլուծություն է իրականացրել Գոռ Վարդանյանի «Կայսրության թևեր» ֆիլմի վերաբերյալ և դիմել Դատախազություն
Հաշվի առնելով Գոռ Վարդանյանի «Կայսրության թևեր» բազմասերիանոց ֆիլմի առնչությամբ ստացված ահազանգերը՝ ՀՀ կրթության, գիտության,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:30
Ինչո՞ւ է իջեցվել Կառավարության շենքի վրա տեղադրված ՀՀ դրոշը
Կառավարության շենքի վրա տեղադրված դրոշը իջեցվել է հերթական անգամ այն փոխարինելու նպատակով։ «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
18:13
ԱՄՆ-ում թուրքական ներդրումները կգերազանցեն 16 մլրդ դոլարը 2024-ի տարեվերջին
«Թուրքիայի արտահանողների միության» նախագահի պաշտոնակատար Ահմեդ Գյուլեչն անդրադարձել է Թուրքիայի կողմից ԱՄՆ-ում կատարված...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Կացնահարություն Արագածոտնում
ՆԳՆ ոստիկանության Արագածոտնի մարզի օպերատիվ կառավարման կենտրոն  նոյեմբերի 22-ի ժամը 20.32-ին  հաղորդում է ստացվել, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:52
Ովքեր են միացել տրանսպորտի թանկացման դեմ պայքարին
Հայտնի մտավորական գործիչները և գիտության ոլորտի ներկայացուցիչները միացել են քաղաքային տրանսպորտի թանկացման դեմ պայքարին։ «Մայր...
Աղբյուր` Panorama.am
17:42
Փաշինյանի անցկացրած Արևմտյան Հայաստան-«Արևմտյան Ադրբեջան» զուգահեռը բազմաթիվ վտանգներ պարունակող երևույթ է. Պատմաբան
««Արևմտյան Ադրբեջան» եզրույթը նոնսենս է, պահանջատիրական, անհիմն, մարտահրավեր նետող մի եզրույթ է, որն ուղղված է և որպես սպառնալիք է հանդիսանում ներկա հայկական պետականությանը»
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
Արարատ Միրզոյանը չի մասնակցի ՀԱՊԿ արտգործնախարարների հանձնաժողովի նիստին
«Արմենպրես»-ի հետ զրույցում այս մասին հայտնել է ՀՀ ԱԳՆ մամուլի քարտուղար Անի Բադալյանը
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
ՀՀ-ին վերադարձվել է շուրջ 4 միլիարդ դրամի գույք, 1 միլիարդ դրամ
Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման գործերով
Աղբյուր` Panorama.am
17:22
Գեղարքունիքի մի քանի համայնքներում մեկ օր ջուր չի լինի
«Վեոլիա Ջուր» ընկերությունը տեղեկացնում է իր հաճախորդներին և սպառողներին, որ վթարի վերացման աշխատանքներով պայմանավորված, ս.թ....
Աղբյուր` Panorama.am
17:15
Թմրանյութը մաքսանենգ ճանապարհով ներկրել և իրացնում էին. երկու անձ կալանավորվել է
Քրեական ոստիկանության Թմրամիջոցների անօրինական շրջանառության դեմ պայքարի վարչության ծառայողները, իրացնելով օպերատիվ տեղեկությունները, նոյեմբերի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:11
Ռուսական պերինատալ կենտրոնում ատամներով երկու երեխա է ծնվել
Ռյազանի պերինատալ կենտրոնի բժիշկները կարճ ժամանակում երկու անգամ բախվել են հազվագյուտ երեւույթի՝ հաստատության պատերի ներսում ծնվել են ատամներով...
Աղբյուր` Panorama.am
16:46
Սպերցյանի գործակալը բանակցություններ է վարել Ա սերիայի ակումբի հետ
Հայաստանի ազգային հավաքականի և «Կրասնոդարի» կիսապաշտպան Էդուարդ Սպերցյանը կարող է կարիերան շարունակել իտալական Ա Սերիայում։ RB...
Աղբյուր` Panorama.am
16:40
Ռոբսոնի դեմ քրեական գործ է հարուցվել
Սոչիում ապրող ազգությամբ հայ գործարար Ռուբեն Թաթուլյանի, որն առավել հայտնի է որպես քրեական  հեղինակություն՝ Ռոբսոն անունով, քրեական գործ է...
Աղբյուր` Panorama.am
16:32
Հայաստանը չի մասնակցի նոյեմբերի 28-ին Աստանայում կայանալիք ՀԱՊԿ միջոցառումներին
Հայաստանը չի մասնակցի նոյեմբերի 28-ին Աստանայում կայանալիք ՀԱՊԿ միջոցառումներին, սակայն դեմ չէ ծրագրված փաստաթղթերի ընդունմանը։ Ռիա նովոստիի...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Ինչո՞ւ հանկարծ ՀՀ իշխանությունները որոշեցին խլել արցախցիների կենսաթոշակային խնայողությունները
12:29 25/11/2024

Ինչո՞ւ հանկարծ ՀՀ իշխանությունները որոշեցին խլել արցախցիների կենսաթոշակային խնայողությունները

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}