Քաղաքական 15:52 05/01/2020 Տարածաշրջան

Գեներալ Սոլեյմանիի սպանության խորհրդանշական կողմը

Վերջին օրերին համաշխարհային մամուլի գլխագրերից չի իջնում ամերիկացիների կողմից իրանական գեներալ Ղասեմ Սոլեյմանիի սպանության լուրը։ Ամերիկա-իրանական հարաբերությունների աննախադեպ լարվածության ֆոնի վրա հնչում են կանխատեսումներ, թե ինչպես և որտեղ Իրանը պատասխան կտա, և ինչպիսի հնարավոր զարգացումներ կարող են լինել։ Մինչ միջազգային հանրությունը, տարածաշրջանային պետությունները քաղաքական ու դիվանագիտական ջանքեր են գործադրում կողմերին հանդարտացնելու և լարվածության հետագա աճը կանխելու համար, ԱՄՆ նախագահը սպառնացել է անհապաղ և կոշտ հարվածներ հասցնել Իրանի ու իրանական մշակույթի համար մեծ կարևորություն ունեցող 52 թիրախներին (52 թիվը խորհրդանշում է տարիներ առաջ Իրանի կողմից պատանդ վերցված 52 ամերիկացիներին)։

Գեներալ Սոլեյմանիի սպանությունը ամերիկյան զինված ուժերի կողմից ավելի շատ սիմվոլիկ, քան թե պրագմատիկ նշանակություն ունի։ Անվիճելի է, որ Ղասեմ Սոլեյմանին տաղանդավոր ու խարիզմատիկ էր, բայց նաև անփոխարինելի չէ։ Կգան նոր գեներալներ, նոր գործիչներ, որոնք կշարունակեն նրա գործը, գուցե և ավելի արդյունավետ կերպով։

Խնդիրն այստեղ ավելի շուտ խորհրդանշական է, և ամերիկյան դրոնների թիրախը ավելին էր, քան մեկ-երկու բարձրաստիճան զինվորականները։ Հարվածի նպատակները երկակի էին՝ մի կողմից նսեմացնել իրանական ռազմական իստեբլիշմենթին, մյուս կողմից բարձրացնել ամերիկյան ուժի սպառնալիքի արժանահավատությունը։ Այս գործողությունների «կողմնակի զոհը» կրկին անգամ դարձան միջազգային իրավունքն ու նորմերը, որոնց անտեսման յուրատեսակ հակառեկորդ է սահմանում նախագահ Թրամպի վարչակազմը։

Սպանել մի երկրի բարձրաստիճան պաշտոնյայի մեկ այլ երկրի սուվերեն տարածքում, ոչ մի իրավական «դռնով» չի կարող անցնել, ինչքան էլ, որ չփորձեն այն ներկայացնել ինքնապաշտպանություն կամ վտանգի կանխարգելում։ Սա ուժային քաղաքականության ցցուն դրսևորում է, երբ ուժեղ կողմը առանց լրացուցիչ ծիսակարգերի ի ցույց է դնում իր մկանները՝ իր գերիշխանության հնարավոր վիճարկողներին։

Ամերիկյան հաշվարկն այն է, որ այս կերպ կարող է ամրապնդել զսպման մեխանիզմները, որոնք վերջին շրջանում բավականին խարխլվել էին միջազգային անվտանգության գործող ռեժիմների պատճառով, ինչն արդյունք է  նաև ամերիկյան գործողությունների։ Ռացիոնալ ընտրության տեսակետից համաշխարհային գերտերության կողմից ուժի կիրառման արժանահավատ սպառնալիքը կարող է կանխարգելող նշանակություն ունենալ։ Բայց չպետք է մոռանալ նաև խնդրի հուզական կողմը և գեներալ Սոլեյմանիի սպանության զգացմունքային ազդեցությունը իրանական ժողովրդի ընկալումների վրա։

Արտաքին քաղաքական նկատառումներից բացի, նշվում է, որ այս սպանությունը և Իրանի հետ հնարավոր պատերազմը կարող է նպաստել Թրամպի վերընտրությանը և հանրության ուշադրությունը իմպիչմենտի գործընթացից շեղելուն։ Ներքաղաքական հաշվարկը չի բացառվում, բայց դրա արդյունքները նույնպես երաշխավորված չեն, եթե հաշվի առնենք նաև պատմական փորձը։

Խորհրդանշական էր նաև իրանցի գեներալի սպանության ձևը։ Ամերիկյան հատուկ ծառայությունները ծածուկ սպանությունների մեծ փորձ ունեն և ցանկության դեպքում կարող էին Ղասեմ Սոլեյմանիին կյանքից զրկել պակաս հրապարակային ձևով, նույնիսկ չստանձնելով դրա պատասխանատվությունը։ Իսկ այս դեպքում ուժի ցուցադրումը, հանրայնացումն ու հատուկ շեշտադրումը, որ ամեն ինչ կատարվել է նախագահի ուղիղ հրամանով, խոսում է այն մասին, որ սա առաջին հերթին ուղերձ էր, «ռիտուալ սպանություն»՝ ի փառս ամերիկյան հեգեմոնիայի և/կամ Թրամպի փառասիրության։

Մերձավոր Արևելքը բարդ աշխարհաքաղաքականություն ունենալուց զատ լի է բարդ խորհրդանիշերով։ Զգացմունքները, հարգանքն ու հպարտությունը, բարոյական պարտքն ու նվիրվածությունը, կրոնական պատկանելությունն ու մշակութային ժառանգությունը երբեմն պակաս նշանակություն չունեն պետությունների վարքագծի վրա, քան թե ռացիոնալ «չոր հաշվարկները»։

Գեներալ Սոլեյմանին Իրանի համար խորհրդանիշ էր, իսկ խորհրդանիշ սպանել դյուրին գործ չէ։ Գուցե այս գործողությունից հետո ամերիկյան ուժը Մերձավոր Արևելքում դառնա ավելի արժանահավատ, բայց ոչ մի կերպ ավելի ընդունելի ու հարգված։

Աննա Մկրտչյան, քաղաքագետ



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

23:30
Խոշոր հրդեհ «Վստրեչի» կամրջի մոտ, կա վիրավոր
Նոյեմբերի 6-ին, ժամը 23:00-ի սահմաններում ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության Ոստիկանության համայնքային ոստիկանության գլխավոր վարչության...
Աղբյուր` Panorama.am
22:58
Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպել է Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնին
Նիկոլ Փաշինյանի ֆեյսբուքյան էջից տեղեկանում ենք, որ Բուդապեշտում ընթացող Եվրոպական քաղաքական համայնքի հինգերորդ գագաթնաժողովի շրջանակում...
Աղբյուր` Panorama.am
22:40
Իրանը կզարգացնի հարաբերությունները հարևանների հետ՝ անկախ ԱՄՆ ընտրությունների արդյունքից. Փեզեշկիան
Իրանը մտադիր է ընդլայնել գործընկերությունը հարևան և իսլամական երկրների հետ, նրան չի հետաքրքրում, թե ով է դարձել ամերիկյան նոր առաջնորդը։ ՏԱՍՍ-ը...
Աղբյուր` Panorama.am
22:21
Արամ Ա. Վեհափառ Հայրապետը շնորհավորական նամակը է ուղղել ԱՄՆ-ի նորընտիր նախագահ Թրամփին
Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսությունից հայտնում են, որ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Վեհափառ Հայրապետը շնորհավորական նամակ է ուղղել ԱՄՆ-ի նորընտիր նախագահ...
Աղբյուր` Panorama.am
22:00
ԿԲ-ին և ողջ պետական ապարատին ստիպում են «Թել-Սել»-ի փոխարեն այդ ապարատները հագեցնեն համապատասխան ծառայություններով. Մեսրոպ Մանուկյան
«Երևանի քաղաքապետարանին եմ հարցնում՝ տղե՛րք, երբ օրական 600 հազար ուղևորափոխադրում էիք ներկայացրել, ինչպես էիք այն հաշվել։ Եթե...
Աղբյուր` Panorama.am
21:33
Մեր շատ սիրելի ու սպասված արբանյակի վերաբերյալ քրեական գործ է հարուցվել. Կարեն Վրթանեսյան
Ռազմական հարցերով փորձագետ Կարեն Վրթանեսյանը գրում է. «Մեր շատ սիրելի ու սպասված ԱՐԲԱՆՅԱԿԸ, որից արդեն 2,5 տարի է՝ Հայաստանի նորմալ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:21
44-ամյա գյումրեցին սպառնացել է պայթեցնել ոստիկանության բաժնի շենքը
Գյումրու տնակներից մեկում բնակվող 44-ամյա Ա․ Գ․-ն երկու օր շարունակ զանգահարել է ոստիկանության օպերատիվ կառավարման կենտրոն՝ սպառնալով զենք ճարել...
Աղբյուր` Panorama.am
20:53
Էստոնիան պատրաստ է շարունակել աջակցությունը և կիսել իր կուտակած փորձն ու գիտելիքները․ Քրիստեն Միխալ
Բուդապեշտում ընթացող Եվրոպական քաղաքական համայնքի հինգերորդ գագաթնաժողովի շրջանակում  Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպել է Էստոնիայի վարչապետ Քրիստեն...
Աղբյուր` Panorama.am
20:38
Քաղաքացիները չեն կարողանում մետրոյից օգտվել՝ գերծանրաբեռնվածության պատճառով
Սոցիալական ցանցերում քաղաքացիները քննադատում են Մետրոպոլիտենի աշխատանքը՝ նշելով, որ գերծանրաբեռնված են։  Լրագրող Նարեկ Կիրակոսյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
20:25
Ռոբերտ Ֆիցոն Սլովակիայի աջակցությունն է հայտնել «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագծին
Եվրոպական քաղաքական համայնքի գագաթնաժողովի շրջանակում վարչապետ Փաշինյանը հանդիպում է ունեցել Սլովակիայի վարչապետ Ռոբերտ Ֆիցոյի հետ: Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
20:11
Փաշինյանը մասնակցել է «Տնտեսական անվտանգություն» թեմայով կլոր-սեղան քննարկմանը
Նիկոլ Փաշինյանը Եվրոպական քաղաքական համայնքի գագաթնաժողովի շրջանակում մասնակցել է «Տնտեսական անվտանգություն» թեմայով կլոր-սեղան...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
ԵԱԶԲ-ը չի կայացրել որոշում Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի շահագործման նախագծի ֆինանսավորման վերաբերյալ
Եվրասիական զարգացման բանկը (ԵԱԶԲ) չի կայացրել որոշում Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի շահագործման նախագծի ֆինանսավորման վերաբերյալ։ Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
19:41
Թրամփը կավելացնի ռազմական աջակցությունն Իսրայելին․ Բրայզա
ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Դոնալդ Թրամփը կշարունակի և նույնիսկ կավելացնի ռազմական աջակցությունն Իսրայելին իր նոր ժամկետում, սակայն պայմանով, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:28
Հաջողություն ենք մաղթում հայկական ակումբին կարևորագույն խաղում․ ՀՖՖ
Հայաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիան անդրադարձել է ՈՒԵՖԱ Կոնֆերենցիաների լիգայի Լիգայի փուլի երրորդ տուրի՝ «Չելսի» —...
Աղբյուր` Panorama.am
19:11
Շատ կարևոր է ամեն ինչ անել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ապագա կառուցելու համար. Մակրոն
Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը Բուդապեշտում՝ Եվրոպական քաղաքական համայնքի համաժողովին իր ելույթի ընթացքում հույս է հայտնել, որ Հայաստանի և...
Աղբյուր` Panorama.am
19:02
Փաշինյանի հասցեին վիրավորական արտահայտություն հնչեցրած Վարուժան Ավետիսյանի որդին մեղավոր է ճանաչվել
«Սասնա ծռեր» խմբի անդամ Վարուժան Ավետիսյանի որդին՝ Դավիթ Ավետիսյանը դատարանի որոշմամբ մեղավոր է ճանաչվել: Նրա նկատմամբ որպես պատիժ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:32
Միրզոյանն անդրադարձել է տարածաշրջանային տնտեսական ու տրանսպորտային կապուղիների ապաշրջափակման հարցերին
Նոյեմբերի 7-ին Բուդապեշտում աշխատանքային այցի շրջանակներում ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը մասնակցել է Հունգարիայի արտաքին գործերի և առևտրի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:20
Վարորդներից բազմիցս կաշառք ստանալու և պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելու համար պաշտոնյաների մեղադրանք է ներկայացվել
ՀՀ հակակոռուպցիոն կոմիտեում քննված բազմադրվագ քրեական վարույթով իրականացված նախաքննությամբ բացահայտվել են ՀՀ քաղաքաշինության, տեխնիկական և...
Աղբյուր` Panorama.am
18:09
Թուրքիայում բախում է տեղի ունեցել ոստիկանության և ընդդիմության միջև
Թուրքիայում շարունակվում են խմորումներն ընդդիմադիրների և իշխանությունների միջև, որը սկսել էր մարտյան ՏԻՄ ընտրություններում ձայների 49 տոկոսով...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Եթե տրանսպորտի ուղեվարձը բարձրացնում եք, ուրեմն այդ դեպքում եկեք ժողովրդից գույքահարկ մի հավաքեք. Մեսրոպ Առաքելյան
Երևանի քաղաքային իշխանությունները հայտարարում են, թե տրանսպորտային ռեֆորմ անելու համար գործող ուղեվարձի չափը անընդունելի է և 2025 թվականի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
ԿԳՄՍՆ. Հրազդանի կիրճում հնագիտական շերտեր կամ հուշարձանների պահպանությանն առնչվող խնդիրներ չեն հայտնաբերվել
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի նախկին տնօրեն, պատմական գիտությունների դոկտոր Հայկ Դեմոյանն այսօր ահազանգել էր՝ Հրազդանի կիրճում...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
ԱԺ նախագահը և ՔՊ-ական երկու պատգամավոր առաջարկում են տեղափոխություն կատարել օրհներգում
ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը, «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավորներ Սիսակ Գաբրիելյանը և Թագուհի Ղազարյանը առաջարկում են...
Աղբյուր` Panorama.am
17:12
Գերագույն հոգևոր խորհուրդն իր մտահոգությունն է արտահայտել ՀՀ անվտանգային և ներքաղաքական հիմնախնդիրների կապակցությամբ
Նոյեմբերի 5-7-ը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, նախագահությամբ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի և...
Աղբյուր` Panorama.am
17:01
Վիգեն Հակոբյան. Ռուսաստանի հետախուզությունն ասում է՝ գիտեն, ինչ փողեր են գալիս, ում գրպաններն են մտնում
«ՌԴ արտաքին հետախուզության ծառայության հաղորդագրությունը նախ և առաջ ուղղված է Հայաստանի իշխանություններին։ Այն ասում է՝ հստակ տվյալներ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:00
Փաշինյանը Բուդապեշտում շփվել է Էրդողանի հետ
Նիկոլ Փաշինյանը Հունգարիայի մայրաքաղաք Բուդապեշտում մասնակցում է Եվրոպական քաղաքական համայնքի հինգերորդ գագաթնաժողովին: Միջոցառման բարձրաստիճան...
Աղբյուր` Panorama.am
16:44
Կառավարությունն առաջարկում է հարկել անհատ շինարարներին, բրոկերներին և այլ մասնագետների
«Օրենքի նախագծով առաջարկվում է 2025 թվականի հուլիսի 1-ից մի շարք մասնագիտական աշխատանքների կատարումը և ծառայությունների մատուցումը...
Աղբյուր` Panorama.am
16:38
Տիկնիզյան. Փառք Աստծո, ես միջազգային փորձ ունեմ Հայաստանի հավաքականի շնորհիվ
Հայաստանի ազգային հավաքականի և «Լոկոմոտիվի» պաշտպան Նաիր Տիկնիզյանը խոսել է իր մոտիվացիայի մասին՝ ռուսական թիմերի միջազգային...
Աղբյուր` Panorama.am
16:19
Գումարի կառավարության մասնաբաժինը հետ ենք պահանջելու քաղաքացուց և նման դեպքեր ունեցել ենք. Գևորգ Պապոյան
«ՀՀ-ում ինտենսիվ այգեգործության զարգացման, արդիական տեխնոլոգիաների ներդրման և ոչ ավանդական բարձրարժեք մշակաբույսերի արտադրության խթանման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:09
Լաբորատոր կապիկները փախել են հետազոտական կենտրոնից
Ոստիկանությունը բնակիչներին հորդորել է փակ պահել դռներն ու պատուհանները, որպեսզի կապիկները չմտնեն իրենց տները և չշփվեն նրանց հետ:
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Վ.Հակոբյան. Ռուսաստանի հետախուզությունն ասում է՝ գիտենք, ինչ փողեր են գալիս, ում գրպաններն են մտնում
17:15 07/11/2024

Վ.Հակոբյան. Ռուսաստանի հետախուզությունն ասում է՝ գիտենք, ինչ փողեր են գալիս, ում գրպաններն են մտնում

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}