Հայաստանյան սպասելիքները Ռուսաստանի ներքաղաքական տեղաշարժերից
Ռուսաստանում իշխանության ձևավորման խնդիրը միայն այդ երկրի համար ներքաղաքական կարևորություն ունեցող իրադարձություն չէ։ Այն, թե ով է ռուսական պետության ղեկին, մեծ նշանակություն ունի նաև այլ պետությունների ու առաջին հերթին ՌԴ հարևան ու դաշնակից երկրների, ներառյալ Հայաստանի համար։
Ճիշտ է, ՌԴ նախագահի ձեռնարկած իշխանական տեղաշարժերը՝ կառավարության հրաժարականը, նոր վարչապետի նշանակումը, սահմանադրական բարեփոխումները, իշխանության փոփոխություն չեն, քանի որ առանցքային անձը՝ Վլադիմիր Պուտինը մնում է պետության ղեկին, և տեսակետներից մեկն էլ այն է, որ այս ամենը կոչված է հենց նրա քաղաքական երկարակեցության շարունակությունն ապահովելու համար։ Բայց և այնպես, ռուսական իշխանական վերնախավի վերադասավորումներն ու առանցքային պաշտոններում նոր անձանց հայտնվելը կարող են որոշակի ազդեցություն ունենալ նաև Ռուսաստանի վարած արտաքին քաղաքականության վրա։
Բնականաբար, արտաքին քաղաքականությունը մշակվում և իրականացվում է նախագահ Պուտինի անմիջական վերահսկողությամբ, և ներքաղաքական այս «ֆեյսլիֆտի» արդյունքում կտրուկ փոփոխություններ արտաքին ոլորտում սպասել պետք չէ։ Սակայն, Ռուսաստանի հարևան և հեռու երկրների մոտ կլինեն որոշակի նոր սպասելիքներ, ակնկալիքներ, և նույնիսկ վախեր՝ նորացված իշխանությունից և դրանում կենտրոնական դեր ունեցող անձանցից։
Երեկվանից սոցիալական ցանցերում լայնորեն շրջանառվում են ՌԴ նոր վարչապետ Միխայիլ Միշուստինի կիսով չափ հայ լինելու և հայկական շրջանակների հետ սերտ կապեր ունենալու մասին լուրերը։ Անկախ այս տեղեկատվության ճշմարտացիության աստիճանից, դա ցույց է տալիս, որ հայկական հանրությունը, բնականաբար, որոշակի սպասելիքներ ունի ՌԴ նոր կառավարությունից։ ՌԴ վարչապետին «հայացնելով», ոչ միայն շարունակվում է հայտնի մարդկանց մեջ հայ գտնելու «հին ու բարի» ավանդույթը, այլ այդ կերպ փորձ է արվում մտերամանալ շատերի համար անծանոթ կերպարի հետ, կանխել վախերը ու ձևավորել դրական սպասելիքներ։
Ի թիվս այլի, Հայաստանի համար կարևոր է նաև, թե ով է լինելու ՌԴ արտաքին գործերի նախարարը։ Կշարունակի՞ պաշտոնավարել Սերգեյ Լավրովը, թե ոչ՝ կարևոր նշանակություն ունի նաև Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ բանակցություններում։ Հայտնի է, որ ՌԴ ներկայիս երկարմյա ու փորձառու նախարարը խորապես ներգրավված է ԼՂ հարցում, և նույնիսկ ասում են, որ նրա անունով հարցի կարգավորման պլան է եղել։
Այն, որ Ռուսաստանը առանցքային դերակատարություն ունի ԼՂ կարգավորման հարցում և որ առանց նրա ներգրավվածության խնդրի լուծում հնարավոր չէ գտնել, պատկերավոր ասած հաստատուն մեծություն է այս հավասարման մեջ։ Իսկ թե ինչ խորությամբ և ինչ շեշտադրումներով է ռուսական կողմը ներգրավվում կարգավորման գործընթացում, սա արդեն փոփոխական մեծություն է, որ որոշ չափով կախված է նաև անհատներից։
Հիշենք Դիմիտրի Մեդեվեդևի նախագահության տարիները, թե ինչքան ակտիվ էր անձամբ ՌԴ նախագահը ԼՂ հակամարտության հարցում և Հայաստան-Ռուսաստան-Ադրբեջան եռակողմ հանդիպումները ինչքան հաճախ էին կայանում։Դիմիտրի Մեդվեդևի ակտիվ ջանքերով 2008թ. ստորագրվել է Հայաստան-Ռուսաստան-Ադրբեջան եռակողմ Մայենդորֆյան հռչակագիրը։ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրների ղեկավարների անունից արված հայտնի հայտարարություններից չորսը արվել են Մեդվեդևի նախագահության տարիներին։
Ինչևիցե, Ռուսաստանում և նաև Ադրբեջանում տեղի ունեցող ներքաղաքական զարգացումները տարբեր չափերով ազդեցություն կունենան Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի կարգարվորման վրա։ Ժողովրդավարական սուղ ավանդություններ ունեցող այս երկրներում տեղի են ունենում շատ բաներով իրար նման գործընթացներ, երբ իշխող էլիտան համակարգային թարմացումներ է կատարում վերևից՝ նոր քաղաքական իրողություններին ադապտացվելու ու իշխանությունն առանց մրցակցային ընտրությունների պահպանելու նպատակով։ Այդ ամենը կատարվում է բարեփոխումների մեծ ծրագրեր հռչակելով, նոր էլիտա ձևավորելու կոչերով, հավակնոտ ենթակառուցվածքների ու արտաքին հաղթանակների մասին խոստումներով։ Իսկ եթե ինչ որ բան ընթանում է ծրագրավորավածից այլ կերպ, ապա ձախողումների մեղավորներին հեշտ է գտնել երկրից դուրս։ Ադրբեջանի դեպքում դժվար չէ կռահել, թե ով է լինելու առաջին կասկածյալը։