Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Քաղաքական կամքն անհրաժեշտ, բայց ոչ բավարար պայման է: Եթե չկա քաղաքական կամք, ապա այդպիսի մարմինների ստեղծումն առանձնապես  մեծ արդյունքի չի հանգեցնի»,- լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոնի ծրագրերի ղեկավար Վարուժան Հոկտանյանը՝ պատասխանելով հարցին, թե 2019 թվականին վերջին ստեղծվեց Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողով, նման մարմինն ի՞նչ ազդեցության կունենա կոռուպցիայի դեմ պայքարում:

Այլ երկրների օրինակներ բերելով՝ նա նշեց, որ Վրաստանը չունի նման մարմիններ, բայց տարիների ընթացքում առաջընթաց է գրանցել, իսկ կան երկրներ, որտեղ կա քաղաքական կամք, պայքարը կոռուպցիայի դեմ էլ ավելի արդյունավետ է դառնում, երբ կան մասնագիտացված մարմիններ:

Վ. Հոկտանյանը կարևորում է նաև տնտեսական մոդելի  ճիշտ ընտրությունը:

«Եթե ունենում ենք այնպիսի մոդել, որը հիմնված է իսկապես ազատ շուկայի, մրցակցության վրա ու արդար ընտրություններով, կայացած բազմակուսակցական համակարգով պետություն ունենք,  նման պարագայում կունենանք առաջընթաց: Եթե դրան ավելանում են կոնկրետ քայլեր, ռազմավարություններ, կառույցներ, ավելի կուժեղացվի այդ էֆեկտը: Եթե չկա քաղաքական կամք, տնտեսական համապատասխան մոդել, չկա նորմալ ընտրություններ, կարող եք ստեղծել մեծ թվով նման մարմիններ ու արդյունք չգրանցեք»,-հավելեց նա:

Վ. Հոկտանյանն ասաց, որ կա մի խնդիր, որի մասին անընդհատ նշում է, բայց դեռ լուծված չէ. «Մոնիտորինգի գնահատման համակարգի փաստացի բացակայությունն է: Այդ ամենը, որ արվում է, պետք է հստակ մոնիտորինգի ենթարկվի ու հստակ գնահատվի»:

Հարցին՝ Հայաստանում դեռևս կա՞ համակարգային կոռուպցիա, նա պատասխանեց, որ որևէ այդպիսի հետազոտություն գոյություն չունի, որը կարողանա միանշանակ ասել, որ եթե  Կոռուպցիայի ընկալման համաթիվն այսքան է, ուրեմն կա համակարգային կոռուպցիա:

«Կա ռիսկի խնդիր. որքան ցածր է համաթիվը,  այնքան մեծ է հավանականությունը, որ կա համակարգային կոռուպցիա: Եթե նայում ենք այդ տեսանկյունից, տեսնում ենք, որ ռիսկերը նվազել են: Դա չի նշանակում, որ ռիսկը լիովին  զրոյացվել է, մենք ունենք  լուրջ անելիքներ ու ունենք մեր առաջ այդ նպատակը, որ իսկապես այնպիսի իրավիճակ ստեղծենք, որ համակարգային բնույթի  կոռուպցիայի մասին ընդհանրապես մոռանանք: Այժմ վտանգներ կան:  Որևէ հիմք չկա  ասելու, որ հիմա կա համակարգային կոռուպցիա, նաև հիմքեր չունեմ ասելու, որ այդ երևույթը հաղթահարված է հեղափոխություն հետ միանաժանակ: Անելիքներ ունենք»,- ասաց Վ.Հոկտանյանը:

Պատասխանելով Երևանի քաղաքապետարանին բեռնատարներ նվիրաբերելու  ու արդյո՞ք կոռուպցիոն ռիսկեր տեսնում եք, ինչպես ընդդիմադիրներն են բարձրաձայնում հարցին, նա նշեց, որ  ինքնին կոռուպցիա չէ, բայց կոռուպցիոն լրջագույն ռիսկեր կան, հենց քաղաքական կոռուպցիայի:

«Այո, որևէ մեկն իր գրպանը չդրեց այդ կամազները, որևէ մեկի կալվածքում չհայտնվեցին, արվում է քաղաքի համար, եթե արվում է հանրային շահի համար,  պաշտոնատար անձին իրավունք չունենք  մեղադրել  կոռուպցիայի մեջ:

Կան լուրջ խնդիրներ: Առաջին՝ անձնական օգուտի հետ կապված արդյո՞ք այդպիսի բաներ արվում են, թե ոչ: Եթե արվել է նվիրատության հանուն հանրային շահի, կա ռիսկ, որ արվում է  նվիրատվություն գրպանին: Փաստեր չկա, ես, համենայնդեպս, չունեմ, վտանգ կա: Երկրորդ՝  քաղաքական կառուպցիա,  երբ  վերադառնում ես հին ու բարի ժամանակների՝  բիզնեսի ու քաղաքականության սերտաճմանը: Այսինքն, բնականաբար, չպետք է միամիտ լինել ու հասկանալ, որ բիզնեսները չեն արել քաղաքապետի, քաղաքապատարանի աշխատակիցների սիրուն աչքերի համար, արել են ինչ որ ակնկալիքներով: Իսկ եթե ինչ որ ակնալինքներ ունեն քաղաքապետարանից, ուրեմն կլինեն նաև հակառակ  ուղղությամբ ակնկալիքներ՝ ընտրությունների ժամանակ և այլն»,- ասաց Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոնի ծրագրերի ղեկավարը:

Հարցին՝ արդյո՞ք պաշտոնյաների ձերբակալելով հնարավոր է պայքարել կոռուպցիայի դեմ, Հոկտանյանն ասաց. «Միայն ձերբակալելով՝ ոչ: Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովը պետք է, եթե իսկապես ակտիվ գործունեություն  ծավալի, կանխարգելման ֆունկցիաներ իրականացնի: Կանխարգելումը շատ կարևոր է, նաև կանխարգելումից  և օրենքի գերակայության հաստատումից բացի կարևորվում է ապահովել բնակչության մոտեցումը: Մենք, դժբախտաբար, ուսումնասիրությունների համաձայն հանդուրժող հասարակություն ենք: 2016-ի տվյալներով այդ հանդուրժողականությունը կոռուպցիայի նկատմամբ  շատ բարձր է»: