Քաղաքական 09:50 05/02/2020 Տարածաշրջան

Թրամփի իսրայելա-պաղեստինյան «խաղաղության ծրագիրը» երկարատև պատերազմի բաղադրատոմս է. Հարութ Սասունյան

2020 թ․ հունվարի 28-ին նախագահ Թրամփը Սպիտակ տանը հրապարակեց Իսրայելի և Պաղեստինի միջև իր երկար սպասված «խաղաղության ծրագիրը»։ Ծրագրի ճարտարապետը նախագահի փեսա և ավագ խորհրդական Ջարեդ Քուշներն է:

«Խաղաղության ծրագիրն» ուներ մի շարք թերություններ՝ նախքան այն հայտարարելը։ Նախ, ոչ Թրամփը, ոչ նրա փեսան որևէ տեղեկություն չունեին արաբա-իսրայելական հակամարտության բարդության վերաբերյալ: Իր նախագահության սկզբից, դրսևորելով իր անտեղյակությունը, Թրամփը շարունակաբար ասում էր, որ դա հեշտ լուծվող խնդիր է։ Նրա ուղղափառ հրեա փեսան նույնքան անտեղյակ է մերձավորարևելյան հակամարտության հարցում: Եթե այդքան հեշտ լիներ խնդրի լուծումը, ապա այն վաղուց լուծված կլիներ:

Թրամփի «խաղաղության ծրագիրը» ոչ այլ ինչ է, քան խորամանկ քայլ՝ շեղելու ուշադրությունը Իսրայելի վարչապետ Բենյամին Նեթանյահուի կոռուպցիայի ամբաստանությունից և Թրամփի պաշտոնազրկման գործընթացից։ Իսրայելցիների և պաղեստինցիների միջև բարեխիղճ միջնորդը պետք է լինի անաչառ և չեզոք: Թրամփը հեռու է այս հիմնական պահանջը բավարարելուց՝ ոչ ԱՄՆ դեսպանատունը Թել Ավիվից Երուսաղեմ տեղափոխելուց հետո՝ վիճելի Երուսաղեմը ճանաչելով որպես Իսրայելի մայրաքաղաք, ոչ էլ Սիրիայի Գոլանի բարձունքները (Իսրայելը դրանք գրավել է 1967 թ․ պատերազմում) Իսրայելի տարածք հայտարարելուց հետո։ Սրանք բարդ միջազգային իրավունքի խնդիրներ են և ենթակա են լայնածավալ բանակցությունների: Սրանք են պատճառները, թե ինչու հակամարտությունը մինչ օրս լուծված չէ: Միայն նա, ով տեղյակ չէ այս բարդությունների մասին, կարող է ասել, որ սա հեշտ լուծվող հարց է և հանդես գա մի այնպեսի ծրագրով, որն ամբողջովին միակողմանի է և բավարարում է Իսրայելի բոլոր պահանջները, բայց պաղեստինցիների ոչ մի պահանջ․․․

Առաջարկված «խաղաղության ծրագիրը» իրականում չի բխում ոչ իսրայելցիների և ոչ էլ պաղեստինցիների շահերից: Թրամփի ծրագրի պայմանները թելադրված են Իսրայելի կողմից՝ իր անվտանգության պահպանման քողի տակ։ Դա «օրինականացնում է» Արևմտյան ափի հրեական բնակավայրերը և երկարացնում դրանց գոյությունը: Ապագա պաղեստինյան պետության սահմաններում գտնվող այս բնակավայրերը զգալի ռիսկ են ստեղծում Իսրայելի բնակչության անվտանգության համար՝ շարունակելով հակամարտությունն ու արյունահեղությունը: Առաջարկվող Պաղեստինի պետությունը չորս կողմից շրջապատված է Իսրայելով՝ պահպանելով ռազմական լիակատար վերահսկողություն պաղեստինցիների նկատմամբ։ Ավելին, Երուսաղեմի կարգավիճակը մնում է չլուծված: Ենթադրվում է, որ Իսրայելը կտիրանա ամբողջ Երուսաղեմին՝ սահմանափակելով Պաղեստինի մայրաքաղաքը քաղաքի ծայրամասում գտնվող գյուղում: Սա բոլորովին անընդունելի է ոչ միայն պաղեստինցիների, այլև աշխարհի բոլոր արաբների ու մահմեդականների, ինչպես նաև բոլոր նրանց համար, որոնք հավատում են խաղաղ կարգավորմանը միջազգային իրավունքի միջոցով։

Թրամփի «խաղաղության ծրագիրը» չորս տարի ժամանակ է տալիս երկու կողմերի միջև բանակցությունների համար: Սակայն, հենց սկզբից այս  ծրագիրը պաղեստինցիներին դնում է պարտվողական իրավիճակում՝ զրկելով նրանց իրենց ինքնիշխան իրավունքներից թույլ և փոքրացած տարածքում, քանի որ Իսրայելը շուտով Արևմտյան ափի հրեական բնակավայրերը կհայտարարի որպես իսրայելական տարածք:

Պաղեստինի ոչ մի առաջնորդ չի մասնակցել հունվարի 28-ին Սպիտակ տանը կայացած արարողությանը։ Պաղեստինի իշխանության առաջնորդ Մահմուդ Աբասը մերժեց «դարի գործարքը»՝ այն անվանելով «դարի ապտակ»: Նա նաև հրաժարվեց ընդունել Սպիտակ տան կողմից առաջարկվող  50 միլիարդ դոլար արժողությամբ ներդրումային ծրագիրը: Աբասն ասաց․ «Թրա՛մփ, Եուսաղեմը չի վաճառվում։ Մեր իրավունքները չեն վաճառվում»։ Արաբական 22 երկրներից միայն Բահրեյնի, Օմանի և Արաբական Միացյալ Էմիրությունների դեսպանները մասնակցեցին Սպիտակ տան արարողությանը:

Փետրվարի 1-ին Արաբական պետությունների լիգայի անդամ երկրների արտգործնախարարները միաձայն բանաձև ընդունեցին՝ մերժելով Թրամփի իսրայելա-պաղեստինյան «խաղաղության ծրագիրը», նշելով, որ «այն չի բավարարում Պաղեստինի ժողովրդի իրավունքների և ձգտումների նվազագույն մակարդակը»:

Միասնականության հազվագյուտ նշանով, Աբասն անցյալ շաբաթ հանդիպեց Համաս շարժման, Պաղեստինի ազատագրման կազմակերպության և իսլամական ջիհադի առաջնորդների հետ՝ միասնական դիրքորոշում ձևավորելու Թրամփի «խաղաղության ծրագրի» դեմ: Եթե «խաղաղության ծրագիրը» ծառայեց որևէ բանի, ապա՝ բազմազան և հաճախ հակամարտող պաղեստինյան խմբավորումների միավորմանը։

Անցյալ շաբաթ Սպիտակ տան արարողության ավարտին Արևմտյան ափի և Արևելյան Երուսաղեմի մզկիթներն սկսեցին Ղուրանից մի հատված հեռարձակել, որը նախազգուշացնում է. «Մի հնազանդվիր անհավատներին և կեղծավորներին»:

Տասներկու դեմոկրատ սենատորներ համատեղ նամակ ստորագրեցին ուղղված Սպիտակ տանը՝ քննադատելով «խաղաղության ծրագիրը», որպես «միակողմանի [և] ոչ օրինական փորձ խաղաղության առաջխաղացման համար: Դա բաղադրատոմս է տարածաշրջանում նոր բաժանման և բախման համար»։ Նախագահի բոլոր դեմոկրատ թեկնածուները դեմ են արտահայտվել Թրամփի «խաղաղության ծրագրին»՝ քննադատելով այն որպես «միակողմանի քայլ», որը դուրս է թողնում պաղեստինցիներին։ ԱՄՆ նախկին նախագահ Ջիմի Քարտերը ևս դատապարտել է «խաղաղության ծրագիրը»․ «պաղեստինյան գրավյալ տարածքների մեծ մասի միակողմանի բռնակցումը Իսրայելին, պաղեստինցիներին առաջարկում է մասնատված պետականություն՝ առանց նրանց սահմանների վերահսկողության: Ծրագիրը խախտում է երկու պետությունների մասին որոշումը՝ հիմնված 1967 թվականի սահմանների վրա․․․»։

«Խաղաղության ծրագիրը», ըստ էության, հակասում է Իսրայելի ազգային շահերին՝ ըստ շատ ամերիկացի հրեաների և իսրայելցիների, որոնք կոշտ կերպով քննադատել են Թրամփի ծրագիրը։ Կարծես թե Իսրայելի ղեկավարները չեն հասկանում, որ որքան շատ են թշնամացնում պաղեստինցիներին, այնքան ավելի են երկարացնում ռազմական գործողությունները՝ շարունակելով ապրել պատերազմի ու ահաբեկչության պայմաններում․․․

Իսրայելի «Խաղաղություն հիմա» ամենամեծ և ամենահին շարժումը, որը հանդես է գալիս հասարակական ճնշման միջոցով խաղաղության հաստատման օգտին, իր կայքում հայտարարել է, որ Թրամփի «խաղաղության ծրագիրը» «ոչ միայն անտեսում է խաղաղության առաջխաղացումը, այլև կարող է լրջորեն վնասել իրական խաղաղության հեռանկարներին երկու կողմերի համար»։

Ամերիկյան հրեական «Ջեյ սթրիթ» (J Street) ազատամիտ լոբբիստական խումբը դատապարտել է խաղաղության գործարքը, քանի որ այն «զրոյական հնարավորություն ունի որպես հիմք ծառայելու նորացված դիվանագիտության համար․․․․ Դա տրամաբանորեն գագաթնակետն էր այն բազմաթիվ անբարեխիղճ քայլերի, որ այս վարչակազմը ձեռնարկել է իսրայելյան աջակողմյան օրակարգը հաստատելու համար»:

Հրեական առաջնորդությամբ գործող «Ամերիկացիները հանուն խաղաղության հիմա» կազմակերպությունը «խաղաղության ծրագիրը» հայտարարել է «բաղադրատոմս աղետների, բռնակցման, Արևմտյան ափի իսրայելական գրավման հավերժացման, իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտության հավերժացման, և տառապանքների ու արյունահեղություն համար»։

Հուսանք, որ նախագահ Թրամփի «խաղաղության ծրագիրը» երբեք իրականություն չի դառնա։ Ե՛վ իսրայելցիները, և՛ պաղեստինցիները պետք է դատապարտեն բռնությունը և նստեն բանակցությունների սեղանի շուրջ՝ գտնելու իրենց երկարատև հակամարտության խաղաղ կարգավորման լուծումը: Նրանք երկուսն էլ պետք է խուսափեն միջնորդների միջամտությունից, որոնք ավելի շատ հետաքրքրված են ոչ թե արաբների կամ իսրայելցիների, այլ իրենց սեփական շահերով․․․

Հարութ Սասունյան -«Կալիֆորնիա Կուրիեր» թերթի հրատարակիչ և խմբագիր

Թարգմանությունը՝ Ռուզաննա Ավագյանի

 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

20:31
Մասկը կպարզի առաջիկա ամիսներին, թե ինչպես է Կիևը ծախսել ԱՄՆ-ի փողերը․ քաղաքագետ
Ձեռնարկատեր և միլիարդատեր Իլոն Մասկը մոտակա ամիսներին կարող է պարզել, թե իրականում ուր են գնացել Ուկրաինա ուղարկված ամերիկյան գումարները։ ՌԻԱ...
Աղբյուր` Panorama.am
20:16
Ըստ թուրք մասնագետների՝ Թուրքիան կարող է առանցքային դեր խաղալ Եվրոպայի էներգետիկ ճգնաժամը մեղմելու գործում
Ուկրաինայի տարածքով ռուսական գազի տարանցումը կդադարեցվի 2025 թվականի հունվարի 1-ին, քանի որ լրանում է համապատասխան պայմանագրի գործողության...
Աղբյուր` Panorama.am
20:06
Արարատ Միրզոյանը շնորհավորել է Թորգերդուր Կատրինին
Արարատ Միրզոյանը շնորհավորել է Թորգերդուր Կատրինին՝ Իսլանդիայի արտգործնախարարի պաշտոնում նշանակվելու առթիվ․ «Սրտանց շնորհավորում եմ։...
Աղբյուր` Panorama.am
19:41
Երևանի բնակիչներին տուրքերի մեջ խեղդելու այս արատավոր վարքագիծը մերժում ենք, հորդորում ենք հրաժարական տալ․ Հրայր Կամենդատյան
Տնտեսագետ Հրայր Կամենդատյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է․ «Երևանում աղբահանության վճարի հաշվարկը կկատարվի ըստ բնակարանի մակերեսի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:28
Ավելի քան 42 մլն դրամ են հատկացրել քաղաքապետարանի աշխատակիցներին տեղափոխելու համար․ Արմենակ Դանիելյան
2025թ․ բյուջեով 42 մլն 600 հազար դրամ է հատկացվել 6 ավտոբուսի համար, որոնք պետք է Երևանի քաղաքապետարանի աշխատակիցներին տնից տանեն աշխատանքի և...
Աղբյուր` Panorama.am
19:14
Ալեն Սիմոնյանը պարգևատրումներ է արել
ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը կարգադրություն է ստորագրել․ «Ղեկավարվելով «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» սահմանադրական օրենքի 5-րդ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:47
Եկեք ինքներս մեզ չխաբենք․ Միխեիլ Սաակաշվիլի
Վրաստանի ազատազրկված նախկին նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլիի խոսքով, «Վրացական երազանք»-ի առաջնորդները հասկանում են միայն «մահակի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:35
Արգելվել է «Բիոտոն» ՍՊ ընկերության էլեկտրամատակարարման նոր ենթակայանի գործարկումը
ՀՀ քաղաքաշինության, տեխնիկական  և հրդեհային անվտանգության տեսչական մարմնի  Էներգետիկայի և էներգասպառման վերահսկողության վարչության...
Աղբյուր` Panorama.am
18:23
Ճիշտ ե՞մ հասկանում, որ հրաժարվում են․ Նիկոլ Փաշինյան
Նիկոլ Փաշինյանը ֆեյսբուքյան իր էջում, կրկին անդրադառնալով երեք նախագահներին բանավեճի հրավիրելու գրառմանը, գրում է․ «Սիրելի ժողովուրդ,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:12
Դադարեցվել են Մասիս համայնքում գտնվող մետաղաձուլման գործարանի աշխատանքները  
Բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմին ահազանգ էր ստացվել Մասիս քաղաքի կայարանի հարակից տարածքում գործող ձուլարանից արտանետվող թանձր ծխի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:52
Ալիևն ու Էրդողանը քննարկել են Բաքվի և Երևանի միջև հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը
Այսօր Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը զանգահարել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևին՝ շնորհավորելու նրան ծննդյան օրվա առիթով։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:46
Որտեղ նայում եմ՝ ՔՊ-ականներդ ամեն մեկդ մի կոռուպցիայի սկանդալի ասս եք, 50 մլն դրամն էլ էդտեղ եք դմփցրել. Զարոկյան
«Ծանոթ դեմքերից է։ «Հետք»-ի կոռուպցիայի սկանդալի աստղերից է, իր հարևանի անունով Աբովյանում ֆուտբոլի դաշտ են սարքել 50 մլն...
Աղբյուր` Panorama.am
17:41
Օրեր առաջ Վիլնյուսի փողոցում մեքենան այրած երիտասարդին գտել են
Դեկտեմբերի 16-ի գիշերը՝ ժամը 1.55-ին, ՆԳՆ ոստիկանության օպերատիվ կառավարման կենտրոն զանգահարած քաղաքացին հայտնել էր, որ Վիլնյուսի փողոցի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:34
Ճոճկանի տներից մեկի նկուղում հայտնաբերվել են 12 կգ-ից ավելի կանեփանման զանգված և ցողուններ
Քրեական ոստիկանության Լոռու մարզային վարչությունում հետախուզման մեջ գտնվող տղամարդու գտնվելու վայրի վերաբերյալ օպերատիվ տեղեկություններ էին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:31
«Հանդիսատեսի համակրանք» անվանակարգում հաղթել է ծանրամարտի աշխարհի չեմպիոն Վարազդատ Լալայանը
«Սպորտի ոլորտում տարվա լավագույններ» մրցույթի «Հանդիսատեսի համակրանք» անվանակարգի առցանց քվեարկության արդյունքներով...
Աղբյուր` Panorama.am
17:16
Սարքել են իրենց հոր դուքանը, ինչ ուզեն կանեն, անհեթեթ որոշում է. Կարեն Չիլինգարյանը՝ աղբահանությունն ըստ բնակմակերեսի գանձելու որոշման մասին
Երևանի ավագանին այսօրվա նիստում որոշում ընդունեց, ըստ որի, երևանցիներն աղբահանության դիմաց 2025 թվականից ոչ թե մեկ անձի հաշվարկով են վճարելու,...
Աղբյուր` Panorama.am
17:11
Սևանա լճում և ափամերձ տարածքներում իրականացվել է ուժեղացված ծառայություն
Ջրային պարեկային ծառայությունը Էկոպարեկային ծառայության հետ համատեղ դեկտեմբերի 23-ին Սևանա լճում և Նորատուս բնակավայրի վարչական տարածքում...
Աղբյուր` Panorama.am
17:01
Ռուբեն Հայրապետյանի նկատմամբ իրականացվել է ոչ թե քրեական, այլ քաղաքական հետապնդում. Պաշտպան
«Շարունակվում է ԱԺ նախկին պատգամավոր, Հայաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի նախկին նախագահ Ռուբեն Հայրապետյանի և նրա ընտանիքի անդամներ նկատմամբ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:00
Էյֆելյան աշտարակից զբոսաշրջիկները տարհանվել են վերելակում բռնկված հրդեհի մասին լուրերից հետո
Այսօր շուրջ 1200 զբոսաշրջիկ է տարհանվել  Էյֆելյան աշտարակից առաջին և երկրորդ հարկերի միջև վերելակի հորաններից մեկում բռնկված հրդեհի մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
16:38
Պարգևավճարների աճ, կապիտալ ծախսերի նվազում և չիրականացվող ծրագրեր՝ Երևանի պատկերը 2025թ.-ին. «ԼՈՒՅՍ»
«ԼՈՒՅՍ» հիմնադրամը վերլուծել է Երևան քաղաքի 2025թ. բյուջեն։ • 2025թ. բյուջեի եկամուտների հարցում քաղաքային իշխանությունները...
Աղբյուր` Panorama.am
16:18
Ողբերգական վթար. բախվել են «Honda»-ն և «Opel»-ը, կա երկու զnh
Այսօր ժամը 14:00-ին Կոտայքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն տեղեկություն է ստացվել, որ Գառնի գյուղի սկզբնամասում...
Աղբյուր` Panorama.am
16:12
«Կարմիր կետագծերի» թանկացման որոշումն անցկացնելու հարցում ՔՊ-ին աջակցած Գրիգոր Հարությունյանը վայր է դրել մանդատը
««Կարմիր կետագծերի» անցկացման որոշումն ի՞նչ մեծ խաղադրույքներ, կարևորություն էր ներկայացնում, որ մեկ ձեռնպահ քվեարկած ավագանու...
Աղբյուր` Panorama.am
16:10
Հայաստանի՝ 2024-ի լավագույն մարզիկները
ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունն անցկացրել է «Սպորտի ոլորտում տարվա լավագույնների ընտրություն» մրցույթը,...
Աղբյուր` Panorama.am
16:01
«Մարդկությունը չի ստեղծել նման ժավել, որով կարելի է մարքել Նիկոլի այդ խարանը». Աշոտյան
«Ակնհայտ է, որ Նիկոլ Փաշինյանը նպատակ ունի կարճաժամկետ առումով նախընտրական շեմին մաքրել իրեն ամենամեծ մեղքերից, մեկը Արցախի հանձնում է,...
Աղբյուր` Panorama.am
15:36
Team-ի նորագույն NGN ցանցը հասանելի է Վայոց ձորում և Արմավիրում
Team Telecom Armenia-ն հայտարարում է տարածաշրջանում եզակի օպտիկամանրաթելային NGN ցանցի ծածկույթի ընդլայնման մասին՝ ներառելով Վայոց ձորի և...
Աղբյուր` Panorama.am
15:26
Դուք այսօր առավել ջանք ու եռանդ պիտի ներդնեք ձեր ծառայության մեջ. Մակար Սրբազանը՝ նորընծա սարկավագներին
Այսօր Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին տոնախմբել է Սուրբ Ստեփանոս Նախավկայի հիշատակության օրը, որը նաև Եկեղեցու անդաստանում ծառայող...
Աղբյուր` Panorama.am
15:17
Ադրբեջանական կողմը հենց այդ լրջագույն մտավախությամբ շարունակ ձգձգում էր գործընթացը. Գևորգ Դանիելյան
«Միանշանակ է եղել այն առանցքային հիմնադրույթը, որ Արցախը ոչ թե վերադարձվում է նախկին կարգավիճակին, այլ պահպանվում է ստատուս-քվո, որի պարագայում կազմակերպվում է նոր հանրաքվե»
Աղբյուր` Panorama.am
15:12
Սանկտ Պետերբուրգում Պուտին-Փաշինյան առանձին հանդիպում նախատեսված չէ.Պեսկով
Սանկտ Պետերբուրգ մեկնող ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի գրաֆիկում Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ առանձին հանդիպում չկա։ Այդուհանդերձ, երկու...
Աղբյուր` Panorama.am
15:00
Եկամտային հարկի վերադարձի դիմումները 2025 թվականին քաղաքացիները կարող են ներկայացնել հունվարի 15-ից
Պետական եկամուտների կոմիտեն եկամտային հարկի վերադարձից օգտվող քաղաքացիներին հիշեցնում է, որ հարկային պարտավորությունների հաշվառման նոր՝ անձնական...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Գիշեր-ցերեկ կաշխատենք, միայն առաջվա Հայաստանում ապրենք. Քաղաքացիները՝ աշխատաժամանակի կրճատման մասին
14:54 24/12/2024

Գիշեր-ցերեկ կաշխատենք, միայն առաջվա Հայաստանում ապրենք. Քաղաքացիները՝ աշխատաժամանակի կրճատման մասին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}