Ձեր վստահելի աղբյուրը

2018 թվականի շարժման արդյունավետ ավարտը բարձր նշաձող դրեց նոր ձևավորված իշխանությունների առաջ: Հաղթանակն ապահոված ժողովրդի սպասելիքները մեծ էին, քանի որ արդյունքի բերած կարգախոսերի իրագործումը վերացնելու էր այն բոլոր խոչընդոտները, որոնք փողոց դուրս եկած քաղաքացիների կարծիքով, երկար տարիներ թույլ չէին տալիս տնտեսության էական առաջընթացի ապահովում և իրենց սոցիալական վիճակի բարելավում: Շարժումը հարթեց նպատակին հասնելու ճանապարհը՝ հեռացնելով օրվա կառավարությանը, իսկ երկրորդ ալիքով էլ՝ հների խորհրդարանը՝ այնտեղ ստանալով նաև որոշումներ ընդունելու մոնոպոլիայի համար անհրաժեշտ թվաքանակը:

Թվում էր, թե էլ խնդիր չկա, և շարժման քաղցր պտուղները ճաշակելու ժամանակը մոտ է: Հաղթանակի զգացումը պետք է միս ու արյուն ստանար շոշափելի արդյունքներով: Հասարակության հիմնական ակնկալիքն իր սոցիալական վիճակի լավացումն էր, որի նյութական կողմը կարող է ապահովել միայն տնտեսության աճը, իսկ ոչ նյութականը՝ սոցիալական արդարության ապահովումը: Հեղափոխության մեծ իներցիան հասարակության մոտ ձևավորել էր արագ արդյունքների ակնկալիք:

Սակայն կարճ ժամանակահատվածում պարզվեց, որ տնտեսության հեղափոխական զարգացումն ապահովելու համար առաջնային անհրաժեշտության միջոցը՝ ֆինանսական համապատասխան ծավալները չկան: Հայաստանի տնտեսության համար դրանց աղբյուրը կարող էին լինել արտաքին ներդրումները և ժողովրդավարական փոփոխություններին ֆինանսական արտաքին աջակցությունը: Եվրոպական և միջազգային կառույցներից ակնկալվող արձագանք չեղավ՝ համաշխարհային մակարդակով աննախադեպ հեղափոխության ձեռքբերումներն պահպանելու համար: Չցուցաբերվեց այն աջակցությունը, ինչը ժամանակին արվեց Վրաստանի և Ուկրաինայի դեպքերում:

Ֆինանսական հոսքից բացի, չեղավ նաև ներդրումների սպասված ծավալի աճ: Այն մեծապես պայմանավորված էր նաև Ամուլսարի շահագործման հարցի առկախմամբ: Վերջինս ուղղակիորեն հակասում է հեղափոխության գաղափարախոսությանը: Դոնոր կազմակեպությունների ու երկրների արձագանքն իրենց սպասեցնել չտվեցին: Վերջիններիս ներկայացուցիչների հետ կայացած հանդիպումներում կարմիր գծի պես անցնում է ներդրումների համար բարենպաստ պայմաններ ստեղծելու անհրաժեշոտության մասին ակնարկները՝ ենթատեքստում ունենալով հենց այս հանքարդյունաբերական ծրագիրը: Վարչապետ Նիկոլ փաշինյանի՝ Գերմանիա կատարած վերջին այցի ժամանակ էլ գերմանական խոշոր հիմնադրամներից մեկի՝ Ֆրիդրիխ Էբերթի համանախագահ Կլարա Գեյվիցը հայտարարեց, որ Հայաստանը գրավիչ դարձնելու համար կարևոր է տնտեսության ավելի կայուն դարձնելու ծրագրերի իրականացումը: Ներկայում ստեղծված մրցակցային պայմանների բարելավման, կոռուպցիոն ռիսկերի զգալի նվազեցման պայմաններում կայունության հարցը կարող է պայմանավորվել միայն Ամուլսարի խոշոր ծրագրով:

(Իսկ հասարակության աներկբա պահանջը՝  Ամուլսարը սար է մնալու.-խմբ.)

Աքսիոմա է, որ առանց ֆինանսական հոսքերի հնարավոր չէ ապահովել զարգացման մեծ տեմպեր: Տնտեսության էական աճի չէին կարող բերել նաև նախկին կոռուպցիոն մեխանիզմների բացահայտման դեպքերի ու տնտեսության ստվերի կրճատման արդյունքում բյուջե վերադարձված միջոցները: Հեղափոխական հասարակության հեղափոխական սպասումները ապահովելն ավելի է դժվարանում: Աստիճանաբար իրեն զգացնել է տալիս տնտեսկան ակտիվության վիճակագրական բարձր ցուցանիշների և հասարակության սոցիալական վիճակի լավացման տեմպերի դիսբալանսը:

Միանշանակ է, որ հասարակության սպասելիքները բավարարող արդյունքներ ստանալու համար իշխանությանն անհրաժեշտ է ժամանակ: Այս իրավիճակում այն հնարավոր է ապահովել հասարակության մոտ հաղթողի գիտակցումը բարձր պահելով, որն արվում է հին ու նոր կոռուպցիոն սխեմաների բացահայտումներով և նախկին իշխանությունների ներկայացուցիչների դեմ տարվող դատական գործընթացներով:

Այս մարտավարության մեջ է տեղավորվում նաև նոր հանրաքվեի նախաձեռնումը, որի մեկնարկը տվեց վարչապետը ԱԺ-ում ՝ նույն 2018 թվականի կարգախոսերով: Փոքր հեղափոխություն՝ տնտեսական հեղափոխությունը ապահովելու համար լրացուցիչ ժամանակ ատանալու դիմաց: Հանրաքվեի արդյունքները ցույց կտան, թե հասարակությունը արդյո՞ք պատրաստ է տալ այդ ժամանակը:

Ա. Վարդանյան