09:39 17/03/2020

«Արտակարգ իրավիճակ, թե արտակարգ դրություն». Գևորգ Դանիելյան

Մարտի 16-ին ՀՀ կառավարությունը երկրում արտակարգ դրություն հայտարարեց, որը կտևի մինչև ապրիլի 14-ը։ Հարցի շուրջ «Փաստինֆո»-ն զրուցել է իրավաբանական գիտությունների դոկտոր Գևորգ Դանիելյանի հետ։

-  Արդյո՞ք Երկրում կան արտակարգ դրություն հայտարարելու հիմքեր։ Նկատի ունենալով, որ Կառավարությունն այսօր քննարկում է արտակարգ դրություն հայտարարելու հարցը, ապա ի՞նչն է դրա կոնկրետ հիմքը, չկա՞ր ավելի վաղ արտակարգ դրություն հայտարարելու անհրաժեշտություն։

- Արտակարգ դրությունն ինքնին անվերապահորեն նախընտրելի իրավական ռեժիմ չէ, քանզի այն, ի զորու չլինելով ամբողջովին լուծելու բոլոր խնդիրները, ուղեկցվում է ոչ միայն անձանց իրավունքների անխուսափելի սահմանափակմամբ, այլև բերում է ֆինանսա֊տնտեսական անցանկալի հետևանքների և այլն։ Այն կիրառվում է միայն ծայրահեղ դեպքերում, երբ առկա է սահմանադրական կարգին սպառնացող անմիջական վտանգ, ինչը հնարավոր չէ հաղթահարել այլ միջոցներով։ Ընդ որում, ավանդաբար այն թյուր մտայնությունն է գերիշխել, թե սահմանադրական կարգին սպառնում են միայն զանգվածային տարաբնույթ անկարգությունները, մինչդեռ՝ սահմանադրական կարգը խոցելի է դառնում նաև տեխնածին, բնածին, համաճարակային ու այլ աղետների արդյունքում, երբ ընդհանուր իրավական ռեժիմի պարագայում այլևս անկարող է լինում արդյունավետ ու համաչափ դիմակայել սահմանադրական կարգին սպառնացող վտանգներին։ Իսկ սահմանադրական կարգի առանցքային բաղադրիչներն են նաև մարդը, որպես բարձրագույն արժեք, ինչպես նաև իր հիմնական իրավունքներն ու ազատությունները։

Կոնկրետ այս դեպքում սոցիալական պետության բաղադրիչը ևս որպես հիմք դիտարկելը խնդրահարույց է, քանզի դա որևէ աղերս չունի պետության սոցիալական քաղաքականության հետ։ Սոցիալական պետություն է ոչ թե սոցիալական քաղաքականություն իրականացնող պետությունը, այդպիսի քաղաքականություն իրականացնում են բոլոր պետությունները, այլ այնպիսիք, որոնք թույլատրելի սահմաններում, ի հաշիվ մյուս սոցիալական խմբերի, արտոնություններ են սահմանում սոցիալական թույլ պաշտպանված խմբերի համար, օրինակ՝ միայն հաշմանդամներին են թույլ տալիս զբաղվել գերշահույթ ապահովող վիճակախաղերի կազմակերպմամբ և այլն։

Կոնկրետ ե՞րբ պետք է արտակարգ դրություն հայտարարվեր, միայն իրավական խնդիր չէ, այն թելադրված է բազում, այդ թվում՝ միջազգային բնույթի ցուցիչներով։ Մասնավորապես, նախագծով որպես այդպիսի հիմք է ներկայացված նաև Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության  ղեկավարի մարտի 13-ի՝ վարակի տարածումը, որպես պանդեմիա որակելու մասին հայտարարությունը։ Միայն նեղ մասնագետները կարող են սպառիչ դատողություններ անել այն մասին, թե այդ հայտարարության, ինչպես նաև վարակի տարածվածության ու ուղեկցվող այլ ցուցիչների պարագայում կոնկրետ ո՞ր պահին պետք է կիրառվեր կառավարման հատուկ ռեժիմ։ Մենք միայն համեմատություններ կարող ենք անել՝ կապված այն երկրների հետ, որոնք արդեն իսկ օրեր առաջ նախապատվությունը տվել են հատուկ ռեժիմին։

- Կխնդրեինք հստակ սահմանազատել «արտակարգ դրություն» և «արտակարգ իրավիճակ» եզրույթները, դրանցից որն է առավել ազդեցիկ ու արդյունավետ։

- Ցավոք, դեռևս չի ձևավորվել այդ երկու իրավական ռեժիմները միմյանցից սահմանազատելու անհրաժեշտ մշակույթ, ուստի ոչ միայն դրանք անհարկի նույնացվում են, այլև համարժեք չի ընկալվում դրանցից յուրաքանչյուրի իրավական հիմքերն ու նշանակությունը։ Ընդ որում, Արտակարգ դրություն հայտարարելու մասին որոշման մեջ էլ է մի քանի անգամ շեշտվում որոշ տարածքներում արտակարգ իրավիճակի մասին, այլ հարց, թե ինչո՞ւ արտակարգ իրավիճակի պայմաններում օրենսդրությամբ նախատեսված միջոցները բավարար չեն դիտարկվել։ Ընդ որում, արտակարգ իրավիճակը՝ իրավական ռեժիմի առավել մեղմ տեսակն է, և  պարտադիր չէ, որ արտակարգ իրավիճակի դեպքում հայտարարվի արտակարգ դրություն։ Նկատենք, որ այս պահին էլ շատ երկրներ հայտարարել են ոչ թե արտակարգ դրություն, այլ արտակարգ իրավիճակ։

Գուցե լրատվական աղբյուրներում սխալմամբ կիրառվում է «արտակարգ դրություն» եզրույթը, սակայն զուտ իրավական ասպեկտով խոսքը մեծամասամբ հենց արտակարգ իրավիճակների մասին է։ Խնդիրն այն է, որ արտակարգ իրավիճակի դեպքում գործադիր իշխանության մարմինները ևս կարող են օրենքի ուժով անհրաժեշտության դեպքում կիրառել իրավունքների և ազատությունների զգալի սահմանափակումներ, ընդ որում, այդ միջոցների կիրառման համար ողջամտորեն նախատեսված են առավել օպերատիվ ընթացակարգեր։

Այսպես, «Արտակարգ իրավիճակներում բնակչության պաշտպանության մասին» օրենքի համաձայն, կարող են կիրառվել սահմանափակումներ՝ կապված ազատ տեղաշարժի, պատսպարման, սեփականության տնօրինման հետ և այլն։ Վերջապես, վարակը կանխելու համար անձին անձնական ազատությունից զրկելու համար ևս արտակարգ դրություն հայտարարելու կարիք չկա, ինչը նախատեսված է որոշման նախագծի ներածական մասում, քանզի այն արդեն իսկ նախատեսված է Սահմանադրության 27-րդ հոդվածով։ Ըստ էության, այդ իրավունքի որևէ լրացուցիչ սահմանափակում չի էլ նախատեսվել նախագծով։

Մյուս կողմից, իհարկե, արտակարգ դրությունը նախատեսում է սահմանափակումների ավելի լայն իրավական հնարավորություն, ինչի համար, այդպիսի իրավական ռեժիմ հայտարարելու հիմքով անհապաղ հրավիրվում է խորհրդարանի հատուկ նիստ, որն էլ իրավասու է Սահմանադրության 120-րդ հոդվածի ուժով վերացնել արտակարգ դրությունը կամ չեղյալ համարել առանձին միջոցառումների անցկացումը։ Կրկնում եմ, սա միայն նեղ մասնագետի որոշելիքն է, թե որքանով են անհրաժեշտ լրացուցիչ սահմանափակումները, իսկ հիմնավորումները պետք է սպառիչ արտացոլված լինեն որոշման տեքստում։ Մասնավորապես, միայն մասնագետները կարող են հավաստիացնել, թե մարդկանց ինչ քանակի շփումներն են վտանգավոր, ինչպիսի իրավիճակներում, կա՞, արդյոք,  առաջին անհրաժեշտության ապրանքների շրջանառությունը սահմանափակելու անհրաժեշտություն և այլն։


Շարունակությունը՝ սկզբնաղբյուր կայքում։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

20:25
Ռոբերտ Ֆիցոն Սլովակիայի աջակցությունն է հայտնել «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագծին
Եվրոպական քաղաքական համայնքի գագաթնաժողովի շրջանակում վարչապետ Փաշինյանը հանդիպում է ունեցել Սլովակիայի վարչապետ Ռոբերտ Ֆիցոյի հետ: Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
20:11
Փաշինյանը մասնակցել է «Տնտեսական անվտանգություն» թեմայով կլոր-սեղան քննարկմանը
Նիկոլ Փաշինյանը Եվրոպական քաղաքական համայնքի գագաթնաժողովի շրջանակում մասնակցել է «Տնտեսական անվտանգություն» թեմայով կլոր-սեղան...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
ԵԱԶԲ-ը չի կայացրել որոշում Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի շահագործման նախագծի ֆինանսավորման վերաբերյալ
Եվրասիական զարգացման բանկը (ԵԱԶԲ) չի կայացրել որոշում Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի շահագործման նախագծի ֆինանսավորման վերաբերյալ։ Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
19:41
Թրամփը կավելացնի ռազմական աջակցությունն Իսրայելին․ Բրայզա
ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Դոնալդ Թրամփը կշարունակի և նույնիսկ կավելացնի ռազմական աջակցությունն Իսրայելին իր նոր ժամկետում, սակայն պայմանով, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:28
Հաջողություն ենք մաղթում հայկական ակումբին կարևորագույն խաղում․ ՀՖՖ
Հայաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիան անդրադարձել է ՈՒԵՖԱ Կոնֆերենցիաների լիգայի Լիգայի փուլի երրորդ տուրի՝ «Չելսի» —...
Աղբյուր` Panorama.am
19:11
Շատ կարևոր է ամեն ինչ անել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ապագա կառուցելու համար. Մակրոն
Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը Բուդապեշտում՝ Եվրոպական քաղաքական համայնքի համաժողովին իր ելույթի ընթացքում հույս է հայտնել, որ Հայաստանի և...
Աղբյուր` Panorama.am
19:02
Փաշինյանի հասցեին վիրավորական արտահայտություն հնչեցրած Վարուժան Ավետիսյանի որդին մեղավոր է ճանաչվել
«Սասնա ծռեր» խմբի անդամ Վարուժան Ավետիսյանի որդին՝ Դավիթ Ավետիսյանը դատարանի որոշմամբ մեղավոր է ճանաչվել: Նրա նկատմամբ որպես պատիժ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:32
Միրզոյանն անդրադարձել է տարածաշրջանային տնտեսական ու տրանսպորտային կապուղիների ապաշրջափակման հարցերին
Նոյեմբերի 7-ին Բուդապեշտում աշխատանքային այցի շրջանակներում ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը մասնակցել է Հունգարիայի արտաքին գործերի և առևտրի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:20
Վարորդներից բազմիցս կաշառք ստանալու և պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելու համար պաշտոնյաների մեղադրանք է ներկայացվել
ՀՀ հակակոռուպցիոն կոմիտեում քննված բազմադրվագ քրեական վարույթով իրականացված նախաքննությամբ բացահայտվել են ՀՀ քաղաքաշինության, տեխնիկական և...
Աղբյուր` Panorama.am
18:09
Թուրքիայում բախում է տեղի ունեցել ոստիկանության և ընդդիմության միջև
Թուրքիայում շարունակվում են խմորումներն ընդդիմադիրների և իշխանությունների միջև, որը սկսել էր մարտյան ՏԻՄ ընտրություններում ձայների 49 տոկոսով...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Եթե տրանսպորտի ուղեվարձը բարձրացնում եք, ուրեմն այդ դեպքում եկեք ժողովրդից գույքահարկ մի հավաքեք. Մեսրոպ Առաքելյան
Երևանի քաղաքային իշխանությունները հայտարարում են, թե տրանսպորտային ռեֆորմ անելու համար գործող ուղեվարձի չափը անընդունելի է և 2025 թվականի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
ԿԳՄՍՆ. Հրազդանի կիրճում հնագիտական շերտեր կամ հուշարձանների պահպանությանն առնչվող խնդիրներ չեն հայտնաբերվել
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի նախկին տնօրեն, պատմական գիտությունների դոկտոր Հայկ Դեմոյանն այսօր ահազանգել էր՝ Հրազդանի կիրճում...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
ԱԺ նախագահը և ՔՊ-ական երկու պատգամավոր առաջարկում են տեղափոխություն կատարել օրհներգում
ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը, «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավորներ Սիսակ Գաբրիելյանը և Թագուհի Ղազարյանը առաջարկում են...
Աղբյուր` Panorama.am
17:12
Գերագույն հոգևոր խորհուրդն իր մտահոգությունն է արտահայտել ՀՀ անվտանգային և ներքաղաքական հիմնախնդիրների կապակցությամբ
Նոյեմբերի 5-7-ը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, նախագահությամբ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի և...
Աղբյուր` Panorama.am
17:01
Վիգեն Հակոբյան. Ռուսաստանի հետախուզությունն ասում է՝ գիտեն, ինչ փողեր են գալիս, ում գրպաններն են մտնում
«ՌԴ արտաքին հետախուզության ծառայության հաղորդագրությունը նախ և առաջ ուղղված է Հայաստանի իշխանություններին։ Այն ասում է՝ հստակ տվյալներ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:00
Փաշինյանը Բուդապեշտում շփվել է Էրդողանի հետ
Նիկոլ Փաշինյանը Հունգարիայի մայրաքաղաք Բուդապեշտում մասնակցում է Եվրոպական քաղաքական համայնքի հինգերորդ գագաթնաժողովին: Միջոցառման բարձրաստիճան...
Աղբյուր` Panorama.am
16:44
Կառավարությունն առաջարկում է հարկել անհատ շինարարներին, բրոկերներին և այլ մասնագետների
«Օրենքի նախագծով առաջարկվում է 2025 թվականի հուլիսի 1-ից մի շարք մասնագիտական աշխատանքների կատարումը և ծառայությունների մատուցումը...
Աղբյուր` Panorama.am
16:38
Տիկնիզյան. Փառք Աստծո, ես միջազգային փորձ ունեմ Հայաստանի հավաքականի շնորհիվ
Հայաստանի ազգային հավաքականի և «Լոկոմոտիվի» պաշտպան Նաիր Տիկնիզյանը խոսել է իր մոտիվացիայի մասին՝ ռուսական թիմերի միջազգային...
Աղբյուր` Panorama.am
16:19
Գումարի կառավարության մասնաբաժինը հետ ենք պահանջելու քաղաքացուց և նման դեպքեր ունեցել ենք. Գևորգ Պապոյան
«ՀՀ-ում ինտենսիվ այգեգործության զարգացման, արդիական տեխնոլոգիաների ներդրման և ոչ ավանդական բարձրարժեք մշակաբույսերի արտադրության խթանման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:09
Լաբորատոր կապիկները փախել են հետազոտական կենտրոնից
Ոստիկանությունը բնակիչներին հորդորել է փակ պահել դռներն ու պատուհանները, որպեսզի կապիկները չմտնեն իրենց տները և չշփվեն նրանց հետ:
Աղբյուր` Panorama.am
16:07
Էլ ո՞վ ինձ համար երրորդ հարկից առաջին հարկ կթռնի այդպես. Արփի Աբգարյանը՝ Լազարևի մասին
Արփի Աբգարյանը դարձել է «Россия» հեռուստաալիքով հեռարձակվող «Ну-ка, все вместе» շոուի իսկական աստղը։ Երգչուհին...
Աղբյուր` Panorama.am
15:39
Մեզ մտահոգում է կամավոր ատեստավորման մասնակցության ցուցանիշներն ու հաղթահարման շեմը. Սվաջյան
Այս տարի կամավոր ատեստավորման համար գրանցվել է ավելի քան 7000 ուսուցիչ
Աղբյուր` Panorama.am
15:33
Շոյգու. Ռուսաստանը նախադրյալներ է նկատում Հարավային Կոցկասում իրավիճակի բարելավման համար
Հարավային Կովկասում իրավիճակը մնում է բարդ, Ռուսաստանը տեսնում  նախադրյալներ դրա բարելավման համար, բայց Արևմուտքը խանգարում է։...
Աղբյուր` Panorama.am
15:32
Հայաստանում քաղբանտարկյալներ չկան. Սրբուհի Գալյան
«Ես նախկինում այդ բեռը ստանձնած եղել եմ, երբ հեղափոխությունից հետո զբաղեցրել եմ արդարադատության նախարարի տեղակալի պաշտոնը և այդ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:20
Հույս ունենք Թուրքիայի հետ հասնել հարաբերությունների ամբողջական կարգավորման. Վահան Կոստանյան
«Մշտապես կապի մեջ ենք Կարմիր խաչի մեր գործընկերների հետ, որոնք յուրաքանչյուր ամիս այցելություններ են ունենում մեր ռազմագերիներին, և...
Աղբյուր` Panorama.am
15:20
Վաշինգտոնը Հայաստանին մղում է ազգային «ինքնասպանության». ՌԴ արտաքին հետախուզության ծառայություն
ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը արագացրել է Հայաստանում քաղաքացիական հասարակության արևմտամետ կառույցները խթանելուն ուղղված միջոցառումների հետ կապված...
Աղբյուր` Panorama.am
14:37
Աշակերտի մոտ էլեկտրոնային սիգարետի հայտնաբերումից մինչև փոխտնօրենի ձերբակալություն. Արտակարգ դեպք Աչաջուրում
Օրեր առաջ արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Տավուշի մարզում։ Նոյեմբերի 1-ին Ժամը 15։30-ի սահմաններում ՀՀ ներքին գործերի նախարարության...
Աղբյուր` Panorama.am
14:36
Վարկային պորտֆելոն աճում է՝ տնային տնտեսություններին և շինարարությանը տրվող վարկերի շնորհիվ. Մարտին Գալստյան
«Բանկային համակարգում մարտահրավերները բազմազան են, դրանք շատ արագ ծաղկում և վերափոխվում են և մեզանից պահանջվում է դրանց ժամանակին և...
Աղբյուր` Panorama.am
14:27
Օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա
Երևանում նոյեմբերի 7-ի ցերեկը, 8-12-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ ​Մարզերում նոյեմբերի 7-ի ցերեկը, 8-12-ին սպասվում է առանց...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Վ.Հակոբյան. Ռուսաստանի հետախուզությունն ասում է՝ գիտենք, ինչ փողեր են գալիս, ում գրպաններն են մտնում
17:15 07/11/2024

Վ.Հակոբյան. Ռուսաստանի հետախուզությունն ասում է՝ գիտենք, ինչ փողեր են գալիս, ում գրպաններն են մտնում

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}