09:39 17/03/2020

«Արտակարգ իրավիճակ, թե արտակարգ դրություն». Գևորգ Դանիելյան

Մարտի 16-ին ՀՀ կառավարությունը երկրում արտակարգ դրություն հայտարարեց, որը կտևի մինչև ապրիլի 14-ը։ Հարցի շուրջ «Փաստինֆո»-ն զրուցել է իրավաբանական գիտությունների դոկտոր Գևորգ Դանիելյանի հետ։

-  Արդյո՞ք Երկրում կան արտակարգ դրություն հայտարարելու հիմքեր։ Նկատի ունենալով, որ Կառավարությունն այսօր քննարկում է արտակարգ դրություն հայտարարելու հարցը, ապա ի՞նչն է դրա կոնկրետ հիմքը, չկա՞ր ավելի վաղ արտակարգ դրություն հայտարարելու անհրաժեշտություն։

- Արտակարգ դրությունն ինքնին անվերապահորեն նախընտրելի իրավական ռեժիմ չէ, քանզի այն, ի զորու չլինելով ամբողջովին լուծելու բոլոր խնդիրները, ուղեկցվում է ոչ միայն անձանց իրավունքների անխուսափելի սահմանափակմամբ, այլև բերում է ֆինանսա֊տնտեսական անցանկալի հետևանքների և այլն։ Այն կիրառվում է միայն ծայրահեղ դեպքերում, երբ առկա է սահմանադրական կարգին սպառնացող անմիջական վտանգ, ինչը հնարավոր չէ հաղթահարել այլ միջոցներով։ Ընդ որում, ավանդաբար այն թյուր մտայնությունն է գերիշխել, թե սահմանադրական կարգին սպառնում են միայն զանգվածային տարաբնույթ անկարգությունները, մինչդեռ՝ սահմանադրական կարգը խոցելի է դառնում նաև տեխնածին, բնածին, համաճարակային ու այլ աղետների արդյունքում, երբ ընդհանուր իրավական ռեժիմի պարագայում այլևս անկարող է լինում արդյունավետ ու համաչափ դիմակայել սահմանադրական կարգին սպառնացող վտանգներին։ Իսկ սահմանադրական կարգի առանցքային բաղադրիչներն են նաև մարդը, որպես բարձրագույն արժեք, ինչպես նաև իր հիմնական իրավունքներն ու ազատությունները։

Կոնկրետ այս դեպքում սոցիալական պետության բաղադրիչը ևս որպես հիմք դիտարկելը խնդրահարույց է, քանզի դա որևէ աղերս չունի պետության սոցիալական քաղաքականության հետ։ Սոցիալական պետություն է ոչ թե սոցիալական քաղաքականություն իրականացնող պետությունը, այդպիսի քաղաքականություն իրականացնում են բոլոր պետությունները, այլ այնպիսիք, որոնք թույլատրելի սահմաններում, ի հաշիվ մյուս սոցիալական խմբերի, արտոնություններ են սահմանում սոցիալական թույլ պաշտպանված խմբերի համար, օրինակ՝ միայն հաշմանդամներին են թույլ տալիս զբաղվել գերշահույթ ապահովող վիճակախաղերի կազմակերպմամբ և այլն։

Կոնկրետ ե՞րբ պետք է արտակարգ դրություն հայտարարվեր, միայն իրավական խնդիր չէ, այն թելադրված է բազում, այդ թվում՝ միջազգային բնույթի ցուցիչներով։ Մասնավորապես, նախագծով որպես այդպիսի հիմք է ներկայացված նաև Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության  ղեկավարի մարտի 13-ի՝ վարակի տարածումը, որպես պանդեմիա որակելու մասին հայտարարությունը։ Միայն նեղ մասնագետները կարող են սպառիչ դատողություններ անել այն մասին, թե այդ հայտարարության, ինչպես նաև վարակի տարածվածության ու ուղեկցվող այլ ցուցիչների պարագայում կոնկրետ ո՞ր պահին պետք է կիրառվեր կառավարման հատուկ ռեժիմ։ Մենք միայն համեմատություններ կարող ենք անել՝ կապված այն երկրների հետ, որոնք արդեն իսկ օրեր առաջ նախապատվությունը տվել են հատուկ ռեժիմին։

- Կխնդրեինք հստակ սահմանազատել «արտակարգ դրություն» և «արտակարգ իրավիճակ» եզրույթները, դրանցից որն է առավել ազդեցիկ ու արդյունավետ։

- Ցավոք, դեռևս չի ձևավորվել այդ երկու իրավական ռեժիմները միմյանցից սահմանազատելու անհրաժեշտ մշակույթ, ուստի ոչ միայն դրանք անհարկի նույնացվում են, այլև համարժեք չի ընկալվում դրանցից յուրաքանչյուրի իրավական հիմքերն ու նշանակությունը։ Ընդ որում, Արտակարգ դրություն հայտարարելու մասին որոշման մեջ էլ է մի քանի անգամ շեշտվում որոշ տարածքներում արտակարգ իրավիճակի մասին, այլ հարց, թե ինչո՞ւ արտակարգ իրավիճակի պայմաններում օրենսդրությամբ նախատեսված միջոցները բավարար չեն դիտարկվել։ Ընդ որում, արտակարգ իրավիճակը՝ իրավական ռեժիմի առավել մեղմ տեսակն է, և  պարտադիր չէ, որ արտակարգ իրավիճակի դեպքում հայտարարվի արտակարգ դրություն։ Նկատենք, որ այս պահին էլ շատ երկրներ հայտարարել են ոչ թե արտակարգ դրություն, այլ արտակարգ իրավիճակ։

Գուցե լրատվական աղբյուրներում սխալմամբ կիրառվում է «արտակարգ դրություն» եզրույթը, սակայն զուտ իրավական ասպեկտով խոսքը մեծամասամբ հենց արտակարգ իրավիճակների մասին է։ Խնդիրն այն է, որ արտակարգ իրավիճակի դեպքում գործադիր իշխանության մարմինները ևս կարող են օրենքի ուժով անհրաժեշտության դեպքում կիրառել իրավունքների և ազատությունների զգալի սահմանափակումներ, ընդ որում, այդ միջոցների կիրառման համար ողջամտորեն նախատեսված են առավել օպերատիվ ընթացակարգեր։

Այսպես, «Արտակարգ իրավիճակներում բնակչության պաշտպանության մասին» օրենքի համաձայն, կարող են կիրառվել սահմանափակումներ՝ կապված ազատ տեղաշարժի, պատսպարման, սեփականության տնօրինման հետ և այլն։ Վերջապես, վարակը կանխելու համար անձին անձնական ազատությունից զրկելու համար ևս արտակարգ դրություն հայտարարելու կարիք չկա, ինչը նախատեսված է որոշման նախագծի ներածական մասում, քանզի այն արդեն իսկ նախատեսված է Սահմանադրության 27-րդ հոդվածով։ Ըստ էության, այդ իրավունքի որևէ լրացուցիչ սահմանափակում չի էլ նախատեսվել նախագծով։

Մյուս կողմից, իհարկե, արտակարգ դրությունը նախատեսում է սահմանափակումների ավելի լայն իրավական հնարավորություն, ինչի համար, այդպիսի իրավական ռեժիմ հայտարարելու հիմքով անհապաղ հրավիրվում է խորհրդարանի հատուկ նիստ, որն էլ իրավասու է Սահմանադրության 120-րդ հոդվածի ուժով վերացնել արտակարգ դրությունը կամ չեղյալ համարել առանձին միջոցառումների անցկացումը։ Կրկնում եմ, սա միայն նեղ մասնագետի որոշելիքն է, թե որքանով են անհրաժեշտ լրացուցիչ սահմանափակումները, իսկ հիմնավորումները պետք է սպառիչ արտացոլված լինեն որոշման տեքստում։ Մասնավորապես, միայն մասնագետները կարող են հավաստիացնել, թե մարդկանց ինչ քանակի շփումներն են վտանգավոր, ինչպիսի իրավիճակներում, կա՞, արդյոք,  առաջին անհրաժեշտության ապրանքների շրջանառությունը սահմանափակելու անհրաժեշտություն և այլն։


Շարունակությունը՝ սկզբնաղբյուր կայքում։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

18:41
Էրդողան․ Մեր արտաքին առևտրի դեֆիցիտի ամենամեծ պատճառը էներգիայի դիմաց վճարելն է
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը Ստամբուլում մասնակցել է «‎Anadօlu» պետական լրատվական գործակալության էներգետիկ ֆորումին,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետ
Oragir.News-ի տեղեկություններով, առաջիկայում ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:12
Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը լեգիտիմացնում է Ցեղասպանությունը․ Լիլիթ Գալստյան
 «Հայաստան» խմբակցության պատգամավորնոր Լիլիթ Գալստյանը գրում է․ «Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:04
Դժբախտ պատահարի հետևանքով մաhաgել է Հայաստանի կարատեի առաջնությունների բազմակի չեմպիոն Մկրտիչ Ղազարյանը
Այսօր դժբախտ պատահարի հետևանքով կյանքից անժամանակ հեռացել է Հայաստանի կարատեի ազգային ֆեդերացիայի մարզիկ Մկրտիչ Ղազարյանը: Լուրը հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Ախալքալաքում տարածված է կոկսակի վիրուսը
Ախալքալաքի մունիցիպալիտետում վերջերս տարածում է ստացել կոկսակի վիրուսը։ Jnews-ի հաղորդմամբ, հիվանդությունն Ախալքալաքում առաջին անգամն է...
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
Բնակարանային գողությունը բացահայտվել է դատագենետիկական փորձաքննության եզրակացության արդյունքում
Այս տարվա  հունիսի 1-ին` ժամը 10։30-ին, անհայտ անձը Երևան քաղաքի Մամիկոնյանց փողոցի բնակարաններից մեկի պատուհանից ապօրինի մուտք էր գործել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
Հայտնի են 2025 թվականի տարվա թռչնի քվեարկության արդյունքները
Հայտնի են «Տարվա թռչուն 2025» քվեարկության արդյունքները։ Ձայները բաժանվել են հետևյալ կերպ. 1․ Հայկական որոր (Larus armenicus)՝...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
Թալանում ու թալանում են, խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
Այս տարվա ընթացքում առաջին անհրաժեշտության տարբեր ապրանքներ, ծառայություններ թանկացել են, թեև ոչ աշխատավարձը, ոչ թոշակը գրեթե չի բարձրացել։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
ՃՏՊ Աշտարակ-Ապարան ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 15:28-ին Արագածոտնի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Աշտարակ-Օհանավան...
Աղբյուր` Panorama.am
16:59
2024 թ.-ին մեկնարկած թանկացումներն ավելի մեծ թափով կշարունակվեն 2025 թ.-ին
Չկարողանալավ տնտեսության մեջ իրական աճ ապահովել՝ Հայաստանի կառավարությունը որդեգրել է ծառայությունների, գների թանկացման և հարկերի բարձրացման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Սիսիան-Կապան ավտոճանապարհին ավտոցիստեռնը բախվել է բետոնե արգելապատնեշին, վնասել ջրագիծը և հայտնվել Որոտան գետում
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:10-ին Սյունիքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Շամբի ՀԷԿ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Նոր կառուցվող էլիտար շենքի շինհրապարակում բետոնախառնիչը կողաշրջվել է. Կա վիրավոր
Այսօր՝ նոյեմբերի 22-ին, արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Երևանում: Shamshyan.com-ը հայտնում է, որ ժամը 12:40-ի սահմաններում Արշակունյաց 23/7...
Աղբյուր` Panorama.am
16:30
Հոկտեմբեր ամսվա տաք մեկնարկը և ցրտաշունչ ավարտը
Օդի միջին ամսական ջերմաստիճանը Հայաստանում կազմել է 7․1°C
Աղբյուր` Panorama.am
16:25
Հայաստանի հավաքականն Ազգերի լիգայի փլեյ-օֆֆում կխաղա Վրաստանի հետ
Նոյեմբերի 22-ին ՈւԵՖԱ-ի շտաբ-բնակարանում՝ շվեյցարական Նիոն քաղաքում, կայացել է ՈՒԵՖԱ Ազգերի լիգայի B/C լիգաների փլեյ-օֆֆի վիճակահանությունը։...
Աղբյուր` Panorama.am
16:11
Մարությանը համաձայնեց բանավիճել Տիգրան Ավինյանի հետ
«Սիրելի հայրենակիցներ, Ընդունում ենք Factor TV-ի առաջարկը՝ բանավեճ անցկացնել Տիգրան Ավինյանի հետ՝ իշխանության բերած տրանսպորտի թանկացման...
Աղբյուր` Panorama.am
15:41
Ալեն Սիմոնյանը Վիետնամից լուսանկար է հրապարակել ընդդիմադիր պատգամավորի հետ
Ալեն Սիմոնյանի գլխավորած պատվիրակությունը պաշտոնական այցով Վիետնամում է։ Ալեն Սիմոնյանն ինսթագրամի սթորի բաժնում ակտիվորեն լուսակարներ է...
Աղբյուր` Panorama.am
15:35
Հայաստանում ալկոհոլից կախվածությամբ հաշվառված է 6312 անձ. ԱՆ
Ալկոհոլը հոգեակտիվ, տոքսիկ նյութ է և կարող է կախվածություն առաջացնել։  Այն խաթարում է կենտրոնական նյարդային համակարգի աշխատանքը՝ մեծացնելով...
Աղբյուր` Panorama.am
15:24
«Արտաշատ» ԲԿ-ում կրքերը չեն հանդարտվում. կլինի վարչական հատվածի փոփոխություն
«Արտաշատ» ԲԿ-ում կրքերը չեն հանդարտվում։ Այսօր կենտրոն է շտապել առողջապահության նախարարի պաշտոնը զբաղեցնող Անահիտ ավանեսյանը։...
Աղբյուր` Panorama.am
15:17
Սանիտարահիգիենիկ նորմերի կոպիտ խախտումներ հանրային սննդի կետում
Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի ղեկավարի որոշմամբ կասեցվել է անհատ ձեռնարկատեր Լուսիկ Կարապետյանին պատկանող հանրային սննդի օբյեկտի...
Աղբյուր` Panorama.am
14:37
Վանաձոր-Դիլիջան ճանապարհին բեռնատար է այրվել
Լոռու մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:28-ին ահազանգ է ստացվել, որ Վանաձոր-Դիլիջան...
Աղբյուր` Panorama.am
14:27
Արմենուհի Հարությունյանն ազատվել է փոխնախարարի պաշտոնից
Նիկոլ Փաշինյանի որոշմամբ, արդարադատության նախարարի տեղակալի ժամանակավոր պաշտոնակատար Արմենուհի Հարությունյանն ազատել է զբաղեցրած պաշտոնից:...
Աղբյուր` Panorama.am
14:10
Հայրենի՞ք, հա՞յ, մարդկային կյա՞նք... դուք տենց բաներ չեք լսել. Մամիջանյանը՝ ՔՊ-ին
«Սպասում եք անցած անգամվա նման կես տարի տանջեք մարդկանց Բաքվի բանտում ու ընտրություններից մի քանի շաբաթ առաջ գերիների առողջության գնով մի երկու ձայն ավել պոկեք»
Աղբյուր` Panorama.am
13:59
ԱԺ նախագահի հայտարարությունը՝ Նարեկ Զեյնալյանի հրաժարականի դիմումի մասին
ՀՀ ԱԺ նախագահը հայտարարություն է տարածել ԱԺ պատգամավոր Նարեկ Զեյնալյանի հրաժարականի դիմումի մասին։  ««Ազգային ժողովի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:49
Ադրբեջանին և Թուրքիային անհրաժեշտ է, որ Փաշինյանի միջոցով Հայաստանը դառնա պանթյուքիզմի ֆուռերի համար «պռոխոդնոյ դվոր». Շարմազանով
«Նիկոլ Փաշինյանը Հայստանը տանում է դեպի վերջնական գահավիժման, Երրորդ հանրապետության դե ֆակտո և դե յուրե կործանում,  դեպի Հայաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:27
Գարիկ Սարգսյանը չի թույլատրում Վեդիում կազմակերպել «Կատարյալ ապուշը» ֆիլմի ցուցադրությունը. Տիգրան Նալչաջյան
Արդեն երկու անգամ Վեդու համայնքապետարանը թույլ չի տալիս քաղաքում ցուցադրել ռեժիսոր Տիգրան Նալչաջյանի «Կատարյալ ապուշը» ֆիլմը։...
Աղբյուր` Panorama.am
13:13
Կկատարվի քահանայական ձեռնադրություն
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի տարբեր կառույցներում սպասավորող վեց սարկավագներ կարժանանան քահանայական օծման և ձեռնադրության
Աղբյուր` Panorama.am
13:07
Ջերմաստիճանը կնվազի 6-10 աստիճանով
Երևանում նոյեմբերի 22-ի ցերեկը, 23-24-ին, 27-ի ցերեկը սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ Նոյեմբերի 25-26-ին, 27-ի գիշերը սպասվում են...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
17:35 22/11/2024

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}