Տնտեսություն 18:27 26/03/2020 Հայաստան

Գիտնական. Արտակարգ դրության ռեժիմից պետք է դուրս գանք յուրաքանչյուր ոլորտի խնդիրների լուծման պատրաստի փաթեթներով

«Կորոնավիրուսի պանդեմիան հանգեցնելու է սննդի մատակարարման շղթայի կառուցվածքի փոփոխության, դա էլ իր հերթին բերելու է արժեշղթաների փոփոխության»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում իր կանխատեսումներն ու ագրոպարենային ոլորտի հնարավոր զարգացումները ներկայացրեց Սննդի շղթայի ռիսկերի գնահատման տեղեկատվավերլուծական կենտրոնի ղեկավար, սննդագիտության դոկտոր, պարենային իրավունքի մասնագետ Դավիթ Պիպոյանը։

Ըստ նրա, դա նշանակում է, որ պետությունը պետք է վերանայի իր ագրարային քաղաքականությունը՝ ելնելով այդ փոփոխություններից։

Գիտնականն ընդգծում է, այն երկրները, որոնք իրականացրել են հետազոտություններ, եկել են համոզման, երբ մարդիկ տանն են, էականորեն փոխվում են նրանց սննդային սովորույթները։  Օրինակ, այսօր հայաստանյան խանութներում դժվար է գտնել իմբիր, կամ եթե կա էլ այն թանկ է, մինչդեռ սովորական օրերին քչերն էին հետաքրքրված կոճապղպեղով։

«Ստեղծված իրավիճակը բացասական ազդեցություն է ունենում կենդանական ծագման մթերքների՝ մասնավորապես մսի ու մսամթերքի սպառման վրա»,- ասում է նա։

Համավարակն իր առաջին ազդեցությունն է թողել տուրիզմի ոլորտի վրա, դատարկ են հյուրանոցները, ռեստորանները, հանրային սննդի կետերը, որոնք խոզի մսի հիմնական գնորդներն էին։

«Քանի որ մեր կենտրոնն ուսումնասիրում է մարդկանց սննդային սովորույթներն ու սննդի սպառման առանձնահատկությունները Հայաստանում, շատ լավ գիտենք, թե ինչ են մարդիկ ուտում տանը, և ինչ են ուտում հանրային սննդի կետերում։  Ռեստորաններում, սննդի կետերում մարդիկ ավելի հաճախ ուտում են խորոված, իքիբիր, բրդուճներ, շաուրմա և այլն։ Մեր հետազոտությունները ցույց են տվել, որ խոզի միսն ավելի շատ սպառում ունի հենց այդ օբյեկտներում»,- խոզաբուծության ոլորտում առաջացած խնդրի ու վարակի կապը բացատրում է Պիպոյանը։

Միաժամանակ, խոզի մսով ուտեստները տանը պատրաստվող ուտելիքների կատեգորիային չեն պատկանում, ազգային ճաշատեսակների, սոուսների ու ապուրների ճնշող մեծամասնությունը տավարի կամ հավի մսով է։ Հետևաբար, սննդի շղթայի մեջ խոզի մսի հիմնական սպառում ապահովող կետը՝ հանրային սննդի կետերը, դուրս են եկել։

«Հիմա պետք է մտածել, թե ո՞րն է ալտերնատիվը խոզաբուծության ոլորտը Հայաստանում փրկելու համար։ Ի դեպ, այդ ոլորտը միայն Հայաստանի դեպքում չէ, որ խնդիր է։ Պետք է հիշեցնեմ, որ խոզի միսն օգտագործվում է մսամթերքի՝ պանչետաների, պրոշուտոների արտադրության համար։  Ահա այստեղ մենք պետք է արագ հասկանանք, թե որ արտադրության մեջ պետք է օգտագործենք խոզի միսն ու որ շուկան ունի զարգացնելու պոտենցիալ»,-նշեց նա։

Հենց այս պահից սկսած միս արտադրողները պետք է սկսեն հանդիպումներ, քննարկումներ վերամշակողների հետ, քանի որ խոզապահները չեն կարող երկար այդ գլխաքանակը պահել, ինչքան ուշ սպանդ իրականացնեն, այնքան մեծ վնասներ են կրելու։

«Համեմատության համար հիշենք, որ անցած տարի ռեստորաններում տեղ ամրագրել գրեթե հնարավոր չէր, զբոսաշրջիկներ շատ կային, սպառումը ,եծ էր։ Հիմա նրանք չկան, այդ սպառման ենթակա մթերքը մնում է։ Ագրարային քաղաքականությունը շատ բարդ պատճառահետևանքային կապերով միմյանց հետ փոխկապակցված ոլորտ է»,-ասում է  նա։

Բացի այդ, ստեղծված իրավիճակում շատ մարդկանց եկամուտները նվազում են, անորոշ իրավիճակներում էլ մարդիկ գնում են խնայողությունների։ Սա էլ իր հերթին բերում է մսամթերքի սպառման նվազման, քանի որ մարդիկ սկսում են նախընտրել հատիկեղենը՝ որպես սնունդ։

Գյուղատնտեսության ոլորտում ամենամեծ տուժողներից են ծաղիկի  ջերմոցների, ջերմատների տերերը։ Գրեթե բոլոր միջոցառումները հետաձգված են, մեծ շրջանակով չեն նշվում ծննդյան ու այլ արարողություններ, ինչի հետևանքով գրեթե ոչ ոք ծաղիկ չի գնում։ Շուտով եկամուտ ստանալու ակնկալիքով վարկեր վերցրած տնտեսվարողները դժվար կացության մեջ են հայտնվելու։

«Հիմա կառավարությունը ոլորտ առ ոլորտ պետք է հասկանա, թե ինչ թիրախներ են առաջացել, ինչ խոցելի հանգամանքներ են ի հայտ եկել։ Տեղյակ չեմ, որ կառավարությունը հիմա նման գնահատում իրականացնում է, գուցե անում են, չեն ուզում հրապարակել։ Կարծում եմ՝ ճիշտ կլինի ագրարային քաղաքականության համար պատասխանատու էկոնոմիկայի նախարարությունը հանդես գա ողջ պոտենցիալը, այդ թվում գիտական, մոբիլիզացնելու հայտարարությամբ։ Պետք է գնահատումներ արվեն, ստեղծվեն աշխատանքային խմբեր, որոնց կազմում կլինեն արժեշղթայի, գյուղատնտեսության, սննդի սպառման առանձնահատկություններին տեղյակ մասնագետները, պետք է խելք խելքի տան, որ լուծումներ գտնեն»,- լուծման ուղղված քայլերն է թվարկում նա։

Պարենային իրավունքի մասնագետը շատ կարևոր է համարում փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանի երեկվա հայտարարությունը, ըստ որի, Ռուսաստանը ԵԱՏՄ անդամ երկրների համար կմշակի իրավական ակտեր, որպեսզի նրանք չունենան վերաարտահանման թույլտվություն, միայն անդամ երկրները կարողանան օգտվել ՌԴ-ում արտադրվող պարենային մթերքներից։

«Քանի որ որոշ ապրանքների մասով մենք ունենք պարենային ինքնաբավության խնդիր, այս հայտարարությունը մեզ համար փրկություն էր, իսկապես ճակատագրական։ Մարդիկ դոշ էին ծեծում, պնդում, որ ԵԱՏՄ մտնել պետք չէր, հիմա պատկերացնո՞ւմ եք, որ Հայաստանը ԵԱՏՄ անդամ չլիներ։ Մենք հացակեր ժողովուրդ ենք, բայց ցորեն չունենք, բացի այդ կարանտինային իրավիճակում մարդիկ անցնում են հատիկեղենի, ալրային հենքով մթերքի մեծ սպառման»,- ասաց սննդագետը։

Պիպոյանն ընդգծում է, որ կորոնավիրուսի դասերը շատ են ու մեծ, կոնկերտ այս ոլորտը շատ զգայուն է ու խոցելի, որի հիմքում պետք է լինեն գիտահեն հետազոտություններն ու ուսումնասիրությունները։ Դասերից մեկն էլ այն է, որ օր առաջ Հայաստանում պետք է սկսել սերմնաբուծության զարգացման ծրագիր։

«Մենք ի վերջո երկիր ենք, չի կարելի հույսը դնել Աստծո, ԵԱՏՄ-ի վրա։ Պարենային ապահովության խնդիրը պետք է լուծվի, մարդիկ պետք է հասկանան, որ ներմուծումները կարող են նման վտանգի առաջ մեզ կանգնեցնել։ Ագրարային քաղաքականության մարմինները շատ արագ ռեժիմով պետք է ձևավորեն աշխատանքային խմբեր տարբեր ոլորտների համար, նրանց մշակած փաթեթները պետք է լինեն առարկայական ու գնահատումների հիման վրա, որպեսզի ավելի մեծ արդյունավետություն ունենան։ Ապրիլի 14-ին այդ փաթեթը պետք է պատրաստ լինի, այսինքն՝ մենք արտակարգ դրության ռեժիմից պետք է դուրս գանք պատրաստի փաթեթով, այլ պարագայում հետագա քայլերն անկանխատեսելի կլինեն»,- զգուշացնում նա՝ ընդգծելով, որ պետությունն այսօր պետք է երաշխավոր կանգնի գյուղացուն ու հանկարծ սխալ չուղղորդի, այլապես դա կարող է ճակատագրական լինել։

 

 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

14:37
Վանաձոր-Դիլիջան ճանապարհին բեռնատար է այրվել
Լոռու մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:28-ին ահազանգ է ստացվել, որ Վանաձոր-Դիլիջան...
Աղբյուր` Panorama.am
14:27
Արմենուհի Հարությունյանն ազատվել է փոխնախարարի պաշտոնից
Նիկոլ Փաշինյանի որոշմամբ, արդարադատության նախարարի տեղակալի ժամանակավոր պաշտոնակատար Արմենուհի Հարությունյանն ազատել է զբաղեցրած պաշտոնից:...
Աղբյուր` Panorama.am
14:10
Հայրենի՞ք, հա՞յ, մարդկային կյա՞նք... դուք տենց բաներ չեք լսել. Մամիջանյանը՝ ՔՊ-ին
«Սպասում եք անցած անգամվա նման կես տարի տանջեք մարդկանց Բաքվի բանտում ու ընտրություններից մի քանի շաբաթ առաջ գերիների առողջության գնով մի երկու ձայն ավել պոկեք»
Աղբյուր` Panorama.am
13:59
ԱԺ նախագահի հայտարարությունը՝ Նարեկ Զեյնալյանի հրաժարականի դիմումի մասին
ՀՀ ԱԺ նախագահը հայտարարություն է տարածել ԱԺ պատգամավոր Նարեկ Զեյնալյանի հրաժարականի դիմումի մասին։  ««Ազգային ժողովի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:49
Ադրբեջանին և Թուրքիային անհրաժեշտ է, որ Փաշինյանի միջոցով Հայաստանը դառնա պանթյուքիզմի ֆուռերի համար «պռոխոդնոյ դվոր». Շարմազանով
«Նիկոլ Փաշինյանը Հայստանը տանում է դեպի վերջնական գահավիժման, Երրորդ հանրապետության դե ֆակտո և դե յուրե կործանում,  դեպի Հայաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:27
Գարիկ Սարգսյանը չի թույլատրում Վեդիում կազմակերպել «Կատարյալ ապուշը» ֆիլմի ցուցադրությունը. Տիգրան Նալչաջյան
Արդեն երկու անգամ Վեդու համայնքապետարանը թույլ չի տալիս քաղաքում ցուցադրել ռեժիսոր Տիգրան Նալչաջյանի «Կատարյալ ապուշը» ֆիլմը։...
Աղբյուր` Panorama.am
13:13
Կկատարվի քահանայական ձեռնադրություն
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի տարբեր կառույցներում սպասավորող վեց սարկավագներ կարժանանան քահանայական օծման և ձեռնադրության
Աղբյուր` Panorama.am
13:07
Ջերմաստիճանը կնվազի 6-10 աստիճանով
Երևանում նոյեմբերի 22-ի ցերեկը, 23-24-ին, 27-ի ցերեկը սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ Նոյեմբերի 25-26-ին, 27-ի գիշերը սպասվում են...
Աղբյուր` Panorama.am
12:53
Ալեքսիս Օհանյանը ցուցադրել է գերհազվագյուտ հայկական մետաղադրամ
Ամերիակահայ գործարար, Reddit-ի հիմնադիր Ալեքսիս Օհանյանը X սոցիալական ցանցում (նախկինում՝ Twitter) ցուցադրել է Արտաշեսյանների տոհմից Մեծ Հայքի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:33
Թափառող շների վրա կրակած տղամարդը ներկայացել է ոստիկանություն
Նոյեմբերի 10-ին հաղորդում էր ստացվել Համայնքային ոստիկանության Արթիկի բաժնում: Կենդանապաշտպանները հայտնել էին, որ նախորդ օրը Արթիկի Լմբատ-2...
Աղբյուր` Panorama.am
12:31
Ռոնալդուն նշել է ռեկորդ, որը չի ցանկանում գերազանցել
Կրիշտիանու Ռոնալդուն մի քանի ամիս առաջ բացել է իր YouTube ալիքը։ Պորտուգալացին կայծակնային արագությամբ ձեռք է բերել բաժանորդներ. այժմ ալիքին...
Աղբյուր` Panorama.am
12:16
Գերմանիայի ԱԳ նախարար Անալենա Բարբոքը Բաքվում կայացած COP29-ի ժամանակ սուր քննադատության է ենթարկել Ադրբեջանին
Գերմանիայի ԱԳ նախարար Անալենա Բերբոքն Ադրբեջանում ընթացող ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության համաժողովի (COP29) 29-րդ նստաշրջանում իր առաջին...
Աղբյուր` Panorama.am
11:37
Visa-ն խտրականություն է դնում ԶԼՄ-ների միջև՝ սահմանափակելով աշխատանքը
«Պարզում ենք, թե ինչ սկզբունքով են ընտրվել ԶԼՄ–ները, որոնց հասանելի կլինեն ֆորումի բանախոսները»։
Աղբյուր` Panorama.am
11:28
Ցավն էլ պետք է չափ ունենա. Ավտովթարի հետևանքով մահացել է պատերազմում զոհված Արտյոմ Խաչատրյանի եղբայրը
Ողբերգական ավտովթարի հետևանքով զոհվել է Արթուր Խաչատրյանը։ Նա 44-օրյա պատերազմում զոհված Արտյոմ Խաչատրյանի եղբայրն է։ Մինչ այդ ընտանիքը 17...
Աղբյուր` Panorama.am
11:27
Պեսկով. Ռուսաստանի խնդիրը ոչ թե միգրանտներն են, այլ անօրինական ներգաղթյալները
Ռուսաստանի համար խնդիրը ոչ բոլոր միգրանտներն են, որոնք երկիր են ժամանել, այլ միայն նրանք, ովքեր անօրինական կերպով գտնվում են Ռուսաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
10:55
Ռուսական պարարտանյութերի մասնաբաժինը եվրոպական շուկայում հասել է ռեկորդային մակարդակի
Ռուսաստանի մասնաբաժինը եվրոպական պարարտանյութերի ներմուծման մեջ սեպտեմբերին օգոստոսի համեմատ աճել է 2,9 %ային կետով և հասել 32,1 %-ի։ Սա...
Աղբյուր` Panorama.am
10:52
Մանկահասակ որդիներին 30 տարի առաջ սպանած Սմիթը կրկին հայտնվել է մամուլի ուշադրության կենտրոնում
53-ամյա Սուսան Սմիթը 30 տարի ազատազրկումից հետո  կրկին հայտնվել է միջազգային մամուլի ուշադրության կենտրոնում գլխագրերում։ Նրան դատարանը...
Աղբյուր` Panorama.am
10:51
Շախմատի Մ12տ. ԱԱ. Հայ մասնակիցների արդյունքները
Իտալիայի Մոնտեսիլվանո քաղաքում շարունակվում է 2024 թվականի շախմատի աշխարհի մինչև 12 տարեկան պատանիների և աղջիկների առաջնությունը:  6...
Աղբյուր` Panorama.am
10:35
Գիշերային ակումբի այցելուն սեր է խոստովանել դիջեյին և կծել նրա ականջը
Գերմանիայում դիսկոտեկի այցելուն գրկել է դիջեյին և կծել նրա ականջի մի մասը։ Միջադեպի մասին հայտնում է Bild-ը։ 2023 թվականի փետրվարին Ստորին...
Աղբյուր` Panorama.am
10:25
Հայաստանը՝ հայկական առաջին արբանյակից արված լուսանկարներում
ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Մխիթար Հայրապետյանը հայկական առաջին արբանյակից արված լուսանկարներ է հրապարակել: «Մեր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:18
Իրանը, ի պատասխան ՄԱԳԱՏԷ-ի բանաձևի, նոր ցենտրիֆուգներ կգործարկի
Իրանի ատոմային էներգիայի կազմակերպության (AEOI) ղեկավար Մոհամմադ Էսլամին հրամայել է «արդյունավետ միջոցներ ձեռնարկել», ներառյալ նոր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:18
Ողբերգական վթար Սեբաստիա փողոցում
Ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն նոյեմբերի 22-ին, ժամը 00:53-ին  ահազանգ է ստացվել, որ Երևան քաղաքի Սեբաստիա փողոցում տեղի է...
Աղբյուր` Panorama.am
09:39
Մեդվեդևը հրապարակել է «Օրեշնիկ» հրթիռային համակարգ հարվածի տեսանյութը
ՌԴ Անվտանգության խորհրդի փոխնախագահ, «Եդինայա Ռոսիա» կուսակցության նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևը «Օրեշնիկ» նորագույն հրթիռի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:10
Telegram-ում խարդախության նոր տեսակ է տարածվում
Telegram-ում խարդախության նոր տեսակ է տարածվում. հաքերները սկսել են օգտատերերին ուղարկել ֆիշինգային հղում, որը ներկայացվում է որպես նվեր՝...
Աղբյուր` Panorama.am
09:01
Նոյեմբերի 22-ին փոխանակման կետերում դոլարի փոխարժեքն աճել է, ռուբլու և եվրոյինը՝ նվազել
ՀՀ բանկերում այսօր՝ նոյեմբերի 22-ին ժամը 09:00-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում  է 387.22դրամ՝ նախորդ օրվա վերջի...
Աղբյուր` Panorama.am
08:57
«Հրապարակ». Ոստիկանության զորքերի հրամանատարը պետությունից բնակարանային վարձի փոխհատուցում է ստացել` չունենալով դրա իրավունքը
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Երեկ գրել էինք, որ ոստիկանության զորքերի հրամանատար, գեներալ Հայկ Բաբայանը, որը երազում է...
Աղբյուր` Panorama.am
08:56
«Ժողովուրդ». ՔՊ կուսակցությանը նվիրատվություն կատարած ընկերությունը տուգանվում է նվիրած գումարի չափով
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը պաշտոնական աղբյուրներից տեղեկացավ, որ ՀՀ կոռուպցիայի...
Աղբյուր` Panorama.am
08:55
«Ժողովուրդ». Աղազարյանը վատ դրության մեջ է դրել ՔՊ-ին. համարձակ հերոս է խաղում
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Հովիկ Աղազարյանը անհարմար դրության մեջ է դրել Նիկոլ Փաշինյանին ու ՔՊ վերնախավին, իսկական...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Խայտառակություն Թումանյան փողոցում. Չախոյան
16:15 21/11/2024

Խայտառակություն Թումանյան փողոցում. Չախոյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}