Տնտեսություն 18:27 26/03/2020 Հայաստան

Գիտնական. Արտակարգ դրության ռեժիմից պետք է դուրս գանք յուրաքանչյուր ոլորտի խնդիրների լուծման պատրաստի փաթեթներով

«Կորոնավիրուսի պանդեմիան հանգեցնելու է սննդի մատակարարման շղթայի կառուցվածքի փոփոխության, դա էլ իր հերթին բերելու է արժեշղթաների փոփոխության»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում իր կանխատեսումներն ու ագրոպարենային ոլորտի հնարավոր զարգացումները ներկայացրեց Սննդի շղթայի ռիսկերի գնահատման տեղեկատվավերլուծական կենտրոնի ղեկավար, սննդագիտության դոկտոր, պարենային իրավունքի մասնագետ Դավիթ Պիպոյանը։

Ըստ նրա, դա նշանակում է, որ պետությունը պետք է վերանայի իր ագրարային քաղաքականությունը՝ ելնելով այդ փոփոխություններից։

Գիտնականն ընդգծում է, այն երկրները, որոնք իրականացրել են հետազոտություններ, եկել են համոզման, երբ մարդիկ տանն են, էականորեն փոխվում են նրանց սննդային սովորույթները։  Օրինակ, այսօր հայաստանյան խանութներում դժվար է գտնել իմբիր, կամ եթե կա էլ այն թանկ է, մինչդեռ սովորական օրերին քչերն էին հետաքրքրված կոճապղպեղով։

«Ստեղծված իրավիճակը բացասական ազդեցություն է ունենում կենդանական ծագման մթերքների՝ մասնավորապես մսի ու մսամթերքի սպառման վրա»,- ասում է նա։

Համավարակն իր առաջին ազդեցությունն է թողել տուրիզմի ոլորտի վրա, դատարկ են հյուրանոցները, ռեստորանները, հանրային սննդի կետերը, որոնք խոզի մսի հիմնական գնորդներն էին։

«Քանի որ մեր կենտրոնն ուսումնասիրում է մարդկանց սննդային սովորույթներն ու սննդի սպառման առանձնահատկությունները Հայաստանում, շատ լավ գիտենք, թե ինչ են մարդիկ ուտում տանը, և ինչ են ուտում հանրային սննդի կետերում։  Ռեստորաններում, սննդի կետերում մարդիկ ավելի հաճախ ուտում են խորոված, իքիբիր, բրդուճներ, շաուրմա և այլն։ Մեր հետազոտությունները ցույց են տվել, որ խոզի միսն ավելի շատ սպառում ունի հենց այդ օբյեկտներում»,- խոզաբուծության ոլորտում առաջացած խնդրի ու վարակի կապը բացատրում է Պիպոյանը։

Միաժամանակ, խոզի մսով ուտեստները տանը պատրաստվող ուտելիքների կատեգորիային չեն պատկանում, ազգային ճաշատեսակների, սոուսների ու ապուրների ճնշող մեծամասնությունը տավարի կամ հավի մսով է։ Հետևաբար, սննդի շղթայի մեջ խոզի մսի հիմնական սպառում ապահովող կետը՝ հանրային սննդի կետերը, դուրս են եկել։

«Հիմա պետք է մտածել, թե ո՞րն է ալտերնատիվը խոզաբուծության ոլորտը Հայաստանում փրկելու համար։ Ի դեպ, այդ ոլորտը միայն Հայաստանի դեպքում չէ, որ խնդիր է։ Պետք է հիշեցնեմ, որ խոզի միսն օգտագործվում է մսամթերքի՝ պանչետաների, պրոշուտոների արտադրության համար։  Ահա այստեղ մենք պետք է արագ հասկանանք, թե որ արտադրության մեջ պետք է օգտագործենք խոզի միսն ու որ շուկան ունի զարգացնելու պոտենցիալ»,-նշեց նա։

Հենց այս պահից սկսած միս արտադրողները պետք է սկսեն հանդիպումներ, քննարկումներ վերամշակողների հետ, քանի որ խոզապահները չեն կարող երկար այդ գլխաքանակը պահել, ինչքան ուշ սպանդ իրականացնեն, այնքան մեծ վնասներ են կրելու։

«Համեմատության համար հիշենք, որ անցած տարի ռեստորաններում տեղ ամրագրել գրեթե հնարավոր չէր, զբոսաշրջիկներ շատ կային, սպառումը ,եծ էր։ Հիմա նրանք չկան, այդ սպառման ենթակա մթերքը մնում է։ Ագրարային քաղաքականությունը շատ բարդ պատճառահետևանքային կապերով միմյանց հետ փոխկապակցված ոլորտ է»,-ասում է  նա։

Բացի այդ, ստեղծված իրավիճակում շատ մարդկանց եկամուտները նվազում են, անորոշ իրավիճակներում էլ մարդիկ գնում են խնայողությունների։ Սա էլ իր հերթին բերում է մսամթերքի սպառման նվազման, քանի որ մարդիկ սկսում են նախընտրել հատիկեղենը՝ որպես սնունդ։

Գյուղատնտեսության ոլորտում ամենամեծ տուժողներից են ծաղիկի  ջերմոցների, ջերմատների տերերը։ Գրեթե բոլոր միջոցառումները հետաձգված են, մեծ շրջանակով չեն նշվում ծննդյան ու այլ արարողություններ, ինչի հետևանքով գրեթե ոչ ոք ծաղիկ չի գնում։ Շուտով եկամուտ ստանալու ակնկալիքով վարկեր վերցրած տնտեսվարողները դժվար կացության մեջ են հայտնվելու։

«Հիմա կառավարությունը ոլորտ առ ոլորտ պետք է հասկանա, թե ինչ թիրախներ են առաջացել, ինչ խոցելի հանգամանքներ են ի հայտ եկել։ Տեղյակ չեմ, որ կառավարությունը հիմա նման գնահատում իրականացնում է, գուցե անում են, չեն ուզում հրապարակել։ Կարծում եմ՝ ճիշտ կլինի ագրարային քաղաքականության համար պատասխանատու էկոնոմիկայի նախարարությունը հանդես գա ողջ պոտենցիալը, այդ թվում գիտական, մոբիլիզացնելու հայտարարությամբ։ Պետք է գնահատումներ արվեն, ստեղծվեն աշխատանքային խմբեր, որոնց կազմում կլինեն արժեշղթայի, գյուղատնտեսության, սննդի սպառման առանձնահատկություններին տեղյակ մասնագետները, պետք է խելք խելքի տան, որ լուծումներ գտնեն»,- լուծման ուղղված քայլերն է թվարկում նա։

Պարենային իրավունքի մասնագետը շատ կարևոր է համարում փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանի երեկվա հայտարարությունը, ըստ որի, Ռուսաստանը ԵԱՏՄ անդամ երկրների համար կմշակի իրավական ակտեր, որպեսզի նրանք չունենան վերաարտահանման թույլտվություն, միայն անդամ երկրները կարողանան օգտվել ՌԴ-ում արտադրվող պարենային մթերքներից։

«Քանի որ որոշ ապրանքների մասով մենք ունենք պարենային ինքնաբավության խնդիր, այս հայտարարությունը մեզ համար փրկություն էր, իսկապես ճակատագրական։ Մարդիկ դոշ էին ծեծում, պնդում, որ ԵԱՏՄ մտնել պետք չէր, հիմա պատկերացնո՞ւմ եք, որ Հայաստանը ԵԱՏՄ անդամ չլիներ։ Մենք հացակեր ժողովուրդ ենք, բայց ցորեն չունենք, բացի այդ կարանտինային իրավիճակում մարդիկ անցնում են հատիկեղենի, ալրային հենքով մթերքի մեծ սպառման»,- ասաց սննդագետը։

Պիպոյանն ընդգծում է, որ կորոնավիրուսի դասերը շատ են ու մեծ, կոնկերտ այս ոլորտը շատ զգայուն է ու խոցելի, որի հիմքում պետք է լինեն գիտահեն հետազոտություններն ու ուսումնասիրությունները։ Դասերից մեկն էլ այն է, որ օր առաջ Հայաստանում պետք է սկսել սերմնաբուծության զարգացման ծրագիր։

«Մենք ի վերջո երկիր ենք, չի կարելի հույսը դնել Աստծո, ԵԱՏՄ-ի վրա։ Պարենային ապահովության խնդիրը պետք է լուծվի, մարդիկ պետք է հասկանան, որ ներմուծումները կարող են նման վտանգի առաջ մեզ կանգնեցնել։ Ագրարային քաղաքականության մարմինները շատ արագ ռեժիմով պետք է ձևավորեն աշխատանքային խմբեր տարբեր ոլորտների համար, նրանց մշակած փաթեթները պետք է լինեն առարկայական ու գնահատումների հիման վրա, որպեսզի ավելի մեծ արդյունավետություն ունենան։ Ապրիլի 14-ին այդ փաթեթը պետք է պատրաստ լինի, այսինքն՝ մենք արտակարգ դրության ռեժիմից պետք է դուրս գանք պատրաստի փաթեթով, այլ պարագայում հետագա քայլերն անկանխատեսելի կլինեն»,- զգուշացնում նա՝ ընդգծելով, որ պետությունն այսօր պետք է երաշխավոր կանգնի գյուղացուն ու հանկարծ սխալ չուղղորդի, այլապես դա կարող է ճակատագրական լինել։

 

 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

16:19
Գումարի կառավարության մասնաբաժինը հետ ենք պահանջելու քաղաքացուց և նման դեպքեր ունեցել ենք. Գևորգ Պապոյան
«ՀՀ-ում ինտենսիվ այգեգործության զարգացման, արդիական տեխնոլոգիաների ներդրման և ոչ ավանդական բարձրարժեք մշակաբույսերի արտադրության խթանման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:09
Լաբորատոր կապիկները փախել են հետազոտական կենտրոնից
Ոստիկանությունը բնակիչներին հորդորել է փակ պահել դռներն ու պատուհանները, որպեսզի կապիկները չմտնեն իրենց տները և չշփվեն նրանց հետ:
Աղբյուր` Panorama.am
16:07
Էլ ո՞վ ինձ համար երրորդ հարկից առաջին հարկ կթռնի այդպես. Արփի Աբգարյանը՝ Լազարևի մասին
Արփի Աբգարյանը դարձել է «Россия» հեռուստաալիքով հեռարձակվող «Ну-ка, все вместе» շոուի իսկական աստղը։ Երգչուհին...
Աղբյուր` Panorama.am
15:39
Մեզ մտահոգում է կամավոր ատեստավորման մասնակցության ցուցանիշներն ու հաղթահարման շեմը. Սվաջյան
Այս տարի կամավոր ատեստավորման համար գրանցվել է ավելի քան 7000 ուսուցիչ
Աղբյուր` Panorama.am
15:33
Շոյգու. Ռուսաստանը նախադրյալներ է նկատում Հարավային Կոցկասում իրավիճակի բարելավման համար
Հարավային Կովկասում իրավիճակը մնում է բարդ, Ռուսաստանը տեսնում  նախադրյալներ դրա բարելավման համար, բայց Արևմուտքը խանգարում է։...
Աղբյուր` Panorama.am
15:32
Հայաստանում քաղբանտարկյալներ չկան. Սրբուհի Գալյան
«Ես նախկինում այդ բեռը ստանձնած եղել եմ, երբ հեղափոխությունից հետո զբաղեցրել եմ արդարադատության նախարարի տեղակալի պաշտոնը և այդ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:20
Հույս ունենք Թուրքիայի հետ հասնել հարաբերությունների ամբողջական կարգավորման. Վահան Կոստանյան
«Մշտապես կապի մեջ ենք Կարմիր խաչի մեր գործընկերների հետ, որոնք յուրաքանչյուր ամիս այցելություններ են ունենում մեր ռազմագերիներին, և...
Աղբյուր` Panorama.am
15:20
Վաշինգտոնը Հայաստանին մղում է ազգային «ինքնասպանության». ՌԴ արտաքին հետախուզության ծառայություն
ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը արագացրել է Հայաստանում քաղաքացիական հասարակության արևմտամետ կառույցները խթանելուն ուղղված միջոցառումների հետ կապված...
Աղբյուր` Panorama.am
14:37
Աշակերտի մոտ էլեկտրոնային սիգարետի հայտնաբերումից մինչև փոխտնօրենի ձերբակալություն. Արտակարգ դեպք Աչաջուրում
Օրեր առաջ արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Տավուշի մարզում։ Նոյեմբերի 1-ին Ժամը 15։30-ի սահմաններում ՀՀ ներքին գործերի նախարարության...
Աղբյուր` Panorama.am
14:36
Վարկային պորտֆելոն աճում է՝ տնային տնտեսություններին և շինարարությանը տրվող վարկերի շնորհիվ. Մարտին Գալստյան
«Բանկային համակարգում մարտահրավերները բազմազան են, դրանք շատ արագ ծաղկում և վերափոխվում են և մեզանից պահանջվում է դրանց ժամանակին և...
Աղբյուր` Panorama.am
14:27
Օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա
Երևանում նոյեմբերի 7-ի ցերեկը, 8-12-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ ​Մարզերում նոյեմբերի 7-ի ցերեկը, 8-12-ին սպասվում է առանց...
Աղբյուր` Panorama.am
13:51
Հայկական կողմը շահագրգռված է Ադրբեջանի պաշտոնյաների հետ հանդիպումներն ինտենսիվացնել. Կոստանյան
«Այս պահին «խաղաղության պայմանագրի» բոլոր դրույթների վերաբերյալ վերջնական համաձայնեցում չկա»,- կառավարության նիստից հետո...
Աղբյուր` Panorama.am
13:28
Կառավարությունը երիտասարդ է համարում 13-35 տարեկաններին
«Մինչ այս պետությունը չի ունեցել համապարփակ մի օրենսդրություն, որը կներկայացներ երիտասարդական քաղաքականությունը, նրա թիրախները,...
Աղբյուր` Panorama.am
13:09
Հյուսիս-Հարավի Սիսիան-Քաջարան հատվածի կառուցման համար 708 մլն եվրո վարկ կներգրավվի. Գնել Սանոսյան
«Հյուսիս-հարավ ճանապարհային միջանցքի ներդրումային ծրագրի շրջանակում ունենք Սիսիան-Քաջարան հատված՝ շուրջ 60 կմ, որտեղ նախատեսված է 4,7 կմ...
Աղբյուր` Panorama.am
13:07
Թրամփը և Բայդենը դարձան այն բացառիկ նախագահները, որ որևէ հանդիպում, հեռախոսազանգ չունեցան Նիկոլ Փաշինյանի հետ. Քաղաքագետ
«Թրամփը (առաջին նախագահական ժամկետ) և Բայդենը (մինչ օրս) դարձան այն բացառիկ նախագահները, որ իրենց պաշտոնավարման ընթացքում որևէ հանդիպում,...
Աղբյուր` Panorama.am
12:46
ԼՂ-ից բռնի տեղահանված ուսուցիչների օժանդակության ծրագրի շահառու կլինեն նաև 2020 թ. ՀՀ տեղափոխված քաղաքացիները
Կառավարության որոշմամբ փոփոխություն է կատարվել 2023 թ. Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված ուսուցիչների օժանդակության ծրագրում: ԿԳՄՍՆ...
Աղբյուր` Panorama.am
12:42
Աշխարհում հարկերը բարձրացնելու նման փորձ չկա, բանկային համակարգի շահույթը եթե շատ է, ապա շահութահարկն էլ է շատ. Դանիել Ազատյան
«Ֆորումում կքննարկվեն բնապահպանական, սոցիալական և կորպորատիվ կառավարման, ինչպես նաև պատժամիջոցների և միջազգային պայմաններին...
Աղբյուր` Panorama.am
12:34
Հիվանդանոցից ՔԿՀ վերադարձած կալանավորվածի բերանի խոռոչից հայտնաբերել են երկու առանձնացված փաթեթներ
Քրեակատարողական ծառայության կենտրոնական մարմնի օպերատիվ վարչության «Նուբարաշեն» տարածքային բաժնում ստացված տեղեկությունների հիման...
Աղբյուր` Panorama.am
12:23
Հայաստանում գրանցված սննդային հավելումների առգրավման հետքերով
Ի՞նչ քայլեր է ձեռնարկել Էկոնոմիկայի նախարարությունը
Աղբյուր` Panorama.am
12:15
Կառավարությունը հաստատվեց Մեսրոպ Մեսրոպյանի թեկնածությունը Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնում
Կառավարությունն այսօրվա նիստում հաստատվեց Մեսրոպ Մեսրոպյանի թեկնածությունը Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնում։...
Աղբյուր` Panorama.am
11:59
Փաշինյանը Բուդապեշտում հեծանիվ է քշում. «Չկանգնացնեն մեզ ոստիկանները՝ խայտառակ ըլնենք»
Նախօրեին Նիկոլ Փաշինյանը տիկնոջ՝ Աննա Հակոբյանի հետ մեկնել է Հունգարիա: ՀՀ կառավարության հաղորդմամբ, Ն.Փաշինյանը կմասնակցի Եվրոպական քաղաքական...
Աղբյուր` Panorama.am
11:36
Հրազդանի կիրճում հենց նոր ոչնչացվեց 300.000 տարի առաջ ձևավորված բնական հուշարձան. Դեմոյան
«Մշակութային եղեռնագործություն, կամ ցտեսություն Հին Երևան նախագիծ, մեր օրեր...»
Աղբյուր` Panorama.am
11:25
15 ամենաթարմ Apple սարքերը՝ Բիբլոս Բանկ Արմենիայի Mastercard Digital քարտապաններին
Բիբլոս Բանկ Արմենիան, Mastercard-ի հետ համատեղ, մեկնարկել է նոր արշավ, որի շրջանակում խաղարկվում է 5-ական iPhone 16 Pro, Apple Watch SE (2-րդ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:56
Ինչ պետք է իմանան 35-ն անց տղամարդը և 50-ն անց կինը. Սրտաբան
Россия» հեռուստաալիքի «Ամենակարևոր բանի մասին» թոք շոուում սրտաբան Յուրի Բելենկովը կարևոր խորհուրդներ է տվել անոթների...
Աղբյուր` Panorama.am
10:52
Հայաստանի բուժվողների նույնիսկ 30-40 տոկոսն օգտվում է Վրաստանի դեղերի շուկայից. Արթուր Խաչատրյան
«Հայաստաում դեղորայքի շուկան գտնվում է շատ-շատ բարդ վիճակում»,-նման գնահատական է տվել Անկախ Դեղատների Ասոցիացիայի նախագահ Արթուր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:28
Օպերատիվ իրավիճակը Հայաստանում անցած մեկ օրվա ընթացքում
Բացահայտել են հանցագործության 97 դեպք։
Աղբյուր` Panorama.am
10:18
Դոնալդ Թրամփն իր դեմ հարուցված քրգործերով կարող է խուսափել պատժից
ԱՄՆ նախագահի ընտրություններում հաղթելը կարող է օգնել Դոնալդ Թրամփին իր դեմ հարուցված բոլոր չորս քրեական գործերով խուսափել պատժից։ Ամերիկյան...
Աղբյուր` Panorama.am
10:16
Էրդողանը կնոջ հետ նույնպես Հունգարիայում է
Նիկոլ Փաշինյանը տիկնոջ՝ Աննա Հակոբյանի հետ երեկ մեկնել է Հունգարիա
Աղբյուր` Panorama.am
10:08
Աբրահամյան.Մինչև ՀՀ-ն Ադրբեջանի նախապայմաններով համաձայնության չգնա, Թուրքիան կշարունակի ՀՀ դեմ թշնամական իր քաղաքականությունը
«Հայաստանի իշխանությունը պատրանքներ ունի հարաբերություններ կառուցել մի երկրի հետ, որի ղեկավարը որպես տարածաշրջանի խաղաղության երաշխիք...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Ինչո՞ւ պետք է երիտասարդն իր կյանքը զոհաբերի Եհովայի վկայի համար, ով ասում է՝ զենքը վերցնելը մեղք է
14:43 07/11/2024

Ինչո՞ւ պետք է երիտասարդն իր կյանքը զոհաբերի Եհովայի վկայի համար, ով ասում է՝ զենքը վերցնելը մեղք է

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}