Ձեր վստահելի աղբյուրը

Եվրոպայի խորհրդի Մարդու իրավունքների հանձնակատար Դունյա Միյատովիչը հանդես է եկել հայտարարությամբ, ասելով, որ կորոնավիրուսի առաջացրած առողջության հետ կապված խնդիրները պահանջում են արդյունավետ միջոցներ մարդկանց առողջության և կյանքի պաշտպանության համար, ինչը ներառում է նաև ապատեղեկատվության դեմ պայքարը, որը կարող է խուճապի և սոցիալական անկարգությունների պատճառ դառնալ:

«Ցավոք, որոշ կառավարություններ օգտագործում են այս հրամայականը որպես պատրվակ՝ մամուլի ազատության համար անհամաչափ սահմանափակումներ մտցնելու համար։ Սա անարդյունավետ մոտեցում է, որը պետք է կանգնեցվի։ Հատկապես ճգնաժամի պայմաններում մենք պետք է պաշտպանենք մեր թանկագին ազատություններն ու իրավունքները», - ասում է ԵԽ մարդու իրավունքների հանձնակատարը:

Նշվում է, որ անցած շաբաթների ընթացքում խորհրդարանները, կառավարությունները և տեղական իշխանությունները ընդունել են օրենսդրություն, որոշումներ, որոնք դժվարացնում են լրատվական դերակատարների աշխատանքը և սահմանափակում հասարակության տեղեկատվության ստացման իրավունքը:

Անդրադարձ է կատարվում Հունգարիայում և Ռուսաստանի Դաշնությունում համաճարակը լուսաբանող լրագրողներին, որոնք բախվում են տարատեսակ պատժամիջոցների, նոր օրենքներով, մինչև 5 տարի ժամկետով ազատազրկման ռիսկը՝ «կեղծ տեղեկություններ» տարածելու համար, Ադրբեջանում պարտադրում են ինտերնետային լրատվամիջոցների սեփականատերերին կանխել «վնասակար տեղեկատվության» տարածումը: Խնդիրներ կան Ռումինիայում, Բոսնիա և Հերցեգովինայում:

«Վերջապես, Հայաստանում մի շարք թերթեր և կայքեր ստիպված եղան ջնջել որոշ տեղեկություններ՝ խիստ կանոնների ընդունումից հետո, որոնք արգելում էին վիրուսի բռնկման մասին բժշկական և համաճարակաբանական բնույթի տեղեկատվության հրապարակումը, որոնք ամբողջությամբ չեն համապատասխանում պաշտոնական աղբյուրներին»,- ասում է Միյատովիչը:

Ասվում է, որ տեղեկատվության մատչելիությունը նաև անուղղակի զոհ է այն միջոցառումների, որոնք կառավարությունները ձեռնարկում են համաճարակի դեմ պայքարելու համար: Այնուամենայնիվ, ինչպես ասվում է միջազգային փորձագետների վերջերս արված համատեղ հայտարարության մեջ, լրագրությունը կարևոր գործառույթ է հանդիսանում առողջապահական արտակարգ իրավիճակների ժամանակ:

Նշվում է՝ չնայած այն հանգամանքին, որ ժամանակին տեղեկատվությունը անհրաժեշտ է հասարակությանը՝ հասկանալու վտանգը և անհատական մակարդակով միջոցներ ձեռնարկելու համար, տեղեկատվության զտման և ուշացումներ են նկատվել մի շարք անդամ երկրներում՝ Չեխիայում, Սերբիայում և Իտալիայում։

Կարևորվում է նաև, որ լրագրողներն ի վիճակի լինեն աշխատել անվտանգ պայմաններում՝ առանց վախենալու ոտնձգությունից կամ հարձակման ենթարկվելուց։ Այնուամենայնիվ, Թուրքիայում մի քանի լրագրողներ կալանավորվել են՝ ի պատասխան COVID-19-ի մասին իրենց հրապարակումների։ 

«Կասկած չկա, որ այս համաճարակի ընթացքում կառավարությունները աննախադեպ մարտահրավերների են բախվում: Այնուամենայնիվ, սա չի կարող պատրվակ լինել մամուլին ճնշելու և, այդպիսով, սահմանափակելու մարդկանց տեղեկատվության հասանելիությունը: Լրագրողները և լրատվամիջոցների դերակատարները իրականացնում են անփոխարինելի աշխատանք, որոնք ծառայում են հանրային բարիքին: Նրանց աշխատանքը պետք է պաշտպանված լինի, ոչ թե խաթարվի:

Ուստի ես ԵԽ անդամ բոլոր պետություններին կոչ եմ անում պահպանել մամուլի և լրատվամիջոցների ազատությունը և ապահովել, որ ապատեղեկատվության դեմ պայքարի միջոցառումներն անհրաժեշտ են, համաչափ և ենթակա են կանոնավոր վերահսկողության: Ապատեղեկատվության դեմ պայքարի միջոցառումները երբեք չպետք է խանգարեն լրագրողներին և լրատվամիջոցների դերակատարներին՝ իրենց աշխատանքը կատարել կամ հանգեցնել այն բանի, որ բովանդակությունը անտեղի արգելափակվի ինտերնետում: Այն երկրները, որոնք ներդրել են սահմանափակումներ, որոնք չեն համապատասխանում այդ ստանդարտներին, պետք է դրանք անհապաղ վերացնեն՝ որպես հրատապ հարց»,- ասում է Դունյա Միյատովիչը։