Ուժեղ հայի ու դավաճան հայի պայքար
Մայիսի 8-ին սահմանադրական կարգի ենթադրյալ տապալման գործով նշանակված նիստը անցավ դատավարության ոչ բոլորը մասնակիցների ներկայությամբ․ նոսր էին տուժողների իրավահաջորդների շարքերը։ Ռոբերտ Քոչարյանի պաշտպանական թիմը ներկայացրեց նրա խափանման միջոցը փոխելուն ուղղված երեք միջնորդություն։ Դատարան ներկայացան և ստորագրությամբ իրենց անձնական երաշխավորությունները հաստատեցին ՀՀ նախկին վարչապետեր Վազգեն Մանուկյանը, Խոսրով Հարությունյանը, Կարեն Կարապետյանը և Արցախի նախկին վարչապետ Անուշավան Դանիելյանը։ Դատավոր Դանիբեկյանը որոշումը կհրապարակի մայիսի 13-ին ժամը 17․50։Սա ընդհանուր տեղեկություն երկար սպասված նիստի մասին։
Իսկ դատարանի դահլիճում ասես այսօրվա հասարակության մակետը լիներ․․․ պրոֆեսիոնալիզմը՝ դիլետանտության դեմ, հիմնավորված փաստարկները՝ ասեկոսեների դեմ, հայրենասեր հերոսները՝ հաղթանակի արժեքը նսեմացնողների դեմ, բարեկրթությունն ու ինտելեկտը՝ ցածրաժեքության դեմ։
Միթե նո՞ւյնը չէ ողջ հանրապետությունում։ Աժ-ում փողոցային ծեծկռտուք են սարքում «ազգի ընտրյալները»՝ ներկա գտնվող վարչապետի ներկայությամբ, ով ճողոպրում է դեպքի վայրից։ Իսկ նույն այդ ժամանակ, մի քանի կիլոմետր այն կողմ, դատում են Արցախյան պատերազմի հերոսներին, ումից ադրբեջանցին էր գլխապատառ փախչում։ Սա՛ է այն իրականությունը, որին հասան 2018-ի հեղափոխական կոչվածները։ Այս արդյունքը պետք է սթափեցնի բոլորին և վերջապես պետք է պարզվի՝ կատարվածը հեղափոխությո՞ւն էր, թե՞ ազգադավություն։
Այսօր իրենց ժամանակն են վայելում այն ուժերը, որոնք 2008-ից (իրականում 1999-ի հոկտեմբերի 27-ից սկսած) հակաքոչարյանական քարոզով (ավելի ճիշտ՝ հենց հակապետական քարոզով) թույլ հոգիներում թունոտ մերժում են ներարկել Ռոբերտ Քոչարյանի և Սերժ Սարգսյանի նախագահության տարիների նկատմամբ՝ շեշտը դնելով մարդկային նախանձի, չկամության, ուրիշի փողերը հաշվելու հոռի բնավորության վրա։ Հիշենք վերջին տասնամյակի ամենատարածված արտահայտությունները՝ Քոչարյանի 4 միլիարդը, Սաշիկի 50/50։ Ի՜նչ հեշտ էին լայն շերտերը կուլ տալիս անապացուցելի այդ ստերը․ամեն տաքսիստ «փայ մտած էր» Սաշիկի հետ, ամեն քաղքենի համոզված էր, որ հենց իր բաժին փողն է Քոչարյանի 4 միլիարդը։ Բա հիմա ինչո՞ւ չեք հարցնում ՝ ո՞ւր են այդ փողերը կամ դրանց գոյության ապացույցները․․․
Կրկին անդրադարձա հազար անգամ ասված այս մտքերին, որովհետև մայիս 8-ի նիստում դատավորից ձախ նստածների շարքում աչք էր ծակում հենց այդ մոտեցումը։ Պաշտպանական կողմի ներկայացրած միջնորդությունները իրավական գրեթե ոչ մի հիմնավոր հակադարձության չարժանացան անգամ դատախազների կողմից։ Նրանցից այս գործի «մտքի գոհարների» մեջ կմնա մեղադրող Գևորգ Բաղդասարյանի՝ «որեւէ մեկը Շուշիի ազատագրման համար այստեղ նստած չի» արտահայտությունը։ Ներողություն, իսկ եթե նման հրաման լինի՝ կդատե՞ք։ Այնքան էլ վերացական հարցադրում չի, քանի որ երկու տարի աչքներիս առաջ,առանց խղճի խայթի, փուչ մեղադրանքներով դատում եք Շուշին ազատագրողներին․․․ տարբերությունը շա՞տ մեծ է։
Հերոսներին և հեղինակություն ունեցող անձանց վարկաբեկելու համատեքստում էր տուժողների և նրանց իրավահաջորդների ներկայացուցիչների խոսքերը, որտեղ իրավաբանությունը իր տեղն ամբողջովին զիջել էր քաղաքական բամբասկոտությանը։ Նրանց խոսքն ուղղված էր ոչ թե դատարանին, այլ հասցեգրված էր իրենց մակարդակի լսարանին՝ նախկին վարչապետերը «գող ու ավազակ են», նրանց երաշխովորությունը արժեք չունի, որովհետև նրանք հեղինակություն չունեն․․․ Ստո՛պ․ իսկ երբ 2018-ի հունիսին խրձերով «ծռեր» էին գրավով ազատում կալանքից՝ ո՞վ հեղինակություն ուներ․ ահաբեկիչները, թե՞ երաշխավություն տված աներձագ Հրաչը, ով անգամ իր երաշխավորյալի անունը չէր հիշում։ Ով ով, բայց դուք իրավունք չունեք հեղինակության ու ազնվության մասին խոսել, քանի որ ինքներդ մաքուր չեք։ Երբ զոհվածի հայր Սարգիս Քլոյանը «գող ու ավազակ» է անվանում նախկին վարչապետերին, բա չի՞ մտածում, թե ինչ անվանում են տալիս իր ստացած 30 միլիոնին։
Տուժողների իրավահաջորդների ներկայացուցիչներ՝ դանաղախոս Տիրգրան Եգորյանի ու ժանգաձայն Սեդա Սաֆարյանի բառերի հետևում զգացվեց զարմանալի մի բան․ նրանց ասես կատաղեցնում այն փաստը, որ երկու տարվա կալանքը դյուզն ինչ չի ազդել Ռոբերտ Քոչարյանի ո՛չ ներքին ուժի, ո՛չ արտաքին կոկիկության վրա։ Կարմիր թելի պես անցնում էր զայրույթն այն առումով, որ Քոչարյանը կարողանում է պաշտպանել իր իրավունքները, նրա վրա ազդել հնարավոր չէ, նա առանձնանում է մնացած բանտարկյալներից․․․ Ներողություն, իսկ ուրիշ քանի բանտարկված հերոս նախագահ տեսել եք, որ թույլ եք տալիս ձեզ համեմատություններ անցկացնել։ Տպավորություն էր, որ եթե քերես-հանես նրանց ասածի բառային ծածկույթները, տակը կմնա մի հիստերիկ ճիչ՝ «Ինչի՞ չես խեղճանում, ինչի՞ չես կոտրվում․․․»։
Որտեղի՞ց իմանան ծառայամիտ կամակատարները, թե ինչ ակունքներից է սնվում ուժեղ մարդու ներքին ամրությունն ու արժանապատվությունը։ Որտեղի՞ց իմանան եսակենտրոն բամբասկոտները, թե մտքի ինչպիսի պայծառացումներով և կամքի ինչպիսի գերլարումով են կերտվում հաղթանակները մարտի դաշտում և պետության զարգացման գործում։ Ուժեղ հայի և դավաճան հայի դատ է ընթանում երկու տարի․․․
Անկախ դատավորի մայիսի 13-ի որոշումից, և ընդհանրապես, անկախ այս դատավարության ընթացքից՝ Ռոբերտ Քոչարյանը հաղթած է, որովհետև կրելով դժվարություններ՝ կոմպրոմիսի չգնաց ազգին վնասող անձանց և ուժերի հետ; իր սկզբունքայնությամբ ու տոկունությամբ ուժ հաղորդեց պետության կազմաքանդման դեմ պայքարողներին; ցույց տվեց, որ ազգային իրական ուժի դեմ անզոր են անգամ աշխարհաքաղաքական ինտրիգները։
Միայն իր հայրենիքը սիրող, իրեն և իր անցած ուղին հարգող մարդը չի կարող կատարել քայլ, ինչն իր հեղինակությունը զրոյի կհավասարեցնի: «Եթե որևէ մեկը երաշխավորություն է ներկայացնում, դու չես կարող խաչ քաշել քո անցած ճանապարհի վրա և կորցնել քո ընկերներին. ինչպե՞ս պիտի հետո նայես նրանց աչքերին: Դու նրանց «պադստավկա» անո՞ղ մարդ ես, թե՞ մարդ ես, որ խոսք ես տալիս և տեր ես քո խոսքին: Ես սպասում էի, որ դուք ինձ հարցնեք՝ խո՞սք եք տալիս, որ նման դեպք չի լինի, եթե ես ասեմ՝ այո, դուք կարող եք որոշում կայացնել նույնիսկ առանց երաշխավորության, քանի որ դա իմ հեղինակության հարցն է»։
Շնորհավոր պանծալի Եռատոնը՝ պարոնայք Ռոբերտ Քոչարյան, Յուրի Խաչատուրով, Սեյրան Օհանյան․․․ Դուք մեր ազգի հպարտություններն եք, և ոչ մի սին մեղադրանք բիծ անգամ չի թողնի ձեր կենսագրության վրա։
Լիա Իվանյան