Ձեր վստահելի աղբյուրը

Պառլամենտարիզմի զարգացման միջազգային կենտրոնի համահիմնադիր, սահմանադրագետ Գոհար Մելոյանը գրում է.

«Հաստատվեց այն հիմնավոր ենթադրությունը, որ գործող իշխանությունը վերջնականորեն հրաժարվել է սահմանադրական նորմերի խախտմամբ հաստատված հանրաքվեն անցկանցելու գաղափարից և փոխարենը քննարկում է Սահմանադրական դատարանի դատավորների լիազորություններն Ազգային ժողովի միջոցով դադարեցնելու տարբերակը։

Հանրաքվեի չեղարկումը արդարացվում է նոր կորոնավիրուս վարակի տարածման կանխարգելմամբ։ Այդ դեպքում հարց է ծագում, թե որքանով է հիմնավոր վարակով պայմանավորված հանրաքվեի չեղարկումը, երբ զուգահեռաբար բացվում են մանկապարտեզները, առևտրի կենտրոնները, թույլատրվում է հանրային տրանսպորտի գործունեությունը, մի խոսքով՝ վերացվում է մարդկային կուտակումները կանխարգելող սահմանափակումների հիմնական մասը։ Պատասխանն ակնհայտ է։

Ինչևէ, հանրաքվեի անցկացումից հրաժարումը վկայում է՝

1. անգամ մի շարք բնագավառներում առկա ճգնաժամի պարագայում խամաճիկ Սահմանադրական դատարան ձևավորելու բաղձալի նպատակի կյանքի կոչման հերթական փորձի մասին։ Սպառելով նշված գերնպատակին հասնելու բոլոր հակաիրավական տարբերակները՝ իշխող ուժի կողմից շարունակվում են Սահմանադրական դատարանի դատավորների լիազորությունների դադարեցմանն ուղղված քայլերը,

2. գիտակցման մասին, որ հանրաքվեի կայանալու դեպքում հաղթանակի հավանականությունը փոքր է։

Գիտակցելով, որ «Իմ քայլը» խմբակցության կողմից միանձնյա կերպով Սահմանադրական դատարանի դատավորների լիազորությունների դադարեցումն առերևույթ պարունակում է սահմանադրական կարգի տապալման կամ իշխանության յուրացման հանցակազմի հատկանիշներ՝ իշխանությունները դիմել են Վենետիկի հանձնաժողովին՝ նշված հարցի հետ կապված խորհրդատվական կարծիք ստանալու նպատակով։

Վենետիկի հանձնաժողովին առաջադրված հարցերը, ըստ էության, երեքն են, որոնցից միայն երկուսն են կարծես թե վերաբերում Սահմանադրական դատարանի դատավորների լիազորությունների դադարեցման հարցին։ Կարելի է ենթադրել, որ նշված երկու հարցերը հետևյալն են.

1. հաշվի առնելով իշխանությունների կողմից նկարագրված «սահմանադրական ճգնաժամը»՝ ի՞նչ եղանակով է հնարավոր Ազգային ժողովի կողմից Սահմանադրության այնպիսի փոփոխություն, համաձայն որի՝ մինչև 2018 թվականի ապրիլի 9-ը նշանակված Սահմանադրական դատարանի նախագահի և դատավորների պաշտոնավարման ժամկետները կհամապատասխանեցվեն 2015 թվականի փոփոխություններով Սահմանադրությամբ սահմանված կարգավորումներին,

2. արդյո՞ք Սահմանադրական դատարանի վերաբերյալ կարգավորումները փոփոխելիս անհրաժեշտ է պահպանել այն իմպերատիվ կարգավորումը, համաձայն որի՝ Սահմանադրության փոփոխությունը հնարավոր է միայն Սահմանադրական դատարանի դրական եզրակացության առկայության պարագայում։

Այսինքն՝ իշխանությունները փորձում են ստանալ Վենետիկի հանձնաժողովի «համաձայնությունը» առանց Սահմանադրական դատարանի եզրակացության Ազգային ժողովի կողմից փոփոխելու Սահմանադրությունը։

Համոզված եմ, որ իրավական համայնքի ներկայացուցիչների մեծամասնությունը համակարծիք է, որ նշված երկու հարցերի պատասխանները բացասական են, և հակառակն ուղղակիորեն հակասում է իրավունքի գերակայության, որոշակիության, դատավորների անփոփոխելիության և հետադարձ ուժի արգելքի սահմանադրական սկզբունքներին։

Վերոնշյալ հարցերն արդեն իսկ ընդգրվել են Վենետիկի հանձաժողովի օրակարգում, և դրանց վերաբերյալ խորհրդատվական կարծիքը կտրամադրվի սույն թվականի հունիսին սպասվելիք Վենետիկի հանձնաժողովի լիագումար նիստում։

Հետևաբար, Սահմանադրական դատարանի մասով իշխանությունների հաջորդ քայլին պետք է սպասել քառասուն օր հետո մոտ մեկ ամսից, երբ կհրապարակվի վերոնշված հարցերի հետ կապված Վենետիկի հանձնաժողովի պաշտոնական կարծիքը»։