Քաղաքական 09:22 20/05/2020

Հարութ Սասունյան. Իրարանցում Թուրքիայում՝ Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող Գյուլենի նամակի պատճառով

Անցյալ շաբաթ Թուրքիայում մեծ բանավեճ բռնկվեց այն բանից հետո, երբ էրդողանամետ թուրքական իսլամիստական «Գերչեք հայաթ» («Իրական կյանք») ամսագիրը հայտարարեց, որ վիճահարույց թուրք Իմամ Ֆեթուլլահ Գյուլենը 1965 թ․ մայիսի 6-ին նամակ է գրել՝ ճանաչելով Հայոց ցեղասպանությունը։ Նամակը ներառված է ամսագրի 176 էջանոց հատուկ համարում, որը պատկանում է իշխանամետ «Ենի սաֆաք» թերթի խմբագրական խմբին, որն էլ պատկանում է Թուրքիայի նախագահի փեսայի ընտանիքին։ 

Գյուլենի հետ համագործակցության համար «Գերչեք հայաթի» հոդվածը նաև մեղադրում է Ստամբուլի գլխավոր ռաբբի Իսահակ Կահլևային, Հունական ուղղափառ պատրիարք Բարդուղիմեոսին, նախկին Հայոց պատրիարք Շնորհք Գալուստյանին, ԿՀՎ-ին  (CIA), ՆԱՏՕ-ին, սիոնիստներին, Հիլարի Քլինթոնին, Հռոմի Պապ Հովհաննես Պողոս երկրորդին և նախկին թուրք ղեկավարներ Իսմեթ Ինոնուին, Բյուլեթ Էջևիթին և Սուլեյման Դեմիրելին։

Գյուլենը 1999 թվականին փախել է Միացյալ Նահանգներ։ Այնուհետև նա և նախագահ Էրդողանը դարձան թշնամիներ՝ երկարատև համագործակցությունից հետո, որի ընթացքում Էրդողանն օգտագործեց Գյուլենի կապերն ու աղբյուրները իշխանության գալու համար։ Թուրքիայում 2016 թ․ հեղաշրջման փորձից հետո Էրդողանը Գյուլենին մեղադրեց հեղաշրջման գլխավոր կազմակերպիչը լինելու մեջ։ Էրդողանը բանտարկեց և աշխատանքից ազատեց Գյուլենի տասնյակ հազարավոր հետևորդների։ Այդ ժամանակից ի վեր Էրդողանը բազմիցս խնդրել է ԱՄՆ կառավարությանը՝ Գյուլենին արտահանձնել Թուրքիային, որտեղ նրան անկասկած մահ է սպառնում։ Միացյալ Նահանգները մերժել է Էրդողանի դիմումները: Նույնիսկ Թուրքիայից դուրս ապրողները, որոնք մեղադվում էին Գյուլենի հետ շփվելու մեջ, առևանգվել են Էրդողանի գաղտնի գործակալների կողմից և հետ բերվել Թուրքիա՝ կոշտ մեղադրանքների առջև կանգնեցնելու համար:
Այս պայմաններում, երբ էրդողանամետ ամսագիրը Գյուլենի հետ շփվելու մեջ մեղադրեց Թուրքիայում ապրող կրոնական փոքրամասնությունների առաջնորդներին և այլոց, նրանք իրավացիորեն անհանգստացան իրենց ֆիզիկական գոյության և կրոնական ու մշակութային հաստատությունների վրա հնարավոր հարձակումների կապակցությամբ:

Ինչ վերաբերում է թուրքական ամսագրում հրապարակված Գյուլենի նամակին՝ ուղղված Հայոց նախկին պատրիարքին, ապա այն մինչ այժմ մի քանի անգամ հրապարակվել է թուրքական լրատվամիջոցների կողմից։

Ահա հատվածներ Գյուլենի 1965 թ․ մայիսի 6-ի նամակից․ «Իմ մանկության տարիներին և աշխատանքի բերումով ես ճանաչել եմ հայ ընտանիքների և անհատների։ Ես չեմ դադարի անիծել Մեծ ցեղասպանությունը, որն իրականացվեց հայերի դեմ 1915 թվականին։ Ես գիտեմ, որ սպանված ու կոտորված մարդկանց մեջ շատ հարգված մարդիկ են եղել, որոնց հիշատակի առջև ես հարգանքով խոնարհվում եմ։ Ես մեծ վշտով անիծում եմ Մեծ մարգարե Քրիստոսի որդիների կոտորածը տգետ անհատների կողմից, որոնք իրենց անվանում են մահմեդականններ»։
Թուրքական ամսագիրը հայտնել է, որ Շնորհք պատրիարքն ի պատասխան շնորհակալություն է հայտնել Գյուլենին՝ հայտարարելով, որ երկրին պետք են նրա նման  քարոզիչներ. «Մենք հավատում ենք, որ եղբայրական կապերն անխախտ կմնան մեր սուրբ երկրում, որտեղ կան Ձեզ նման պատվարժան ու արդարամիտ քարոզիչներ»:

Գյուլենի 1965 թ․ ենթադրյալ նամակը տպագրված է դեղնագույն թղթի վրա, որը երևում է հավաստի։ 2013 թվականին Միացյալ Նահանգներում գտնվելու ժամանակ Գյուլենը հանդես եկավ ևս մեկ հայտարարությամբ, որում ասվում էր. «Իթթիհադականները սխալ քաղաքականություն են վարել: Մեզ մնում է շտկել իթթիհադականների սխալ քաղաքականությունը: Այդ իսկ պատճառով մենք պետք է շատ լավ երկխոսության մեջ լինենք հայերի և մյուս ազգերի հետ։ Հանուն երկխոսության, մենք պետք է յուրաքանչյուր հնարավորություն օգտագործենք լավագույն ձևով»։
Լավ նորությունն այն է, որ Թուրքիայի փոքրամասնությունների համայնքների կրոնական առաջնորդները համարձակություն են ունեցել խստորեն քննադատել թուրքական ամսագիրը։ Հայոց պատրիարքարանը հայտարարություն է տարածել, որում «ափսոսանք է հայտնել Շնորհք պատրիարքի հասցեին հնչեցրած կեղծ մեղադրանքների համար: Մամուլի ազատության քողի տակ նման գրությունները ցավ են պատճառում մեզ և կարող են բերել ահավոր հետևանքների: Այս զրպարտությունները մտահոգիչ են Թուրքիայի Հայոց պատրիարքարանի և հայ համայնքի համար: Ցեղապաշտական դրսևորումները, ինչպես ցանկացած այլ տեղ, այնպես էլ այս երկրում նկատվող, անհնար են դարձնում դրանց հետևանքներից խուսափելը… Նման անհիմն ցեխարձակումը մեզ համար անընդունելի է: Մենք հավատում ենք, որ պատկան մարմինները կկանգնեցնեն այս անարդարությունը և հուսով ենք, որ կանոնները կկիրառվեն՝ անհրաժեշտ քայլեր ձեռնարկելով հեղինակների դեմ»:

Հունական ուղղափառ պատրիարքարանը ևս դատապարտեց  թուրքական ամսագիրը՝ հրապարակված տեղեկատվությունն անվանելով «ամբողջովին կեղծ և կողմնակալ… Այս պնդումների հրապարակումը քրիստոնյաների, հրեաների և մահմեդականների շրջանում անհանգստություն է առաջացնում և հատկապես լուրջ ու անպատասխանատու է, քանի որ քայքայում է մեր ժողովրդի միասնությունը… Նման տեղեկատվությունը չափազանց վտանգավոր է և կարող է պատճառ դառնալ ցեղապաշտական ու անհանդուրժողական վտանգավոր գործողությունների համար: Տիեզերական պատրիարք Բարդուղիմեոսը շատ դառնացած ու վրդովված է զգում իրեն առաջադրված մեղադրանքների համար՝ չնայած նրա ջանքերին ի նպաստ մեր երկրի բարօրության»:
Ստամբուլի հրեական համայնքը նույնպես քննադատեց թուրքական ամսագիրը․ «Մենք դատապարտում ենք խտրականությունն ու սադրանքները, որոնց համար պատճառ դարձան այդ հրապարակումները՝ մեր գլխավոր ռաբբիի դեմ անհիմն մեղադրանքներով հանդերձ: Այս ատելության հրապարակումները վնասում են Թուրքիային: Մեր կողմից, մենք հուսով ենք, որ անհապաղ կվերականգնվի ճշմարտությունն ընդդեմ ատելության այդ հրապարակումների`ճիշտ տեղեկատվության և իրավական միջոցներով, քանի որ դրանք ազդում են մեր Թուրքիայի վրա, որի ամբողջական մասը մենք ենք»:

Միևնույն ժամանակ, Թուրքիայի խորհրդարանի հայազգի անդամ Գարո Փայլանն անդրադարձավ այդ բանավեճին Խորհրդարանում՝ գրելով երկրի փոխնախագահ Ֆուաթ Օքթային․ «Մի՞թե Թուրքիայի նախագահին մոտ կանգնած լրատվամիջոցների կողմից պարբերաբար օգտագործվող ատելության արտահայտությունները չեն կարող հանգեցնել ատելության վրա հիմնված հանցագործությունների»:
Ես կցանկանայի եզրափակել երեք հիմնական կետերով.
1) Ֆեթուլլահ Գյուլենը Էրդողանի դաշնակիցն էր, նախքան վերջինիս կողմից իր բռնապետական լիազորությունները հաստատելը: Էրդողանին մոտ կանգնած  հրատարակությունները, փոքրամասնությունների կրոնական առաջնորդներին և այլոց մեղադրելու փոխարեն, առաջին հերթին պետք է մեղադրեն Էրդողանին ՝ Գյուլենի հետ իր երկար տարիների համագործակցության համար․․․

2) Եթե Գյուլենի նամակը հավաստի է, ապա նա ոչ մի վատ բան չի արել։ Նա պարզապես ճանաչել է Հայոց ցեղասպանության մասին ճշմարտությունը: Էրդողանն է, որ պետք է մեղադրվի Հայոց ցեղասպանության հարցում ստելու համար․․․
3) Թուրքիայում փոքրամասնությունների համայնքները սարսափում են թուրքական ամսագրի հոդվածից, քանզի գիտեն, որ Թուրքիայում կան շատ ծայրահեղականներ, որոնք կդիմեն սարսափելի բռնությունների ընդդեմ հայերի, ասորիների, հույների, հրեաների և քրդերի: Նրանց վախը արդարացված է: Այս փոքրամասնությունների համայնքների առաջնորդներն արժանի են գովասանքի՝ թուրքական ամսագրի սպառնալից հոդվածի դեմ համարձակորեն խոսելու համար։

Հարութ Սասունյան
«Կալիֆորնիա Կուրիեր» թերթի հրատարակիչ և խմբագիր
www.TheCaliforniaCourier.com
Թարգմանությունը՝ Ռուզաննա Ավագյանի

 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

15:50
Կասեցվել է ավտոլվացման 15 կետի գործունեությունը
Հայաստանի մարզերում շարունակվում են ջրային ռեսուրսների նորմերի պահպանությանն ուղղված խստացված միջոցառումները։ Այդ մասիկն հայտնում է...
Աղբյուր` Panorama.am
15:40
Ոչ ոք դեռ չի գնացել դիաhերձարшն՝ վերցնելու երգչուհի Սեդոկովայի նախկին ամուսնու՝ Յանիս Տիմայի մարմինը
Գրեթե մեկ շաբաթ է անցել լատվիացի բասկետբոլիստ, երգչուհի Աննա Սեդոկովայի նախկին ամուսնու՝ Յանիս Տիմայի ողբերգական մահից, սայան նրա դիակը շարունակ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:37
Ինչպես խուսափել տոնական օրերին սննդային գործոնով պայմանավորված վարակիչ հիվանդություններից
Ամանորյա տոնական օրերին առկա են բոլոր նպաստավոր պայմանները սննդային գործոնով պայմանավորված վարակիչ հիվանդությունների առաջացման համար, քանի որ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:24
Արթուր Վանեցյանը դեկտեմբերի 25-ին կլինի «Իմնեմնիմի» պոդքասթի հյուրը
ԱԱԾ նախկին տնօրեն, «Հայրենիք» կուսակցության նախագահ Արթուր Վանեցյանը դեկտեմբերի 25-ին կլինի «Իմնեմնիմի» պոդքասթի հյուրը։...
Աղբյուր` Panorama.am
15:21
Ջրանջատում Գեղարքունիքի և Կոտայքի մարզերում դեկտեմբերի 24-ին
«Վեոլիա Ջուր» ընկերությունը տեղեկացնում է իր հաճախորդներին և սպառողներին, որ «Հայաստանի Էլեկտրական ցանցեր» ընկերության...
Աղբյուր` Panorama.am
15:04
Հայաստանից սկսել են ավելի հաճախ այցելել Ռուսաստան
«Tutu» ծառայության փորձագետները պարզել են, թե որ երկրների քաղաքացիներն են գալու Ռուսաստանի Դաշնություն ձմեռային արձակուրդներին և...
Աղբյուր` Panorama.am
14:45
Ընտանեկան փոքր երազանքից մինչև մեծ բիզնես. Danielyan Sweets
Դանիելյաններն իրենց ընտանեկան բիզնեսը սկսել են Սպիտակի երկրաշարժից հետո՝ փոքր տնակից, իսկ այժմ ունեն արդեն 500-ից ավելի աշխատակից։ Ընտանիքը...
Աղբյուր` Panorama.am
14:40
Բալետային թատերախմբի հյուրախաղերն Իտալիայում բացառիկ են ու պատմական. Ռոնա Ահարոնյան
Ալեքսանդր Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնի  բալետային խումբը հյուրախաղերով Իտալիա է հրավիրվել շվերյցարական...
Աղբյուր` Panorama.am
14:38
Բրիտանուհին ուշքի է եկել ինսուլտից հետո և սկսել խոսել իտալերեն
Բրիտանուհին ինսուլտից հետո արթնացել է և խոսել իտալերեն։ Արտառոց դեպքի մասին գրում է  Mirror-ը։ Լոնդոնցի Ալթեա Բրայդենը պնդում է, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:02
Christie's աճուրդի վաճառքը 2024 թվականին նվազել է 16 տոկոսով
Christie's-ի գործադիր տնօրեն Գիյոմ Սերուտին ասել է, որ աճուրդային տան ընդհանուր վաճառքը 2024 թվականին կկազմի 4,2 միլիարդ դոլար՝ 16 տոկոսով...
Աղբյուր` Panorama.am
13:54
Սա լկտի սուտ է. Էդուարդ Շարմազանով
ՀՀԿ ԳՄանդամ Էդուարդ Շարմազանովը գրում է. «Արցախը հանձել է Նիկոլ Փաշինյանը և վերջ։ Նիկոլը հերթական անհեթեթությունն ու սուտն է ասել,...
Աղբյուր` Panorama.am
13:42
Քաղաքական մեկնաբան. Փաշինյանը շարունակում է տեղեկատվա-քարոզչական «ժանգլյորությունը»
«Վարչապետ Փաշինյանն իհարկե շարունակում է տեղեկատվա-քարոզչական «ժանգլյորությունը», որի հերթական դրսևորումը Լեռնային Ղարաբաղի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:38
Անի Քոչար. Այս տարի կյանքս լրիվ կինո էր, ես էլ լրիվ կինոյի աղջիկը
«Այս տարին ինձ համար շատ կորուստների տարի եղավ, թե՛ մարդկային, թե՛ նյութական և թե՛ առողջական: Բայց ի վերջո շատ բան ինձ հաջողվեց փրկել,...
Աղբյուր` Panorama.am
13:26
Անուշ Պողոսյան. Ստելը նորաձև է
Առողջության իրավունք ՀԿ-ի նախագահ Անուշ Պողոսյանը գրում է. «2024 թվականի դեկտեմբերի 13-ին Ազգային ժողովում, երբ քննարկվում էր...
Աղբյուր` Panorama.am
13:23
Արտառոց դեպք՝ Երևանում․ դուստրը նկատել է, որ իր հայրիկի գերեզմանի հողաթումբը չկա
 Երևանի բնակիչ Գոհար Սարգսյանն ահազանգել է՝ իր հայրիկի գերեզմանի տարածքի մի մասում կատարված ապօրինի շինարարություն է իրականացվում։...
Աղբյուր` Panorama.am
13:21
Բելառուսի նախագահական ընտրություններում Լուկաշենկոն 7-րդ անգամ գրանցվեց որպես թեկնածու
Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն գրանցվել է որպես պետության ղեկավարի թեկնածու հաջորդ ընտրություններում, որոնք կկայանան 2025 թվականի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:12
Բնապահպաններ. Սև ծովի ափին սատկած դելֆինների կոկորդում արյուն և փրփուր է հայտնաբերվել
Սև ծովի ափին դելֆինների զանգվածային անկում է գրանցվել լցանավերի վթարի պատճառով նավթի արտահոսքից հետո: Երկու դելֆինների դիակները զննելուց հետո...
Աղբյուր` Panorama.am
13:00
«Տրանսգենդերային խելագարությանը» ԱՄՆ-ում վերջ կդրվի. Թրամփ
ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Դոնալդ Թրամփը հայտարարել է, որ 2025 թվականի հունվարին՝ պետության ղեկավարի պաշտոնը ստանձնելու օրը, վերջ կտա...
Աղբյուր` Panorama.am
12:26
Ռադիոնովա. Այս պահին Պետրոսյանը Ռուսաստանի ամենաուժեղ գեղասահորդուհին է
Անցած շաբաթ կայացել է Ռուսաստանի գեղասահքի առաջնությունը։ Այն անցկացվել է Օմսկում։ Կանանց մենասահքի մրցումներում հաղթող է ճանաչվել Ադելիա...
Աղբյուր` Panorama.am
12:23
Գնդեվազի Սբ Աստվածածին եկեղեցին վերականգնվում է
Ավարտվել են Վայոց ձորի մարզի Գնդեվազի Սբ Աստվածածին եկեղեցու որմնանկարի ամրակայման և վերականգնման աշխատանքները: ԿԳՄՍՆ հասարակայնության հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
12:15
Երևանում օդում փոշու քանակությունը նոյեմբերին սահմանային թուլատրելին գերազանցել են 1.8 անգամ, իսկ դեկտեմբերին՝ 3.4 անգամ։ Սիրարփի Հայկազյան
«Համաձայն օդի որակի ինդեքսի, օդի որակի արժեքները բաժանվում են 6  խմբի՝ լավ, չափավոր, անառողջ զգալի խմբերի համար,անառողջ, շատ անառողջ,...
Աղբյուր` Panorama.am
11:56
ԱՄՆ-ում Սուրբ Ծննդյան շոուի ժամանակ դրոնները բախվել են և ընկել մարդկանց վրա
ԱՄՆ-ում Սուրբ Ծննդյան շոուի ժամանակ երկնքում բախվել են մի քանի դրոններ և ընկել մարդկանց բազմության մեջ։ Կան տուժածներ։  Այս մասին հայտնել է...
Աղբյուր` Panorama.am
11:34
Պլանային ջրանջատում Արարատի մարզում դեկտեմբերի 24/25-ին
«Վեոլիա Ջուր» ընկերությունը տեղեկացնում է իր հաճախորդներին և սպառողներին, որ պլանային աշխատանքներով պայմանավորված, ս.թ...
Աղբյուր` Panorama.am
11:29
Հանցավոր խումբը կեղծ լիազորագրերի օգտագործմամբ Երևանում կատարել է 18 անշարժ գույքի հափշտակություն
Քննչական կոմիտեի հատուկ կարևորության գործերով քննության գլխավոր վարչությունում քննվող քրեական վարույթով առերևույթ փաստական տվյալներ են ձեռք...
Աղբյուր` Panorama.am
11:26
Transport.yerevan.am միասնական տոմսային համակարգում քաղաքացին կարող է ընտրել տոմսային փաթեթը
«Հունվարի 1-ից անցնում ենք տրանսպորտի տոմսային համակարգի բացառապես անկանխիկ վճարումներին»,-Երևանի քաղաքապետարանի գործակարգավարական...
Աղբյուր` Panorama.am
11:24
Գերմանիայում ավելանում են միգրանտների դեմ տրամադրությունները
Գերմանական Մագդեբուրգ քաղաքի կենտրոնում ամանորյա տոնվաճառի փակ կրպակներն են՝ շրջափապատված ոստիկաններով։  Մինչ դատաբժշկական փորձագիտական...
Աղբյուր` Panorama.am
11:23
Հայ արտիստները «Մարդուկ-ջարդուկը» բալետը ներկայացնում են եվրոպացի հանդիսատեսին
Ալեքսանդր Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնի բեմում «Մարդուկ-ջարդուկը» բալետի ցուցադրությունից հետո...
Աղբյուր` Panorama.am
11:08
Մաhաgել է ակնաբուժության պրոֆեսոր Ալեքսանդր Մալայանը
Կյանքից հեռացել է ակնաբուժության պրոֆեսոր, Ս.Վ. Մալայանի անվան ակնաբուժական կենտրոնի հիմնադիր Ալեքսանդր Մալայանը: Լուրը հայտնում են ԵՊԲՀ ռեկտոր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:49
Ինձ Նոր տարվա «վատ նվեր արվեց». Ավինյանը՝ իր համար 7 մլն 650 հազ դրամի ավիատոմս գնելու մասին
«Վերջերս ԱՄՆ կատարած այցից հետո տեղեկացա, թե ինչ գնով են ձեռք բերվել ինձ համար նախատեսված տոմսերը։ Անկեղծ ասած, ես ինքս էլ մի փոքր ապշած...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն գոյություն չունի. Բագրատ Սրբազան
12:25 21/12/2024

Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն գոյություն չունի. Բագրատ Սրբազան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}