Իրավունք 11:44 13/06/2020

Կարեն Վրթանեսյան.Պետք է հետաքննություն արվի՝ պարզելու, ինչպես են տվյալները հայտնվել ադրբեջանցիների մոտ

Ադրբեջանցի հաքերի կողմից կորոնվիրուսով հիվանդ հայաստանցիների ու նրանց հետ շփում ունեցած անձանց տվյալների  հրապարակման վերաբերյալ Panorama.am-ը զրուցել է  հայ-ադրբեջանական կոնֆլիկտի քարոզչական հարցերի մասնագետ, բլոգեր, «Զորակն» հիմնադրամի հիմնադիր Կարեն Վրթանեսյանի հետ։

Panorama.am- Պարոն Վրթանեսյան, փաստորեն ադրբեջանցի հաքերի ձեռքում են հայտնվել կորոնավիրուսով հիվանդ ու նրա հետ շփում ունեցած 3500 հայաստանցիների տվյալներ։

Վրթանեսյան- Այդքանը հրապարակվել է, բայց արդյոք դա ամբո՞ղջն է, հնարավոր է շատ ավելի մեծ ինֆորմացիա կա նրանց ձեռքում ու առայժմ այսքանն է հրապարակված։ Դեռ վստահ չենք կարող պնդել։ Պետք է հետաքննություն արվի՝ պարզելու, թե ինչպես են այս տվյալները հայտնվել ադրբեջանցիների մոտ։

Panorama.am- Մի քանի օր առաջ հրապարակվեցին կորոնավիրուսի հետևանքով մահացած անձանց տվյալները։ Սա արդյո՞ք սթափեցնող չպետք է լիներ տվյալները տիրապետողների համար։

Վրթանեսյան- Անկեղծ ասած, ես չեմ հասկանում, թե մահացած մարդկանց տվյալներն ինչո՞ւ է խնդիր։ Ես այստեղ խնդիր չեմ տեսնում, հանրային կարևորության հարց է։ Անձնական տվյալների պաշտպանության հետ կապված խնդիր ես այստեղ չեմ տեսնում։

Panorama.am- Խնդիրն այն է, որ տվյալները չեն հրապարակվել դրանք տիրապետող մարմնի կողմից։ Արտահոսք է եղել։

Վրթանեսյան- Այո, ընդհանրապես Հայաստանում, ինչ այս համավարակը սկսել է, ինձ համար անհասկանալի է այն, որ անձնական տվյալների պաշտպանության ներքո բավականին լուրջ հետևում են, որ կարևոր ինֆորմացիայի որևէ արտահոսք չլինի։ Չկան ստույգ տվյալներ թեստերի մասին, քանի՞ թեստ է արվել, ի՞նչ գնով են դրանք ձեռքբերվել, նույնսիկ երբ լրատվամիջոցները հարցումներ են անում, դրանք չեն տրամադրվում։ Հասկանանք, եթե ցանկացած ինֆորմացիայի հրապարակմանը ցավագին են մոտենում, ասելով, թե դրանք փակ են և այլն, և այլն, բայց միաժամանակ չեն կարողանում անձնական տվյալները պաշտպանեն այնպես, որ դրանք հայտնվում են ադրբեջանցիների ձեռքում, ստացվում է՝ միակ չիրազեկվողը Հայաստանի ժողովուրդն է։

Մինչ այսօր չի հրապարակվել հստակ ինֆորմացիա, թե որտե՞ղ են մեկուսացածները պահվել ու պահվում, ի՞նչ պայմաններով, ինչո՞ւ են ընտրվել հենց այդ հյուրանոցները, արդո՞ք բաց մրցույթ է հայտարարվել։ Որևէ մի տեղ նման բան չեմ հիշում։ Գնային քաղաքականությունն ինչպե՞ս է որոշվել, սկզբում եթե հիշում եք, ինչ ճոխ էին պահում հիվանդներին՝ ծաղիկներ, տորթիկներ, հետո այս ամեն ինչը շատ կտրուկ փոխվեց՝ ընդհուպ մարդկանց շպրտում են դուրս, ասում են՝ գնացեք տներով, ոնց կարող եք ինքնամեկուսացեք։ Բավականին շատ հարցեր կան, կարծում եմ, կա նաև լրագրողների թերացումը, նրանք չպետք է վախենան իշխանություններին տհաճ հարցեր տալ։

Panorama.am- Վերադառնալով հաքերային հարձակման թեմային՝ Դուք ծանոթացել եք տվյալներին։ Ասում են՝ հիմնականում Արմավիրի մարզի բնակիչների տվյալներ են հրապարակված։ Դա ինչի՞ մասին է խոսում, միգուցե մարզի հիվանդանոցի կամ մարզպետարանի համակարգիչներից մեկն է կոտրվել։

Վրթանեսյան- Շատ հնարավոր է, որ տեղային ինչ-որ կետից է եղել արտահոսքը։ Բայց ցանկացած դեպքում պետք է ասել, որ համակարգում անվտանգության խնդիր կա։ Սա նաև նշանակում է, որ հեռախոսների միջոցով մարդկանց տեղաշարժին հետևելու միջոցով հավաքած անձնական այն տվյալները, որոնք ստանում էին իշխանությունները ու հավաստիացնում, որ ամեն ինչ նորմալ է, պաշտպանված չեն։

Panorama.am- Ի դեպ, ծրագիրը մշակողների վերաբերյալ հարցումներին պարետատունը չէր պատասխանել՝ նշելով, որ նրանք կամավորներ են ու չեն ցանկանում, որ իրենց անունները հրապարակվեն։

Վրթանեսյան- Բայց դա հանրային կարևորության խնդիր է, հանրությունը պետք է իրազեկվի, արդյո՞ք այդ մարդիկ ունեն համապատասխան փորձ։ Եթե դրա պատասխանը չկա, ապա կարող են լինել հիմնավոր կասկածներ, որ ինչ-որ հերթական թայֆայական, ընկերական խումբ է։ Ցանկացած դեպքում, խոսքը շատ կարևոր տվյալների մասին է, դրա նկատմամբ վերաբերմունքը պետք է լուրջ լինի։

Panorama.am- Ո՞ր հաքերային խմբի կողմից է կատարվել հարձակումը, ի՞նչ հետևանքներ կարող է ունենալ նման տվյալների ձեռք բերումն ու հրապարակումը թշնամի երկրի կողմից։

Վրթանեսյան- Հրապարակողը ադրբեջանական հայտնի հաքեր է, որը մասնագիտանում է ֆեյսբուքում հայերի պրոֆիլների կոտրելով, առևանգելով և այլն։ Այս պահին դժվար է ասել, հենց ի՞նքն է եղել կոտրողը, թե՞ չէ։ Այս պահին ակնհայտ է, որ նա կապ ունի Ադրբեջանի իշխանությունների հետ։

Ինչ վերաբերում է վտանգներին, կրկին ասեմ, պարզ չի, թե հրապարակվածն ամբո՞ղջ տվյալներն են, թե՞ ոչ։ Տվյալների հրապարակումը վկայում է , որ ինչ-որ տեղ անվտանգության առումով կոպիտ ասած «բաց դռներ» են եղել։ Թե ի՞նչ խնդիր է, արդյո՞ք այն արդեն գտել են, վերացրե՞լ են այն, թե՞ ոչ։ Բավականին շատ հարցեր են, էլ չասեմ, որ մարդկանց անձնական տվյալներ են, թե ո՞վ ումից է վարակվել։ Վտանգավոր է, եթե նույնիսկ համացանցից այս տվյալները ջնջվեն, դրանք շարունակելու են մնալ Ադրբեջանի հատուկ ծառայությունների ձեռքում։

Panorama.am- Հայաստանցիների տվյալների հրապարակման մասին հայտնի դարձավ երեկ։ Մինչ այս պահը որևէ պետական մարմին չի արձագանել։ Ձեր կարծիքով, ինչո՞վ է պայմանավորված նրանց լռությունը։

Վրթանեսյան- Մենք տեսնում ենք, որ իշխանությունները գերադասում են իրենց անհարմար փաստերին չարձագանքել, ցավոք սրտի։ Ցանկացած դեպքում բացատրություններ պետք են, պետք է պահանջել բացատրություններ։ Հատկապես պետք է հիշեցնեմ, որ վերջերս շատ եղան խնդրահարույց, վիճահարույց օրինագծերի քննարկումներ գաղտանլսումների մասին, գաղտնալսելու հնարավորություն ունեցող կառույցների ցանկը մեծացավ։ Ունենալով  հսկայական ծավալի շատ զգայուն, անձնական ինֆորմացիա, այս դեպքում տեսնում ենք, որ իշխանությունների մոտից արտահոսք է եղել։ Նշանակում է, որ ոչ մի երաշխիք չկա, որ ինֆորմացիան պաշտպանված է։
Եթե մի քիչ էլ քաղաքականացնենք, ապա մենք տեսանք, որ վարչապետի ընտանիքին պատկանող թերթում  ցուցադրաբար, առանց վարանելու հրապարակվեց  ընդդիմադիր կուսակցության ղեկավարի մասին արտահոսք եղած ինֆորմացիան։ Եթե նմանատիպ անձնական ինֆորմացիան առանց վարանելու հրապարակվում է, տրամաբանական է ենթադրել, որ քաղաքացիների տեղաշարժի, հեռախոսազանգերի միջոցով հավաքված ցանկացած ինֆորմացիա քաղաքական նպատակներով առանց վարանելու հրապարակվելու է։

Panorama.am- Դուք խոսեցիք «բաց դռների» մասին, դա շղթայի որ օղակում կարո՞ղ է լինել։

Վրթանեսյան- Ցանկացած տեղում կարող է լինել, կոնկրետ հաստատությանը հասանելի բազայում, հնարավոր է ադմինստրատորի մեյլ են կոտրել, հնարավոր է գաղտնաբառ են գուշակել, միգուցե ծրագրային խնդիր է եղել։ Ամեն բան հնարավոր է, պետք է արվի հետաքննություն, տրվեն բացատրություններ։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

12:55
Ավելի քան հազար իրանական բեռնատարների թույլ չի տրվում անցնելու Թուրքիա-Նախիջևան սահմանի Սադարակի անցակետով. Ոսկանյան
«Մի կողմից Իրանի, իսկ մյուսից՝ թուրք-ադրբեջանական դաշինքի միջև տրանսպորտային ճգնաժամը շարունակվում է»,-հայտնում է իրանագետ Վարդան...
Աղբյուր` Panorama.am
12:34
Ի՞նչ անել, եթե ձեզ շանտաժի են ենթարկում ԱԲ-ով կամ ֆոտոշոփով սարքած մերկ նկարներով. Սամվել Մարտիրոսյանի խորհուրդը
Ի՞նչ անել, եթե ձեզ շանտաժի են ենթարկում ԱԲ-ով կամ ֆոտոշոփով սարքած մերկ նկարներով։ Տեղեկատվության անվտանգության հարցերով փորձագետ Սամվել...
Աղբյուր` Panorama.am
12:23
Ի՞նչ կարելի է տեսնել հունվարին գիշերային երկնքում. Աստղադիտարանն է հայտնում
 Ի՞նչ կարելի է տեսնել հունվարին գիշերային երկնքում։ Բյուրականի աստղադիտարանը ներկայացրել է դիտարժան երևույթների ողջ ցանկը. . Սատուրն...
Աղբյուր` Panorama.am
11:43
Ծովինար Թադևոսյանը՝ ՔԿԾ պետ
Ծովինար Թադևոսյանը կնշանակվի ԱՆ քրեակատարողական ծառայության պետ։ Այս մասին հայտնել է Նիկոլ Փաշինյանն ու կցել տեսանյութ։  
Աղբյուր` Panorama.am
11:07
Ավարտվել է որդու կողմից մորն առանձին դաժանությամբ սպանության փաստի կապակցությամբ նախաձեռնված քրեական վարույթի նախաքննությունը
2024 թվականի օգոստոսի 15-ին ՀՀ քննչական կոմիտեի Շենգավիթ վարչական շրջանի քննչական բաժնում նախաձեռնված քրեական վարույթով պարզվել է, որ նույն օրը...
Աղբյուր` Panorama.am
10:42
Դատապարտյալը կտրել է լեզուն, մեկ ուրիշը ձեռքերն է վնասել
Արմավիրի բանտի կարանտինի 3-րդ խցում դատապարտյալը գնացել է ծայրահեղ քայլի։ ArmLur.am-ին հասած տեղեկությունների համաձայն` նա կտրել է լեզուն։...
Աղբյուր` Panorama.am
10:34
ԱՄՆ-ում թռչնագրիպից մահվան առաջին դեպքն է գրանցվել
ԱՄՆ-ում թռչնագրիպից՝ H5N1 վիրուսից մահվան առաջին դեպքն է գրանցվել։ Լուիզիանայի Առողջապահության դեպարտամենտի տվյալներով՝ մահացածը 65 տարեկան էր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:08
Տեսանելի ապագայում տուրբուլենտ նոր զարգացումներ են սպասվում. Տիգրան Աբրահամյան
«Կանխատեսումները, թե ԱՄՆ նոր նախագահը հակված է ջանքեր ներդնելու ռուս-ուկրաինական կոնֆլիկտը հանգուցալուծելու/սառեցնելու, պայմանավորված է ոչ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:55
Մաքուր թղթի վրա գրեք Ձեր ննջեցյալի անունը և հանձնեք այն եկեղեցու սպասավորներին. Հայր Զաքարիա
Այսօր մեռելոց է՝ ննջեցյալների հիշատակության օր: Բոլոր եկեղեցիներում Ս. Պատարագ կմատուցվի, որի ավարտին կկատարվի հոգեհանգստյան կարգ ննջեցյալների...
Աղբյուր` Panorama.am
09:44
Թուրանական միջանցքի հարցում 2025 թվականին լինելու է հնարավոր ամենամեծ ճնշումը. Գեղամյան
«Միջանցքի հարցում Իրանը մնում է գլխավոր դեմ կողմը։ Իրանը՛, ոչ թե Հայաստանը, ցավոք»,-գրում է պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան...
Աղբյուր` Panorama.am
09:42
Քրիստանյա աշխարհին ևս մեկ անգամ հիշեցնում ենք, որ Արցախի պատմաշակութային արժեքները գտնվում են ոչնչացման վտանգի տակ. Հ. Ավանեսով
«Այսօր  Սուրբ Ծննդյան  պատարագի  արարողություններ  են  կատրավում Հայաստանյայց Առաքելական եկեղեցիներում` ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:34
Արտաշատի և Արթիկի տարածաշրջանների ավտոճանապարհներին մառախուղ է
Հունվարի 7-ին՝ ժամը 09։00-ի դրությամբ Արտաշատի և Արթիկի տարածաշրջանների ավտոճանապարհներին մառախուղ է, տեսանելիությունը՝ 150 մետր։...
Աղբյուր` Panorama.am
09:22
Հունվարի 8-ի հոսանքազրկումների մասին
«Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» փակ բաժնետիրական ընկերությունը տեղեկացնում է, որ հունվարի 8-ին պլանային նորոգման աշխատանքներ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:12
Լարսը փակ է բեռնատարների համար
Հայաստանի տարածքում կա փակ ավտոճանապարհ: Փակ է Արագածոտնի մարզում «Ամբերդ» բարձր լեռնային օդերևութաբանական կայանից Քարի լիճ...
Աղբյուր` Panorama.am
23:52
Թրյուդոն հայտնել է հրաժարական տալու մասին
Կանադայի վարչապետ Ջասթին Թրյուդոն հայտարարել է, որ կհեռանա Կանադայի իշխող Լիբերալ կուսակցության նախագահի պաշտոնից, սակայն վարչապետի պաշտոնից...
Աղբյուր` Panorama.am
23:40
Ադրբեջանը հիստերիայի մեջ է ընկել Ճշմարտության մասին Մակրոնի բարձրաձայնումից հետ
Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն Ֆրանսիայի իշխանություններին մեղադրել է Անդրկովկասում կայունությունը խաթարող գործողությունների մեջ։ Ֆրանսիայի նախագահ...
Աղբյուր` Panorama.am
23:12
Իրանական տելեգրամյան շատ ալիքներում հակաթուրքական և հակաադրբեջանական արշավ է. Վարդան Ոսկանյան
Իրանագետ Վարդան Ոսկանյանը Թելեգրամի իր ալիքում գրում է. Իրանական տելեգրամյան շատ ալիքներում հակաթուրքական և հակաադրբեջանական արշավ է՝...
Աղբյուր` Panorama.am
22:57
Շանտաժի ենթարկվելով, զիջելով, հանդուրժելով Ադրբեջանին լռեցնել չի ստացվի. Տիգրան Աբրահամյան
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանը գրում է. «10 տարի առաջ այս օրը` 2015 թվականի հունվարի 6-ին, ՊԲ...
Աղբյուր` Panorama.am
20:52
Արտաշավան գյուղում տեղի ունեցած վթարի հետևանքով կա 10 տուժած
Հունվարի 6-ին, ժամը 13:52-ին Արագածոտնի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Արտաշավան գյուղի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:41
Տարածաշրջանում կարող է իսկապես ողջ անվտանգային ճարտարապետությունը փոխվել․ Պողոսյան
Քաղաքագետ Արա Պողոսյանը գրում է․ «Տարածաշրջանում կարող է իսկապես ողջ անվտանգային ճարտարապետությունը փոխվել, եթե իրագործվի վերջերս...
Աղբյուր` Panorama.am
20:28
Ադրբեջանական ԶԼՄ-ները խեղաթյուրել են Իրանի ԱԳՆ խոսնակի հայտարարությունը, «Զանգեզուրի միջանցքի» մասին խոսք չի եղել
Ադրբեջանական լրատվամիջոցները խեղաթյուրել են Իրանի արտաքին գործերի նախարարության խոսնակ Էսմայիլ Բաղայիի հայտարարությունն՝ իրանական բեռնատարների...
Աղբյուր` Panorama.am
20:17
Միամտություն է կարծել, որ Իրանը զենքով կպաշտպանի Հայաստանը․ Ֆիդանյան
Պատմաբան Դավիթ Ֆիդանյանը գրում է․ «Իրանը անգամ իր համար Հայաստանից տասնապատիկ անգամ կարևոր Հեզբոլլահի ջախջախումը մարսեց: Մինչ...
Աղբյուր` Panorama.am
20:02
Ալավերդու համայնքապետարանը 8,8 մլն դրամի պայմանագիր է կնքել ՔՊ-ական ավագանու անդամի հետ
«Հետքը» գրում է․ «Ալավերդու համայնքապետարանն 2024 թվականի հունվարի 9-ին 8 մլն 800 հազար դրամի պայմանագիր է կնքել Արտակ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:45
Շիրակամուտ գյուղի մոտ «Opel» մակնիշի ավտոմեքենան ընկել է ձորը․ կան տուժածներ
Հունվարի 6-ին, ժամը 13:03-ին Լոռու մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Շիրակամուտ գյուղի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:30
Ուկրաինացիները պետք է իրատեսական քննարկումներ ունենան տարածքային հարցերի շուրջ․ Մակրոն
Ուկրաինան պետք է իրատեսական քննարկումներ անցկացնի տարածքային հարցերի շուրջ հակամարտության շրջանակներում։ ՌԻԱ Նովոստիի փոխանցմամբ՝ այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
19:08
Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը կրկին ապատեղեկատվություն է տարածել․ ՊՆ
ՀՀ ՊՆ-ն հաղորդագրություն է տարածել, որում ասվում է․ «Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը կրկին ապատեղեկատվություն է տարածել։...
Աղբյուր` Panorama.am
18:55
Ղարաբաղում Ռուսաստանն աջակցեց Ադրբեջանի գործողություններին. Մակրոն
 Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը դիվանագետների համաժողովում անդրադարձել է նաև ԼՂ խնդրին ու դրանում ՌԴ դերակատարությանը։ Radar.am-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:40
Վրաստանում յուրաքանչյուր 5-րդ քաղաքացի նպաստառու է
Սոցիալական ծառայությունների գործակալության տվյալների համաձայն՝ 2024 թվականի դեկտեմբերի դրությամբ Վրաստանում կենսապահովման նպաստ ստացողների թիվը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Ապարանի և Արթիկի տարածաշրջաններում մառախուղ է
Հունվարի 6-ին՝ ժամը 17:05-ի դրությամբ, Ապարանի և Արթիկի տարածաշրջաններում մառախուղ է, տեսանելիությունը՝ 50-100 մետր։ Այս մասին հայտնում են...
Աղբյուր` Panorama.am
18:16
Թուրքիան ու Իրանը կորոշեն թե մեր տարածքների վրա իրենց ազդեցության գոտիները, բա հայերն ու՞ր են․ Ավետիսյան
Հանրային կառավարման փորձագետ Հովհաննես Ավետիսյանը գրում է.  «Ամեն առիթի խաղաղության համար կենաց ասող, բայց դրա համար ոչինչ չանող՝...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Թշնամnւ հրահանգները մեր կյանք տեղափոխողները Հայաստանի թշնամիներն են. Բագրատ Սրբազան
13:04 04/01/2025

Թշնամnւ հրահանգները մեր կյանք տեղափոխողները Հայաստանի թշնամիներն են. Բագրատ Սրբազան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}