Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հիվանդությունների վերահսկման և  կանխարգելման ազգային կենտրոնը, որն իրականացնում էր հայկական արտադրության կորոնավիրուսի հաստատման ՊՇՌ թեստերի անկախ փորձարկումները, եզրափակել է դրանք, արդյունքներն ուղարկել առողջապահության նախարարություն։ Ասուլիսում այս մասին ասաց ՀՀ ԳԱԱ Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտի տնօրեն Արսեն Առաքելյանը։

Նրա խոսքով, եթե չի սխալվում, նախարարությունն արդեն գրություն է ուղարկել իրենց ինստիտուտ, որը ստանալուց հետո սկսվելու է թեստերի տրամադրումը ԱՆ-ին, որպեսզի բաշխի կլինիկական ախտորոիչ լաբորատորիաներ։

«Այս պահին արդեն պահեստավորած ունենք 6000 թեստ, անհրաժեշտության դեպքում կարող ենք մատակարարել»,- նշեց Ա. Առաքելյանը՝ հավելելով, որ նախապես հայտարարվել էր՝ օրական 2000 թեստ կարող են արտադրել, սակայն անհրաժեշտության դեպքում այդ ծավալը կարող են ընդլայնել։

Նա տեղեկացրեց, որ թեստերի արտադրության հետ կապված աշխատանքները սկսվել էին մարտի կեսերին՝ հիմնականում գիտական գրականության, առկա ուղեցույցների վերլուծությունից, հնարավոր տարբերակների մշակումից։ Արդեն բուն թեստերի մշակումները սկսվել էին մայիսի 14-ից, երբ ժամանել էր իրենց հարկավոր նյութերի երկրորդ խմբաքանակը։ 

«Այսինքն, թեստերի օպտիմիզացիան, փորձարկումը ներքին լաբորատորիայում և  Հիվանդությունների վերահսկման և  կանխարգելման ազգային կենտրոնում, տևել է մեկուկես ամիս»,- ասաց նա։

Թեստերի արժեքի հետ կախված Ա. Առաքելյանն ասաց, որ կառավարությունից 250 հազար դոլարի նյութեր են ստացել, որպեսզի մատակարարեն 100 հազար թեստ, այսինք՝ մեկ թեստի արժեքը կազմում է 2,5 դոլար. «Հավելյալ ֆինանսավորում մենք չենք ստացել։ Այդ աշխատանքներն իրականացվում են մեզ տարեկան տրամադրվող գիտական հետազոտությունների բազային ծրագրի շրջանակներում։ Բոլոր ծախսերը եթե հաշվարկենք, մեկ թեստի արժեքը  2 դոլար 75 ցենտից չի անցնում»։

Նա նշեց, որ իրենց կողմից իրականացված շուկայի հետազոտությունը ոչ միայն ՀՀ-ում, նաև այլ երկրներում, ցույց է տվել, որ մեկ թեստի վաճառքի միջին արժեքը մոտ 10 դոլար է։

Հարցին՝ որակական առումով հայկական թեստերն արդյո՞ք չեն զիջում ներկրվածին, ի՞նչ փորձարկումներ են անցել, Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտի տնօրենը պատասխանեց. «Երբ համապատասխան գրությունը ստանանք առողջապահության նախարարությունից, փորձարկումների արդյունքները կհրապարակենք։ Ինչ վերաբերում է նեղ լաբորատոր փորձարկումներին, ապա տարբեր փորձարկումների շրջանակներում ստացել ենք 98-100 տոկոս ճշտություն համեմատած ներկրված թեստերի հետ»։

Ինչ վերաբերում է արտահանմանը և դրսի արձագանքին ու համագործակցությանը, նա նշեց, որ իրենք այս ամբողջ ընթացքում համագործակցել են իրենց արտասահմանյան գործընկերների հետ, իսկ այս պահին արտահանման հարցեր ընդհանրապես չեն քննարկում։

«Այն թեստերը, որոնք մենք արտադրում ենք, բավականաչափ երկար սերտեֆիկացիայի և գրանցման փուլ պետք է անցեն։ Այս պահին այդ օրենսդրությունը չի գործում, ենթաօրենսդրական նորմեր են ներդրվում ախտորոշիչ թեստերի մշակման ու սերտեֆիկացիայի համար»,- ասաց Ա. Առաքելյանը։

Հարցին՝ արդյո՞ք հակամարմինների թեստեր ստեղծելու մասին մտածում են, Ա. Առաքելյանն ասաց, որ ներուժ ունեն, բայց այս պահին ավելի կարևոր է  ունենալ ախտորիչ թեստեր։ Նա նշեց, որ իրենք իրականացնում են նաև հետազոտություններ ուղղված հակավիրուսային դեղամիջոցների կամ միացությունների հայտնաբերմանը, որոնք կարող են այս պահին օգտագործվել կորոնավիրուսի բուժման նպատակով։ Ա. Առաքելյանն ընդգծեց, որ այս պահին տեսական բնույթ են կրում, բայց կարող է ինչ-որ պահի անցնել նաև փորձարարական փուլ։

«Հակավիրուսային մեխանիզմների ուսումնասիրության գիտական խումբն է, ղեկավար Հովակիմ Զաքարյանի գլխավորությամբ, իրականացնում գիտական հետազոտություն։ Արդեն կարողացել են իդենտիֆիկացնել մի քանի շատ հետաքրքիր միացություն, որոնք ունեն լավ խնամակցություն վիրուսի սպիտակուցների հետ, ինչը թույլ է տալիս եզրակացնել, որ այդ միացությունները կկարողանան ճնշել վիրուսի ներթափանցումը բջիջ։ Բայց արդյունքից մինչև կիրառություն դեռ երկար ճանապարհ կա, որն անցած չէ»,- ասաց Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտի տնօրենը։

Նա ընդգծեց, որ սրանք հիմնարար գիտական հետազոտություններ են, այս պահին չունեն միացություններ կամ դեղամիջոցներ, որոնք կարող են առաջարկել որպես բուժման միջոց։