Ձեր վստահելի աղբյուրը

Թուրքիան չի դադարում Ադրբեջանի մեծ եղբոր դերը խաղալ ու նաև ակնհայտ հավակնություններ դրսևորել տարածաշրջանում սեփական ազդեցությունը մեծացնելու համար: Անկարան անթաքույց փորձում է խառնվել արցախյան խնդրի կարգավորմանը:

Թուրքիայի կողմից վարվող քաղաքականության, արվող հայտարարությունների ու հնարավոր քայլերի մասին Panorama.am-ը զրուցել է թուրքագետ, ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի դեկան Ռուբեն Մելքոնյանի հետ։

Panorama.am- Ինչքա՞ն հեռու է պատրաստ գնալ Թուրքիան Հայաստանի հետ հակամարտությունում։

Ռ.Մելքոնյան- Պետք է մի բան ֆիքսենք, որ Թուրքիան ահաբեկչական մտածելակերպ ունեցող պետություն է, քանիցս ապացուցել է իր այդ մտածողությանը հավատարիմ լինելն ինչպես նախկինում, այնպես էլ մեր օրերում, երբ սիրիական պատերազմի ժամանակ ակնհայտ դարձավ, որ Թուրքիան օգտագործում է ծայրահեղ իսլամիստ ահաբեկիչներին իր պատերազմական գործողությունների  համար ընդդեմ սիրիական օրինական իշխանությունների։

Այս փաստն այնքան ակնհայտ է, որ նույնիսկ ներթուրքական զարգացումներում՝ ընդդիմություն-իշխանություն հակամարտության ժամանակ, ի հայտ են գալիս բազմաթիվ փաստեր, երբ թուրքական պետական կառույցները զենք են մատակարարել ահաբեկիչներին, նրանց վարժեցրել են և այլն։ Նաև սրա հիման վրա մենք կարող ենք ասել, որ Թուրքիայից նմանատիպ սպառնալիք ուղղված Հայաստանին չի կարելի բացառել, որովհետև այդ պետության մտածողությունն է այդպիսին և, ըստ նպատակահարմարության, կարող է ևս մեկ անգամ դիմել այդ քայլին։

Այդ նույն ահաբեկիչները, որոնք կռվում էին Սիրիայում ի օգուտ Թուրքիայի, այսօր մի մասը գտնվում է Լիբիայում, էլի պատերազմում են Թուրքիայի օգտին, և չի կարելի բացառել, որ նրանց մի մասին կարող են նաև ուղղորդել դեպի հայ-ադրբեջանական ճակատ։ Իհարկե, տարբեր այլ հանգամանքներ ևս կան այս հարցի համատեքստում, բայց այն, որ Թուրքիան պաշտոնապես երկրի նախագահի ու պաշտպանության նախարարի մակարդակով հայտարարել է, որ ստարելու է  Ադրբեջանին ամեն կերպ, անելու է գործուն քայլեր, հուշում է մեզ, որ Թուրքիայից կարելի է ակնկալել ցանկացած բացասական զարգացում։

Panorama.am- Պարոն Մելքոնյան, Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունը արձագանքում է Թուրքիայի հայտարարություններին, արդո՞ք դրանք համարժեք են, որո՞նք պետք է լինեն հայկական կողմի քայլերն այս իրավիճակում։

Ռ.Մելքոնյան- Արտգործնախարարության վերջին մի քանի հայտարարությունները, կարծում եմ, շատ համարժեք ու կոշտ էին, որոնք բացահայտում էին թուրքական քաղաքականության ամբողջ խորքային, հակամարդկային բնույթը,  այն, որը վերաբերում էր հայ-ադրբեջանական կոնֆլիկտին Թուրքայի ներգրավմանը, ընդհանրապես նրա ապակառուցողական քաղաքականությանը։

Բայց մինչ այս, մոտավորապես երկու տարի, մեր պաշտոնական հռետորաբանության մեջ, չգիտես ինչու, նկատվում էր լռություն, անտարբերություն թուրք-ադրբեջանական բացահայտ հակահայկական քաղաքականության նկատմամբ։ Մեր հայտարարությունները զուսպ էին, երբեմն այդ հայտարարությունները բացակայում էին, մեր երկրի քաղաքական ղեկավարության կողմից չենք լսել շատ կոշտ հայտարարություններ ուղղված Էրդողանին, Ալիևին։ Ընդհակառակը՝ Ազգային ժողովում իշխող կուսակցության պատգամավորների կողմից լսել ենք հայտարարություններ, որ կան լավ թուրքեր, պետք է երկխոսել և այլն։

Դրա համար կարող ենք ասել՝ այն, ինչ հիմա է կատարվում, ողջունելի է, այն, ինչ կատարվել է մինչ այս պետական արձագանքի մակարդակով, մեղմ ասած, մտահոգիչ է։

Մենք ի՞նչ պետք է անենք։ Անպայմանորեն միջազգային հանրությանը, միջազգային համապատասխան կառուցներին պետք է ներկայացվի Ադրբեջանի, Թուրքիայի ողջ հակամարդկային բնույթը, ինչը հիմա արվում է մեր կողմից   տարբեր հայտարարություների, քայլերի միջոցով։ Սա համապետական, համազգային խնդիր է, այստեղ քաղաքական կողմնորոշումներ, ընդդիմություն, իշխանություն, նախկիններ, ներկաներ, չի կարող նման բաժանում լինել, որովհետև վերաբերում է  մեր ողջ երկրին, ժողովորդին։

Այս քայլերը պետք է շարունակենք, բնականաբար, էլ ավելի արդյունավետ դարձնենք այն անվտանգային մեխանիզմները, որոնց անդամակցում ենք։ Խոսքը ՀԱՊԿ-ի, հայ-ռուսական դաշնակցային հարաբերությունների մասին է, այլ ոչ թե տարբեր շահերից ելնելով փորձենք հարվածել այդ հարաբերություններին, փորձենք վտանգել այդ հարաբերություններում եղած այն կարևոր դիրքերը, որոնք կազմում են նաև մեր անվտանգության կարևոր բաղադրիչները։

Panorama.am- Ի՞նչ կարող ենք ակնկալել միջազգային կառույցներից, հանրությունից Թուրքիայի գործողությունների դեմ։

Ռ.Մելքոնյան- Այդ առումով շատ լավատես չեմ, շատ մեծ հույս չեմ կապում միջազգային ոչ կառույցների, ոչ արձագանքի հետ։ Մեր պատմությունը ցույց է տվել, որ քանիցս այդ նույն միջազգային հանրությունը լռել է կամ հերթապահ հայտարարություններն է արել և Ցեղասպանության ժամանակ, և հետո՝ սիրիական պատերազմի, Թուրքիայի կողմից Կիպրոսի օկուպացման ժամանակ։ Այդ հայտարարություններն ամեն դեպքում անհրաժեշտ են, բայց պետք չէ ֆետիշացնել, հույսներս դնել միայն այդ հայտարարության վրա։ Դրանք քաղաքականության անհրաժեշտ բաղադրիչներ են, բայց, միայն դրանց վրա հենվելով, ոչնչի մենք չենք կարող հասնել։

Իրականությունն այն է, որ մենք պետք է հենվենք միայն մեր ուժերի, մեր բանակի վրա, այն կարևոր անվտանգային մեխանիզմների վրա, որոնք, կարծում եմ, ավելի իրատեսական են։

Panoramа.am- Շնորհակալություն զրուցի համար։