Իսրայելը պետք է վերանայի իր հարաբերությունները Ադրբեջանի հետ. Jerusalem Post
Ադրբեջանը, որը Թուրքիայի մերձավոր դաշնակիցն է և նրա հետ Հայոց ցեղասպանության ժխտողը, ակտիվորեն ձգտել է ոչնչացնել տարածաշրջանի բնիկ հայ բնակիչներին և նրանց հազարամյակների քաղաքակրթության հետքերը: Այս մասին ասվում է Jerusalem Post-ում հրապարակված հոդվածում։
Նշվում է, որ Ադրբեջանի հարաբերություններն Իսրայելի հետ զարգանում էին այն կեղծ պատմության վրա, որ Ադրբեջանը «հանդուրժողականության երկիր է»: Ադրբեջանը հաճախ զուգահեռ ցուցադրել է երկրում փոքր, բայց կենսունակ հրեական համայնքի գոյությունը` որպես բազմազանության և հանդուրժողականության հավատարմության վկայություն: Այնուամենայնիվ, Ադրբեջանը՝ նավթադոլարների վրա հիմնված բռնապետություն է, որը ավելի քան կես դար ղեկավարվում է նույն ընտանիքի կողմից։
Ասվում է, որ սովետական օկուպացիայի ողջ ընթացքում Ադրբեջանական ԽՍՀ-ն մերժեց մշակութային, քաղաքական, լեզվական և տնտեսական իրավունքները արցախահայությանն ու Նախիջևանի հայությանը, և 80-ականների վերջին և 90-ականների սկզբին Ադրբեջանի իշխանությունները սկսեցին կառավարության կողմից աջակցվող Ադրբեջանում հայերի ջարդերն ու կոտորածները՝ ճնշելու Արցախի անկախության կոչերը: Այս ջարդերը նաև թիրախավորել էին հրեական համայնքները, որոնք սկսեցին մասսայաբար փախչել Բաքվից՝ ի պատասխան աճող ոտնձգությունների դեպքերի:
«Ադրբեջանի հարձակումը տարածաշրջանի հայերի վրա ի վերջո հանգեցրեց լայնամասշտաբ պատերազմի, որն ավարտվեց հրադադարով, որն արդյունավետորեն ապահովեց անկախ և ժողովրդավարական Արցախի կայացումը»,-ասվում է հոդվածում:
Նշվում է, որ անցած 30 տարիների ընթացքում Ադրբեջանի կառավարությունը հաճախակի հռետորաբանություն է կիրառել՝ պաշտպանելով Արցախում և Հայաստանի Հանրապետությունում հայերի էթնիկ զտումները՝ պարբերաբար հայերին որպես պետության թշնամիներ անվանելով և ժխտելով տարածաշրջանում հազարամյակների հայ քաղաքակրթությունը։
«2000-ականների սկզբին Նախիջևանի մոտ 28,000 հայկական մշակութային հուշարձաններ ոչնչացվեցին Ադրբեջանի կողմից՝ որպես աննախադեպ մշակութային ցեղասպանություն: Անկախ զեկույցներից պարզվել է նաև, որ հայատյացությունը, կամ հակահայկական տրամադրությունն այնքան է խորացել կառավարության, ԶԼՄ-ների և պետական հիմնարկների մեջ, որ ադրբեջանցիների մի ամբողջ սերունդ մեծացել է՝ լսելով միայն հայերի հանդեպ ատելության խոսքը:
Ատելության սերմանումը հանգեցրել են հայերի նկատմամբ բռնության ցնցող միջադեպերի, այդ թվում ՝ Հունգարիայում ՆԱՏՕ-ի անգլերեն լեզվի ծրագրի ընթացքում քնած հայ զինվորին սպանած ադրբեջանցի Ռամիլ Սաֆարովի դեպքը։
«Այս շաբաթվա ընթացքում Ադրբեջանն ագրեսիայի խոշոր գործողություններ իրականացրեց հենց Հայաստանի Հանրապետության դեմ ՝ թիրախավորելով քաղաքացիական բնակչությանը ծանր հրետանային և անօդաչու թռչող սարքերով: Ադրբեջանում տասնյակ հազարավոր մարդիկ դուրս եկան փողոց՝ վանկարկելով «Մահ Հայաստանին» և կոչ էին անում պատերազմել Հայաստանի հետ: Այս տեսարանները, որոնք հանդիսանում են Ադրբեջանի կառավարության տասնամյակներ հայատյացություն քարոզելու արդյունքը, հիշեցնում են հարևան Իրանում արտահայտված վիրուսային հակասեմիտիզմը:
Հայերի նկատմամբ պետականորեն հովանավորվող ռասիզմի ինստիտուցիոնալացումը պետք է անհանգստության անմիջական պատճառ դառնա ցանկացած ազգի համար։ Բացի Ադրբեջանի կողմից փոքրամասնությունների իրավունքների անտեսումից, այն երկար ժամանակ աշխատել է նաև Իսրայելի ռազմավարական շահերի դեմ:
Ադրբեջանը, ինչպես նշվում է, զգալի գումարներ է ուղղել պատժամիջոցների տակ գտնվող իրանական բիզնեսին՝ «Ադրբեջանական լվացքատուն» կոռուպցիոն սկանդալի շրջանակներում: Ադրբեջանի խոշոր նավթամուղի 10%-ը պատկանում է Իրանին, ինչը հնարավորություն է տալիս երկրին շրջանցել միջազգային պատժամիջոցները և շահույթ ստանալ Ադրբեջանի նավթային արդյունաբերությունից:
Բացի այդ, չնայած Իսրայելի հետ զենքի պայմանագրերին, նավթի մատակարարմանը և Իրանին մոնիտորինգը՝ Ադրբեջանը ենթարկվել է տարածաշրջանային ճնշումների, երբ խոսքը վերաբերում է Իսրայելին քաղաքական աջակցություն ցուցաբերելուն, մասնավորապես ՄԱԿ-ում։
Տարածաշրջանային ճնշման պատճառով Ադրբեջանը նաև հրաժարվել է Իսրայելում դեսպանատուն բացել: Մյուս կողմից, Հայաստանը հետևողականորեն ձեռնարկել է շոշափելի քայլեր՝ Իսրայելի հետ բարեխիղճ հարաբերությունների ուղղությամբ, ներառյալ ՝ Թել Ավիվում դեսպանություն հիմնելու պարտավորությունը:
«Հաշվի առնելով, որ Հայաստանը մասամբ կախված է եղել Իրանից այն պատճառով, որ նրա սահմանների 80% -ը գտնվում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի կողմից ապօրինի շրջափակման տակ, պարզ է, որ, ի տարբերություն Ադրբեջանի, Հայաստանը չի ենթարկվի տարածաշրջանային չարորակ դերակատարների ճնշմանը՝ Իսրայելի հետ հարաբերությունների հաստատման հարցում:
Հայաստանը, ինչպես և Իսրայելը, վաղուց պայքարում էր այն պետությունների թշնամական շրջանում գոյություն ունենալու իր իրավունքի համար, որը կցանկանար վայելել դրանց ոչնչացումը, և, չնայած բոլոր անհավասարություններին, ստեղծել են կենսունակ ժողովրդավարական պետություններ՝ բռնատիրությունների ծովում»,-ասվում է հոդվածում:
Ասվում է, որ հայերն ու հրեաները կիսում են հազարամյակների պատմություն, որում Երուսաղեմը տուն է դարձել առաջին հայկական սփյուռքի համար: Այսքան ինտեգրված Երուսաղեմի մշակութային աշխարհին, հայերն ունեն Հին քաղաքում իրենց թաղամասը՝ Քրիստոնեական թաղամասից զատ: Երկու ժողովուրդները կապված են ցեղասպանության ողբերգությամբ և գոյատևել են նրա աներևակայելի սարսափները:
Իսրայելը և Հայաստանը կապված են շատ ոչ նյութական, մարդկային ձևերով, որոնք բարգավաճել են՝ չնայած Իսրայելը հրաժարվում է ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը, և Ադրբեջանի հետ նրա գործընկերությունը:
Իսրայելը, ինչպես նշվում է, ընտրել է Ադրբեջանին՝ նրանից ստանալով նավթ՝ զենքի դիմաց, որը տեղակայվել է շարունակվող սահմանային հակամարտություններում հայ խաղաղ բնակիչների դեմ:
Իսրայելը գիտի Հայաստանի առջև ծառացած մարտահրավերների մասին, և վաղուց պայքարում է պետության կողմից հովանավորվող ռասիզմի դեմ, որը քարոզում է Ադրբեջանը:
«Երկու ժողովուրդները կիսում են հնագույն պատմություն և կապված են իրենց փորձառություններով, որպես երկար տարիներ պետություն չունեցած սփյուռք, որի ճկունությունը նրանց թույլ է տվել ոչ միայն գոյատևել, այլև բարգավաճել: Դրա ֆոնին, ժամանակն է, որ Իսրայելը վերանայի իր հարաբերությունները Ադրբեջանի հետ»,-ասվում է հոդվածում:
Լրահոս
Տեսանյութեր
Կառավարության համար ՀՀ ո՞ր քաղաքացիներն են համարվելու իրական Հայաստանի քաղաքացիներ. Ռուստամյան