Ձեր վստահելի աղբյուրը

ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը RBK- ին տված հարցազրույցում խոսել է Լեռնային Ղարաբաղում տիրող իրավիճակի, հրադադարի շուրջ բանակցությունների մանրամասների և հակամարտության մեջ Թուրքիայի դերի մասին:

Զինադադարի պահպանում

«Իրավիճակը շատ անորոշ է: Հոկտեմբերի 10-ի առավոտյան լայնամասշտաբ ռազմական գործողությունները վերսկսվեցին հիմնականում հարավային ուղղությամբ: Դիվերսանտների խմբի ներթափանցման փորձ է եղել Լեռնային Ղարաբաղի Հադրութ քաղաք, շուրջ 200 մարդ  է հարձակվել: Ջեբրայիլի ուղղությամբ նրանք առաջ նետեցին մեծ ուժեր՝ փորձելով գոնե ինչ-որ բանի հասնել: Եվ անընդհատ, քաղաքների, մասնավորապես Ստեփանակերտի հրետակոծումները չեն դադարում: Ռմբակոծությունը շարունակվեց մինչ առավոտ, իսկ կիրակի օրն ամեն ինչ շարունակվեց: Նրանք դեռ այսօր՝ երկուշաբթի էլ ամբողջ օրը կրակում են»:

«Ամփոփելով ասեմ, որ հրադադարի ռեժիմի իրավիճակը միանշանակ չէ, բայց ոչ մի դեպքում այդ հնարավորությունը չպետք է կորցվի: Առաջին քայլը մարդասիրական հրադադարի ռեժիմն է: Երկար քրտնաջան աշխատանքից հետո՝ Ռուսաստանի գլխավորությամբ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների և Ռուսաստանի նախագահի անմիջական ներգրավմամբ, (սա իր կողմից հսկայական աշխատանք է՝ աշխատել երկու կողմերի, Հայաստանի վարչապետի և Ադրբեջանի նախագահի հետ) Սերգեյ Վիկտորի միջնորդությամբ հասել ենք հրադադարի պայմանավորվածությանը:

Այն կորցնելը շատ վտանգավոր է: Խորհրդակցություններ են ընթանում Կարմիր խաչի, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների և ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցչի հետ: Անհրաժեշտ է ամրապնդել հրադադարի ռեժիմը և կանխել ռազմական գործողությունների վերսկսումը: Եվ այս իմաստով վերիֆիկացիոն մեխանիզմը շարունակում է մնալ չափազանց կարևոր»:

Հետագա քայլերը և ստուգում

«Ես հիմա շատ զգույշ կլինեմ, քանի որ կարևոր է դրան հասնելը: Այո, քննարկվում է ԵԱՀԿ համանախագահության շրջանակներում ռազմական գործողությունների դադարեցման ռեժիմը պահպանելու համար վերիֆիկացիոն մեխանիզմների ստեղծման գործընթացը: Այս համատեքստում Ռուսաստանը իր հերթին նույնպես շատ օգտակար դեր է խաղում: Ե՛վ Հայաստանը, և՛ Լեռնային Ղարաբաղը հանդես են եկել և հիմա էլ կողմ են վերիֆիկացիոն մեխանիզմների հաստատմանը, բայց երկար տարիներ մենք բախվում ենք հրադադարի ռեժիմի ամրապնդման համար  մեխանիզմների ներդրման վերաբերյալ Ադրբեջանի դժկամությանը»:

Ջեբրաիլի շրջանում տիրող իրավիճակի մասին

«Այսօր տեղին չէ խոսել ինչ որ վերահսկողության մասին: Լեռնային Ղարաբաղի պաշտպանական ուժերի դիրքերի ճեղքում եղավ, գործողություններ են ձեռնարկվում հակառակորդի ցանկացած առախաղացում չեզոքացնելու ուղղությամբ, պաշտպանական ուժերը հետ են մղում հակառակորդին: Տեղի է ունենում դիրքավորում: Հակառակորդը երկու շաբաթվա ընթացքում օգտագործեց իր ամբողջ ուժը՝ ավիացիա, ծանր հրետանի, տանկեր, հետևակ, անօդաչու թռչող սարքեր, Թուրքիայի անմիջական և անվերապահ աջակցությամբ, որի կողմից արվում են ռազմական տեխնիկայի և սարքավորումների մատակարարում, F-16-եր, հրամանատարություն, օդային վերահսկողություն:

Բացի այդ, Սիրիայից, Լիբիայից ահաբեկիչ գրոհայինների առկայությունը լիովին փոխում է հակամարտության համատեքստը: Բայց այս երկու շաբաթվա ընթացքում Արցախը ցույց տվեց, թե ինչ է նշանակում պաշտպանություն և ինչ է նշանակում պաշտպանել իր կյանքը, իր տունը, իր հողը, իր ընտանիքը և իր պատմական հայրենիքը»:

Բանակցություններ հոկտեմբերի 9-10-ը Մոսկվայում

«Բանակցություններում շոշափվել են շատ բարդ և շատ զգայուն հարցեր: Բազմաթիվ կետեր կային տարբեր տարբերակներով՝ քանի՞ հարց կարող ենք ուրվագծել, ի՞նչ հաջորդականությամբ կարող ենք քայլեր ձեռնարկել: Այս չորս կետերին հասնելու համար պահանջվեց 11 ժամ, որոնք արտահայտված էին համատեղ հայտարարությունում: Եվ ահա, կարող եմ ձեզ ասել, որ Սերգեյ Վիկտորի Լավրովը շատ կարևոր դեր խաղաց:

Կարծում եմ, ավելի ճիշտ կլինի այս փուլում զերծ մնալ մանրամասները մեկնաբանելուց: Հիմա ինձ համար ավելի կարևոր է արդյունքի հասնելը: Կան հարցեր, որոնցում մենք բացարձակապես համաձայն չենք ադրբեջանական կողմի հետ, բայց ամենակարևորն այն է, որ մենք բոլորս այս հարցին մոտենանք ամբողջ պատասխանատվությամբ՝ մեր ժողովուրդների առջև պատասխանատվությամբ»:

Լեռնային Ղարաբաղի չմասնակցելը բանակցային գործընթացին

«Անհնար է գործընթացից Լեռնային Ղարաբաղի բացառելը, քանի որ հարցը վերաբերում է հենց Լեռնային Ղարաբաղին, այն վերաբերում է նրա բնակչությանը, որն ունի իր ընտրած իշխանությունը: Անկախ նրանից, թե ինչպես են դրանք որակվում ադրբեջանական քարոզչության մեջ, կան իրողություններ: Եվ սա, ի դեպ, ընդունում են բոլորը`և համանախագահները, և կողմերը՝ Ղարաբաղն իր խոսքն ունի: Այն փաստը, որ Ղարաբաղը չի նստում սեղանի շուրջ, չի նշանակում, որ մենք, մեր հերթին, չենք աշխատում նրա ներկայացուցիչների հետ:

Բայց եթե ինչ-որ մեկը ենթադրում է, որ մենք զանգում ենք Ղարաբաղ և ձախ ու աջ հրամաններ տալիս, ապա նա բացարձակապես չի պատկերացնում Հայաստանի, Լեռնային Ղարաբաղի իրողությունները, մեր կյանքը և մեր հարաբերությունները: Մենք չենք կարող հրաման տալ Լեռնային Ղարաբաղին, բայց կարող ենք աշխատել նրա հետ:

Անհնար է պատկերացնել մի իրավիճակ, երբ մենք Երևանում կարող ենք ինչ-որ բան որոշել, ինչ-որ բան պայմանավորվել և այն առանց Լեռնային Ղարաբաղի համաձայնության դնել սեղանին: Ադրբեջանի քարոզչության մեջ Լեռնային Ղարաբաղի ներգրավման հարցը այդքան սուր է դրված, քանի որ նրանց համար շատ կարևոր է ցույց տալ, որ սա «հայ-ադրբեջանական հակամարտություն» է, որտեղ Ղարաբաղն ընդհանրապես գոյություն չունի: Բայց իրողություններն այլ են:

Թուրքիայի դերը

«Այսօր մենք ունենք մի իրավիճակ, երբ ենթադրվում է, չնայած նույնիսկ դժվար է հասկանալ, թե այն ինչպես կարող է լինել, որ Թուրքիան ի վիճակի է ինչ-որ դեր խաղալ կարգավորման գործընթացում: Այո, Թուրքիան արդեն ակտիվ դեր է խաղում տարածաշրջանում, բայց դա արտահայտվում է Հարավային Կովկասում ապակայունացնող ագրեսիվ քաղաքականության արտահանմամբ, Ադրբեջանի ագրեսիվ միակողմանի աջակցությամբ, տարածաշրջանում ահաբեկչական գրոհայինների ներդրմամբ: Մեզ բացարձակապես նման ակտիվ մասնակցության կարիքը չկա, մենք բացարձակապես չենք կարող այն ընդունել, առավել ևս՝ ողջունել այն»:
ԼՂՀ անկախության ճանաչման մասին

«Եթե դուք խոսում եք միջազգային հանրության մասին, ապա Լեռնային Ղարաբաղի անկախության ճանաչումը կարևոր միջոց է նրա անվտանգությունն ապահովելու համար: Մեր տեսլականում Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի լուծումն առաջին հերթին այնտեղի մեր հայրենակիցների երկարաժամկետ, կայուն անվտանգության, էքզիստենցիալ ֆիզիկական անվտանգության ապահովումն է: Այս հարցում Երևանը հույս է դնում միջազգային հանրության աջակցության և ակտիվ մասնակցության վրա:

Այսօր մենք ունենք շատ բարդ իրավիճակ, երբ, ըստ էության, Ադրբեջանը գնում է ռազմական ճանապարհով լուծելու ուղով, երբ նրանք իրականում օգտագործեցին ոչ միայն ուժի սպառնալիք, այլև կիրառեցին այն և մեծ հարված հասցրեցին խաղաղ գործընթացին: Լեռնային Ղարաբաղի անվտանգության համար ամեն ինչ արվելու է: Միջազգային հանրության կողմից Լեռնային Ղարաբաղի անկախության ճանաչումը կարևոր քայլ է, կարևոր գործիք, անվտանգության ապահովման միջոց»:

Հակամարտության կարգավորման հետագա քայլերի մասին

«Մենք միշտ եղել ենք բացարձակապես հետևողական, որ լուծումը հնարավոր է միայն խաղաղ կարգավորման միջոցով: Այն, ինչ այսօր տեղի է ունենում, իհարկե, շատ մեծ հարված է խաղաղ գործընթացին: Բայց ես կարծում եմ, որ մենք բավականաչափ վստահություն ունենք մեր ուժերի նկատմամբ և համաշխարհային հանրության կողմից բավարար աջակցություն ունենք խաղաղ կարգավորում պահանջելու և պնդելու համար»: