Ձեր վստահելի աղբյուրը

Տարիներ առաջ «Литературная газета»-ի «Երկիր Նաիրի» հայկական հավելվածի 9-րդ համարում («ЛГ» № 21–22 (6554), 1–7 июня 2016 г.) հրապարակվեց գրող, հրապարակախոս Զորի Բալայանի « ՄԱԿ-ը ունի արմատական վերափոխման կարիք» հոդվածը («ООН нуждается в радикальном преобразовании»): Նախքան իր փաստարկներին անցնելը, հեղինակը վերհիշում է դեռևս 90-ականների սկզբին Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Վազգեն Առաջինի կողմից հայտնած մտքերը՝ այդ հեղինակավոր կառույցում վերափոխումներ անելու անհրաժեշտության մասին, ինչի կապակցությամբ հիմնավորված նամակներ էր հղել Եկեղեցիների Համաշխարհային Խորհրդին և ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարին։

Ի՞նչ իմանաս, թերևս եթե տասնամյակներ առաջ որոշ ատյաններում ականջալուր եղած լինեին մեր իմաստուն Վեհափառի խոսքին՝ ժամանակին խստագույնս կպատժեին գլխատելը սովորություն դարձրած իսլամիստներին կամ Ջուղայի խաչքարերը հողին հավասարեցնող վանդալներին, և երևի թե այսօր Արցախի խաղաղ բնակչությունը ստիպված չէր լինի 27 օր պատսպարվել անդադար հրթիռակոծումներից։

Չես կարող 1945-ին ստեղծված կառույցի չափանիշները կիրառել անօդաչուների ու հրթիռների դեմ, հատկապես երբ այդ երկաթե հրեշները հումանիզմի հակադիր բևեռում են։ Եթե փոխվել է 21-րդ պատերազմի բնույթը, տրամանաբանորեն պետք է փոխվեն նաև միջազգային ազդեցության մեխանիզմները։ Որքան կարելի է լսել «բախումներն անմիջապես դադարեցնելու» միանման անատամ ու անհասցե կոչերն՝ ուղղված հարձակվող ու պաշտպանվող կողմերին։ Ոչ մի տարբերություն չկա՞, թե՞ չեն ուզում տեսնել։

Սեպտեմբերի 27-ից սանձազերծված և իր բոլոր դրսևորումներով այս նենգ ու անազնիվ պատերազմում Արցախի Հանրապետության խաղաղ բնակչության դեմ օգտագործվում է ամբողջ աշխարհում արգելված կասետային զինամթերք։ Իսկ միջազգային կառույցները ընդամենը օրեր առաջ ֆիքսեցին, որ «2020-ի հոկտեմբերին Լեռնային Ղարաբաղում անցկացված հետաքննության ընթացքում Human Rights Watch-ը փաստագրել է Ադրբեջանի կողմից կասետային զինամթերքի օգտագործման չորս դեպք»: Չո՞րս։ Հոսպիտալներում օր ու գիշեր վիրահատական դանակը ձեռքից չգցող բժիշկներին հարցրեք ՝արդյո՞ք միայն այդ չորս դեպքերն են․․․ Բժիշկները խորը ցավով են խոսում բեկորային վնասվածքներով անթիվ վիրավորների մասին։

Բավակա՛ն է կույր ձևանալ։ Անչափ խորհրդանշական է Արցախի Հանրապետության օմբուդսմեն Արտակ Բեգլարյանի աշխարհին ուղղված «կույր չլինելու» կոչը․․․ Իրենից լավ ո՞վ կիմանա, թե ինչ է նշանակում, երբ աշխարհի կուրության պատճառով 7-ամյա երեխան կորցնում է տեսողությունը։

Բավական է միամիտ ձևանալ և մտածել, թե հնարավոր է բանակցել Թուրքիայի հետ, ով հերթական անգամ ցույց տվեց, որ երբևիցէ հետ չի կանգնել հայաջնջման իր սևեռուն գաղափարից։ Հարմար առիթով թուրքերը կյանքի են կոչում ժամանակավորապես սառեցված իրենց մարմաջը, անշուշտ նոր դրսևորումներով։ Այս անգամվա գործիքը ալիևյան Ադրբեջանը դարձավ։

Որոշ ժամանակ անց այս պատերազմի շատ մութ կետեր կպարզվեն, բայց այսօր պարզ է մեկ բան՝ աշխարհի աչքի առաջ էթնիկ բնաջնջման փորձ է արվում, որը չի կասեցվում սկսած հոկտեմբերի 2-ից, երբ առաջին անգամ հրթիռակոծվեց ԱՀ մայրաքաղաք Ստեփանակերտը։ Նաև երկու անգամ չի պահպանվել պայմանավորված հրադադարը՝ գոնե դիակները հավաքելու համար։

Ինչ է ստացվում՝ միջազգային կառույցներն են ներկայումս անզո՞ր, թե 21-րդ դարի պատերազմներն անօդաչուների նման զրկված են մարդկայնությունից ու բարոյականությունից․․․ Բայց միևնույն է, դրանք անզոր են մեր զարմանահրաշ զինվորների աննկուն ոգու դեմ։ Հաղթեք ու հետ եկեք, տղե՛րք, դուք դեռ էս երկիրը պիտի շենացնեք։

Լիա Իվանյան