Ո՞վ որոշեց․․․
Գարնանը, երբ կորոնավիրուսը զավթեց ողջ մոլորակը՝ գրեթե բոլորն էին ասում, որ համավարակից հետո աշխարհը կփոխվի։ Արցախում ընթացող պատերազմը և աշխարհի վերաբերմունքը դրա նկատմամբ ցույց է տալիս, որ շատ բան արդեն փոխվել է։ Օրինակ, քաղաքականության մեջ մշտապես եղած, բայց քողարկված ձևով դրսևորվող շանտաժն ու ուժի ցուցադրումն այսօր դարձել են անամոթության աստիճան բացահայտ։
Տեսեք, թե ինչպես է Թուրքիան շանտաժներով ու Եվրոպայի կենտրոնում հային մուրճով հարվածելով և քրիստոնյայի կոկորդը կտրելով՝ աշխարհին ահաբեկում իր անմարդկային բնույթը բոլորին ու ամենուր ցույց տալու հեռանկարով։ Մարդ արարածը գազանից վախենալու բնազդ ունի․․․ երևի հենց այդ վախի վրա է խաղում Թուրքիան (կամ նրան ոգեշնչող կենտրոնները, կամ էլ իր հիվանդ ուղեղը)։ Իսկ գազանը ոչ ամոթ ունի, ոչ բարոյականություն, ոչ մարդկայնություն, էլ ուր մնաց թե հարգի միջազգային կոնվենցիաները և Արցախի քաղաքացիական բնակչություն դեմ չկիրառի կասետային ռումբեր, իսկ հոկտեմբերի 30-ից՝ նաև ֆոսֆորային զենք։
Թուրքիայի ներկայությունը արցախա-ադրբեջանական պատերազմում վաղուց արդեն անվիճարկելի փաստ է, և ինչպես ցույց են տալիս իրադարձությունները՝ Ալիևն ինքը ոչինչ չի որոշում։ Այդ իսկ պատճառով գլխավոր մեղավոր ընկալվում է Էրդողանը (ընդծում եմ՝ գլխավոր, որովհետև աններելի մեղք ունեն նաև Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարները, որ վիճակն այսքան օրհասական դարձավ)։
Եվ այս ամենը կորոնավիրուսի համավարակի պայմաններում, երբ դեռ տարվա սկզբին ՄԱԿ-ը կոչ էր արել սառեցնել բոլոր հակամարտությունները։ Լավ, է՞լ ինչ պիտի անի Էրդողանը, որ աշխարհը վերջապես սաստի նրան։ Դեռ քանի միջազգային կոնվենցիաներ ու պայմանավորվածություններ պիտի խախտի, դեռ քանի պետության պիտի ձեռնոց նետի, դեռ ինչքան պատերազմական հանցագործություններ պիտի անի, որ վերջապես կանգնի Հաագայի միջազգային դատարանի առաջ (Ալիևն էլ հետը, իհարկե)։ Կկանգի անպայման, կասկած չկա։
Իսկ հիմա, դրսևորելով աներևակայելի լպիրշություն՝ փորձում է խցկվել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի նախագահության կազմ։ Այսինքն՝ մի կողմից էթնիկ բնաջնջման փորձ է անում, մյուս կողմից էլ հավակնում է միջնորդ դառնալ այդ բնաջնջվողի ու իր հրամանով նրան բնաջնջողի միջև․․․ իսկը «գառը գայլին պահ տալու» ասացվածքը։
Բայց ո՞վ որոշեց, որ թուրք-ադրբեջանցին ունի իրավունքներ, որոնք չունի հայը։
Ո՞վ որոշեց, որ թուրքը մշտապես պիտի հարձակվի, իսկ հայը՝ պաշտպանվի։
Ո՞վ որոշեց, որ թուրքը պիտի ոչնչացնի հային․․․ Թուրքը դրա համա՞ր է հայտնվել այս մոլորակում, որ չի կարողանում ձերբազատվել այդ սևեռուն գաղափարից։
Ո՞վ որոշեց, որ գլուխ կտրող թուրքն ու իր հողի համար կյանքը տվող հայը կարող են համատեղ բնակվել նույն տարածքում։ Թուրք ասելով հասկանում ենք ադրբեջանցի, քանի որ 1988-ի Սումգայիթը ցույց տվեց, որ նույնն են նրանք։ Սա էլ հո մեր աչքի առաջ կատարվեց, թարմ են դեռ սպիները, իսկ Ալիևն այսօր համարձակվում է համաշխարհային հանրությանը հեքիաթներ պատմել անցյալի և ապագայի «երջանիկ» համակեցության մասին։ Թուրք-ադրբեջանական անվերջանալի ստերն ու պատմության-իրականության աղավաղումներն այնքան այլանդակ են, որ արդեն հենց իրենց դեմ են աշխատում։
Բա՛ց աչքերդ, աշխարհ, և գիտակցիր, որ միասնաբար չդատապարտելով 1915-ի Եղեռնը կամ հանդուժելով 2020-ին Սուրբ Սոֆիան մզկիթ դարձնելը՝ դու ինքդ թուրքի յաթաղանը հասցրեցիր Եվրոպա։
Լիա Իվանյան
Լրահոս
Տեսանյութեր
ՈւՂԻՂ. Տրանսպորտը թանկացնում են նախկինների մերժած հաշվարկով. Պիպոյանը փաստաթղթեր է հրապարակում
