Ձեր վստահելի աղբյուրը

Սեպտեմբերի 27-ին Հարավային Կովկասում Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից սկսված պատերազմը դադարեցվել է Ռուսաստանի կողմից միջնորդավորված և Հայաստանին պարտադրված համաձայնագրով: Շրջանառվող պայմանագրի հիման վրա հայերը պետք է մինչև դեկտեմբերի 1-ը Արցախում իրենց հայրենիքի մեծ մասը զիջեն Ադրբեջանին՝ ստիպելով այդ շրջաններում ապրող ցանկացած հայի հեռանալ մինչ այդ ամսաթիվը: Այս մասին գրում է Modern Diplomacy կայքը։

Նշվում է, որ Արցախն անխնա գնդակոծելու ընթացքում ագրեսորները՝ Ադրբեջանը և Թուրքիան, սիրիական ջիհադիստական ուժերի ուղեկցությամբ, բազմաթիվ ռազմական հանցագործություններ են կատարել հայերի դեմ: Նրանք սպանել են խաղաղ բնակիչների և վիրավորել լրագրողներին: Նրանք այրել են գյուղեր, անտառներ և եկեղեցիներ: Նրանք խոշտանգել և գլխատել են հայերին և մահապատժի ենթարկել գերիներին:

BBC-ն հոկտեմբերի 24-ին հաղորդել էր, որ նույնականացրել են տղամարդկանց՝ 73-ամյա Բենիկ Հակոբյանին և 25-ամյա Յուրի Ադամյանին։

Ադրբեջանական ուժերը նաև կասետային զինամթերք են օգտագործել Արցախի դեմ՝ փորձելով այրել անտառները, որտեղ պատսպարվում էին հայ խաղաղ բնակիչները:

«Ադրբեջանը բազմիցս օգտագործել է լայնորեն արգելված կասետային զինամթերք Լեռնային Ղարաբաղի բնակելի վայրերում», - ասված է Human Rights Watch-ի (HRW) հոկտեմբերի 23-ի զեկույցում:

«Կեղծ, մոլուցքային համոզմունքն այն մասին, որ Արցախը պատկանում է Ադրբեջանին, հանգեցրել է էթնիկ զտումների՝ իրենց հողերից բնիկ հայերի դեմ:

Արցախ կոչվող տարածքը, որն ի սկզբանե եղել է Հայաստանի հնագույն նահանգներից մեկը, դարերի ընթացքում պահպանել է մեծամասնությամբ հայ բնակչությունը: Չնայած դրան՝ 1920-ականների սկզբին Արցախը սովետական բռնապետ Ստալինը միացրեց Ադրբեջանի Խորհրդային Հանրապետությանը: Ադրբեջանի կողմից բռնությամբ պատժվել են հայերի ինքնորոշման խաղաղ խնդրանքները:

Ադրբեջանի վերահսկողության ներքո, հայերը ենթարկվում էին խիստ հետապնդումների, ինչպիսիք էին ջարդերը Սումգայիթում և Բաքվում 1988-ից 1990 թվականներին: Հաջորդ տարի փլուզվեց Խորհրդային Միությունը, և Ադրբեջանը, Հայաստանը և Արցախը հռչակեցին անկախություն: Ադրբեջանը, սակայն, մերժեց Արցախի անկախության պահանջը և 1992-ին նախընտրեց պատերազմ սկսել, որը տևեց երկու տարի և արժեցավ մոտ 30,000 մարդու կյանք:

26 տարի անց, Արցախում գտնվող հայերը հերթական անգամ ենթարկվում են հարձակման Ադրբեջանի կողմից: Այս անգամ զենքի մատակարարումը և Թուրքիայի կողմից դիվանագիտական աջակցությունը օգնեցին Ադրբեջանին հաջողություն ունենալ հակամարտությունում: Մի շարք լրատվական գործակալություններ, կառավարություններ և ՄԱԿ-ը հայտնել են, որ Թուրքիան Սիրիայից ջիհադիստ ահաբեկիչներին է ուղարկել՝ աջակցելու Ադրբեջանին հայերի դեմ պայքարում»,- ասվում է հոդվածում ու մեջբերվում Ֆրանսիայի նախագահի, ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների հանձնակատարի, համապատասխան կառույցների հայտարարությունները:

Նշվում է, որ ՄԱԿ-ի համապատասխան զեկույցը հրապարակվեց հրադադարի համաձայնությունը ստորագրելուց երկու օր անց, սակայն Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը միշտ թափանցիկ ասել է, որ աջակցում է Ադրբեջանին մինչև հաղթանակը։

Նոյեմբերի 1-ի մեկ այլ ելույթում Էրդողանն ասել էր. «Մենք գտնվում ենք Սիրիայում, Լիբիայում, Ադրբեջանում: Մենք նույն արժանապատիվ վերաբերմունքն ենք ցուցադրել Միջերկրական ծովից մինչև Սև ծով, Սիրիայից մինչև Լիբիա, Կիպրոսից Ղարաբաղ»:

Պատերազմից առաջ Արցախի բնակչությունը շուրջ 150,000 էր: Տարածաշրջանի դեմ Թուրքիայի և Ադրբեջանի ագրեսիան զանգվածային ավերածություններ է առաջացրել քաղաքացիական ենթակառուցվածքների, այդ թվում`տների և հիվանդանոցների, և շուրջ 90,000 հայեր տեղահանվել են: Հոկտեմբերի 23-ին ցեղասպանության մի խումբ գիտնականներ հայտարարություն տարածեցին «Արցախի դեմ Ադրբեջանից և Թուրքիայից բխող ցեղասպան սպառնալիքի մասին»:

«Միջազգային հանրության կողմից լիովին լքված և գոյաբանական սպառնալիքի առջև կանգնած՝ Հայաստանը ստիպված էր ստորագրել համաձայնագիր, որը թույլ է տալիս Ադրբեջանին տիրանալ Արցախի մեծ մասին: Արցախի 60%-ը ոչնչացված և մնացած հողերը շրջապատված լինելով թշնամական ադրբեջանական ուժերով, շատ բնիկ հայեր, ովքեր սերունդներով ապրել են Արցախում, այլ տարբերակ չեն տեսնում, քան փախչել հայրենիքից:

Մինչդեռ, պատերազմի ընթացքում, հարյուրավոր թուրքեր և ադրբեջանցիներ դուրս եկան Ֆրանսիայի Լիոն քաղաքում՝ հայեր փնտրելով: Նրանք քայլում էին թուրքական դրոշներով ՝ վանկարկելով Ալլահուաքբար, և «Ո՞ւր եք դուք հայեր: Որտե՞ղ եք։ Մենք այստեղ ենք»»,-ասվում է հոդվածում:

Նշվում է, որ Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպան Ջոնաթան Լաքոտը հայտարարեց, որ ֆրանսիական ոստիկանությունը պաշտպանում է Ֆրանսիայի հայկական համայնքների կենտրոնները թուրքական և ադրբեջանական հարձակումներից և վանդալիզմից:

Թուրքական ագրեսիային հակազդելու մեկ այլ քայլով `Ֆրանսիայի ՆԳՆ-ն արգելեց թուրքական ուլտրա-ազգայնական խմբավորումը, որը հայտնի է որպես «Գորշ գայլեր»` 1915 թ. Հայոց ցեղասպանության զոհերի հուշարձանի պղծումից հետո։

«Հարավային Կովկասում և Եվրոպայում հայերի դեմ հարձակումները ցույց են տալիս, որ այս պատերազմը միայն ցամաքային չէ: Խոսքը Թուրքիայի և Ադրբեջանի պանթուրքական, էքսպանսիոնիստական նկրտումների, ինչպես նաև հայերի նկատմամբ նրանց անխախտ, ցեղասպան ատելության մասին է:

Ինչպես եղավ 1915-ին Օսմանյան Թուրքիայի կողմից Հայոց ցեղասպանության ժամանակ, միջազգային հանրությունը կրկին լքեց հայերին, որոնք բնիկ ու խաղաղ ժողովուրդ են: Եթե քաղաքակիրթ աշխարհը միանգամից նոր ու արդյունավետ քայլեր չձեռնարկի, ապա նեոօսմանիզմը, պանթուրքիզմը և ջիհադը կհաղթեն Հայաստանին պարտադրված համաձայնագրով»,-ասվում է հոդվածում ու հավելում, որ միևնույն ժամանակ, Եվրոպայում համաձայնության դեմ որոշակի հակադրություն է սկսվել, նշելով Ֆրանսիայի դիրքորոշումը, որ Ռուսաստանի միջնորդությամբ զինադադար պետք է նաև հաշվի առնի Հայաստանի շահերը:

«Որպեսզի երաշխավորվի հայերի վերադարձն իրենց հին հայրենիք և կանխվի տոտալիտար Ադրբեջանի կողմից մնացած հայկական մշակութային ժառանգության ամբողջական ջնջումը, արևմտյան կառավարությունները պետք է պաշտոնապես ճանաչեն Արցախը: Արևմուտքը պետք է բռնապետերին տեղյակ պահի, որ իրենց ռազմական հանցագործությունները և ցեղասպան ամբիցիաները անպատիժ չեն մնա»,- ասվում է հոդվածում: