Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ադրբեջանի կողմից գերեվարված 29 հայ զինծառայողների վերաբերյալ հայաստանցի փաստաբանների խումբը հայցեր է ներկայացրել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան։ Համացանցում ադրբեջանցիների կողմից տարածվող նոր տեսանյութից հետո նոր հայցեր կլինեն։

ՄԻԵԴ ներկայացրած հայցերի, դրանց արձագանքների, անելիքների մասին Panorama.am-ը զրուցել է փաստաբան Սիրանուշ Սահակյանի հետ։

Panorama.am- Տիկին Սահակյան, այսօրվա՝ նոյեմբերի 23-ի դրությամբ Ադրբեջանում գտնվող հայ ռազմագերիների վերաբերյալ քանի՞ հայց է ներկայացված ՄԻԵԴ։

Սիրանուշ Սահակյան- 29 ռազմագերու ատնչությամբ մենք ներկայացրել ենք անհապաղ միջոց կիրառելու միջնորդություն, նրանցից երեք ռազմագերիների առնչությամբ արդեն ունենք հիմնական գանգատներ ներկայացված։ 20 ռազմագերների առնչությամբ դատարանն անհապաղ միջոց կիրառել է, կյանքը և առողջությունը վերցրել է երաշխավորության ներքո, Ադրբեջանից պահանջել է ապահովել կյանքի ու խոշտանգումներից, անմարդկային վերաբերմունքից զերծ լինելու իրավունքները։ Միաժամանակ դատարանը հայցել է և պարբերաբար հայցում է տեղեկատվություն Ադրբեջանի կառավարությունից, վերջինի տրամադրած տեղեկատվության բովանդակությունը չի գոհացրել և մեզ, և դատարանին։ Մենք այդ հանգամանքի վրա ուշադրություն ենք հրավիրել։ Դատարանը ավելի սեղմ ժամկետներով պահանջել է և անհապաղ միջոցների առումով  խստացրել է իր լեզուն։

Մենք հայցեր ենք ներկայացրել նաև շաբաթ-կիրակի օրերին,  սպասում ենք դատարանի արձագանքին։ Կարծես թե դատարանն իր մոտեցման մեջ հետևողական է, բոլոր գործերով փաստերն ու նյութերն ուսումնասիրելուց հետո կիրառում է անհապաղ միջոցներ։ Այս պահին 9 ռազմագերու գործով սպասում ենք պատասխանի։

Panorama.am- Դուք նշեցիք՝ Ադրբեջանի կառավարության տրամադրած տեղեկատվությունը թե փաստաբաններին, թե Եվրոպական դատարանին չի գոհացրել։ Ինչո՞ւ։

Սիրանուշ Սահակյան- Դատարանը Ադրբեջանից պահանջել է շատ հստակ տեղեկատվություն այն մասին, թե որտե՞ղ են գտնվում ռազմագերիները, ի՞նչ պայմաններում, ի՞նչ առողջական վիճակում, պահանջել էր ուղարկել փաստաթղթեր։ Ադրբեջանի կառավարությունը բոլոր գործերով հղում է  կատարել Արեգ Սարգսյանի, Նարեկ Ամիրջանյանի ու Ալբերտ Միքայելյանի բեմականացված դրվագին, երբ Ադրբեջանի գերիների հանձնաժողովի նախագահն այցելություն էր կատարել նրանց հիվանդանոցում, ծանոթացել էր առողջական վիճակին։  Այդ այցի լուսաբանումների վրա հղում կատարելով՝ նշում են, թե բոլոր անձանց դեպքում հարգվում են միջազգային հումանիտար իրավունքի նորմերը։ Ադրբեջանական կողմը պնդում է, որ պարբերաբար հանդիպումներ են լինում բժիշկների հետ, ռազմագերիները  բուժզննության են ենթարկվում, բայց թե ինչ բովանդակություն ունեն բժշկական եզրակացությունները, մենք չգիտենք, մինչդեռ Ադրբեջանի կառավարությունը պարտավոր է դա անել։

​Ավելի շատ ներկայացվում է  շդեկլարատիվ ու ընդհանուր նկարագրություն, քանի որ մանրամասները չեն ներկայացվում նաև ռազմագերիների պահման ռեժիմի, խցի պայմանների վերաբերյալ, թե քանի՞ ժամ են զբոսնում, ո՞ր հատվածում, խցում քանի՞ հոգով են պահվում,  ապա սա  հիմք է տալիս կասկածելու ներկայացված տեղեկատվության արժանահավատությանը։ Ահա սա է պատճառը, որ չենք հիմնվում այդ հռչակագրային տեղեկատվության վրա ու դեռևս կասկածներ ունենք, որ անհրաժեշտ վարվելակերպի պահանջները չեն պահպանվում, և երկարատև գերության մեջ գտնվելը լրջագույն սպառնալիք է առողջությանը, անգամ իրական վտանգներ է պարունակում կյանքի համար։

Panorama.am- Հիմնական գանգատները ո՞ր ռազմագերիներին են վերաբերում։

Սիրանուշ Սահակյան- Խոսքը Արեգ Սարգսյանի, Նարեկ Ամիրջանյանի և Սամվել Ասատրյանի մասին է, քանի որ մեր կողմից ներկայացված առաջին գործերը այս տղաներին են առնչվել։ Դատարանը երբ կիրառում է անհապաղ միջոցը ու դեպքը վերցնում է հսկողության ներքո, հաշվի առնելով գործերի կարևորությունը, սեղմ ժամկետ է սահմանում դատարան հիմնական գանգատ ներկայացնելու համար, սովորական պայմաններում գործում է վեցամսյա ժամկետը, բայց քանի որ այս բոլոր գործերն ունեն քննության առաջնահերթություն, դատարանը կրճատել էր ժամկետ ու մեզ տրամադրել էր մինչև նոյեմբերի 20-ը ժամկետ։ Մենք  ունենք նաև հաջորդող ժամկետներ, կարծում եմ, մինչև դեկտեմբերի վերջ բոլոր ռազմագերիների կապակցությամբ ներկայացրած կլինեն նաև հիմնական գանգատները։

Panorama.am- Երեկ տարածված տեսանյութերներից մեկից հայտնի դարձավ, որ 18-ամյա Էրիկ Խաչատրյանը ևս գերեվարվել է։ Ձեզ դիմե՞լ են նրա հարազատները։

Սիրանուշ Սահակյան - Այո, մենք աշխատում ենք։ Պարզապես տեսանյութն ուսումնասիրելիս մենք հասկացանք, որ խմբով գերեվարման դրվագ կա։ Այս պահին մենք նույնականացնում ենք տեսանյութում երևացող բոլոր հայ ռազմագերիներին, որպեսզի մեկ փաստաթղթով բոլորի գործերը ներկայացնենք։ Այսօր, կարծում եմ, կներկայացվի։

Panorama.am- 29 ռազմագերիների վերաբերյալ բոլոր գործերով կցվա՞ծ են տեսանյութեր։

Սիրանուշ Սահակյան- Ոչ բոլորինը։ Մենք ունենք դեպքեր, որ տեսանյութով չենք հիմնավորում։ Հեռախոսային խոսակցությունների վերծանումներ, ընտանիքի անդամների հետ հաղորդակցությունը, սոցիալական մեդայում անձի գաղտնաբառով մուտք գործելը և հետագա շարժերը ևս ունեն ապացուցողական նշանակություն։ Ավելին, մենք ունենք դեպքեր, երբ տեսանյութում կա մեկ տղա, բայց հետագայում պարզել ենք, որ նրա հետ եղել են համածառայակիցներ, նույն վայրում են եղել շրջափակման մեջ։ Ուստի հեռախոսային խոսակցությունների ու այլ վկայությունների հիման վրա մենք կարողանում ենք նաև մյուսների դեպքերը հաստատել և ներկայացնել։ Այսինքն, հինգ հոգանոց խմբից մեկի մասով կարող է լինի տեսանյութ, իսկ չորսի մասով կարողանում ենք անուղղակի ապացույցներով հիմնավորելով նրանց գերավարումն ու հայց ներկայացնել։

Panorama.am- Ենթադրում եմ, որ Դուք մանրամասն տիրապետում եք, թե մոտ երեք տասնյակ տղաները որ հատվածներում են գերեվարվել։ Կարո՞ղ եք ասել նրանցից շատերը որտե՞ղ են գերի վերցվել։

Սիրանուշ Սահակյան-Հստակ տեղանքներ չեմ կարող ասել, բայց մենք ունենք գերեվարման դեպքեր Հադրութում, Ջաբրայիլում, Զանգելանում, Կուբաթլուում, Բերձորում։ Սրանք հիմնական տեղանքներ են, որտեղից եղել են փաստարկված գերեվարումներ։

Panorama.am- Շնորհակալ եմ։