Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Ալիևի հայտարարություններն առ այն, որ ՀՀ տարածքի մի զգալի մասը պատկանում է Ադրբեջանին, թե եղել են ժամանակին Ադրբեջանի կազմում, ինչը հնարավոր չէ իրականում պատկերացնել, քանի որ չի եղել Ադրբեջան, ըստ էության արտահայտում է Ադրբեջանի ղեկավարության ծավալապաշտական նկրտումները ՀՀ-ի նկատմամբ։ Սա բավական հատկանշական է, դեռևս երբ պատերազմը նոր էր սկսել, ես ասում էի, որ Ադրբեջանի ու Թուրքիայի նպատակն է ոչ միայն հարձակվել և գրավել Արցախը, ցեղասպանության մատնել արցախահայությանը, այլ նաև թուլացնել ՀՀ-ն։ Եվ ըստ էության շարունակել ցեղասպանությունը, որը որդեգրել էին երիտթուրքերը, շարունակեց Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրքը, հիմա արդեն փորձում է շարունակել Էրդողանը՝ օգտագործելով Ադրբեջանին»,- այս մասին այսօր հայտարարեց ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի գիտական ղեկավարի պաշտոնակատար, ակադեմիկոս, թուրքագետ Ռուբեն Սաֆրաստյանը։

Խոսելով նախօրեին Ադրբեջանում շքերթի ժամանակ Ալիևի հայտարարությունների մասին, Սաֆրաստյանի խոսքերով, դա Ադրբեջանի պաշտոնական պատմագրության տեսակետն է, որը վերջին տասնամյակներում տարածվում է Ադրբեջանում, այդ ոգով են դաստիարակվում ադրբեջանցիները։

«Երբ նման հայտարարություն հնչում է ռազմական շքերթի ժամանակ ղեկավարի կողմից, դառնում է ակնհայտ ծավալապաշտական ագրեսիվ քաղաքականության հայտարարում ամբողջ աշարհի առաջ»,-ասաց Սաֆրաստյանը։

Էրդողանի հայտարարությունների հետ կապված, Սաֆրաստյանի կարծիքով,  ամենակարևորն այն է, որ նա հիշատակեց Էնվեր փաշային։

«Էնվեր փաշան հայոց ցեղասպանության նախապատրաստողներից ու կազմակերպիչներից է։ Էնվերը հայտնի է նրանով, որի երիտթուրքերի ժամանակ նա եղել է պանթյուրքիզմի ամենահետևողական կողմնակիցը։ Բաքվում Էնվերի անունը հիշատակելը նշանակում է, որ Էրդողանը ցույց է տալիս իր կողմնակիցներին, ողջ աշխարհին, որ ինքը լի է վճռականությամբ՝ շարունակելու Էնվերի պանթյուրքիստական ծրագրերի իրականացումը։ Երրորդ հանգամանքը կապված Էնվերի հետ․ նա էր նախաձեռնել թուրքական բանակի ներխուժումը Հարավային Կովկաս և Բաքվի գրավումը, երբ Առաջին համաշխարհային պատերազմի վերջին թուրքական բանակը հասավ Բաքու։ Այստեղ կարևոր է, որ այդ բանակի անվանման մեջ կար իսլամական եզրույթը։ Էրդողանը հիշատակելով Էնվերի անունը՝ ցույց է տալիս, որ ինքն ունի նաև պանիսլամիստական նկրտումներ։ Այնպես որ, սա շատ խոսուն հայտարարություն էր Էրդողանի կողմից ու վկայում է, որ Էրդողանի քաղաքականությունն իրականացվում է գաղափարական հենքի վրա, այդ թվում նեոօսմանականությունը, պանթյուրքիզմն ու պանիսլամիզմը»,-ասաց Սաֆրաստյանը։

Հայաստանը, ըստ բանախոսի, պետք է շատ վճռական հակահարված տա այդ հայտարարություններին՝ օգտագործելով ինչպես պատմական, այնպես էլ վեր հանելով ներկայումս Ադրբեջանի ու Թուրքիայի ագրեսիվ, ծավալապաշտական քաղաքականության բուն էությունն ու նպատակները։

«Պետք է փաստացի նյութ տրամադրել աշխարհին, որը կվկայի, որ այն պատերազմը, որ մղեցին այս երկու երկրները Արցախի դեմ, դուրս էր գալիս պատերազմական բոլոր կանոններից, թույլ տրվեցին հանցագործություններ մարդկության դեմ»,-ասաց Սաֆրաստյանը։

Սաֆրաստյանի խոսքերով, արցախյան պատերազմում Թուրքիան չկարողացավ հասնել իր ամենակարևոր մարտավարական նպատակին՝ տեղակայել իրենց ուժերը ռուսական խաղաղապահների հետ Արցախում։ Ռուսական կողմը թույլ չտվեց։ Թուրքիայի երկրորդ նպատակը թուրք զինյաների որպես միասնական թուրք-ռուսական մոնիտորինգի կենտրոնի տեղակայումն էր, կամ հնարավորությունը մուտք գործել Արցախի տարածք։ Սա էլ, կարծես, չի հաջողվում և մոնիտորինգը պետք է իրականացվի տեխնիկական միջոցներով կենտրոնից։

«Այս երկու նպատակները չիրականացան, բայց մյուս կողմից նրանք առաջինը հնարավորություն ստացան մաս կազմել այդ մոնիտորինգային կենտրոնի։ Սա մինիմումն էր, որ ռուսները թույլ տվեցին, ինչը կարևոր է, քանի որ առաջին անգամ նրանք օրինական ձևով իրավունք ստացան Հվ․ Կովկասում որոշակի գործողություններ իրականացնել։ Երկրորդը, Ադրբեջանի վրա Թուրքիայի ազդեցության կտրուկ աճն է և Ադրբեջանի ինքնուրույնության կորուստն է։ Երրորդը՝ Թուրքիան հնարավորություն է ստանում իր զինված ուժերը տեղակայել Ադրբեջանում։ Սպասում եմ, որ մոտ ապագայում Թուրքիան կօրինականացնի իր ռազմական բազան Նախիջևանում, կսկսի Ադրբեջանի տարածքում ռազմական կենտրոնների տեղակայումը»,-ասաց Սաֆրաստյանը։

Միջազգային խոշոր խաղացողների կողմից բանախոսը մեր տարածաշրջանում լուրջ մրցակցություն չի տեսնում, ասելով, որ Ռուսաստանն իր դիրքերն այստեղ ուժեղացրեց։

«Պետք է անպայման նշել ռուսական դիվանագիտության նուրբ գործողությունները, որոնք միաժամանակ լուծում էին և հումանիտար խնդիրներ, և միաժամանակ պաշտպանում էին Ռուսաստանի շահերը մեր տարածաշրջանում։ Մյուս խոշոր խաղացողները ցույց տվեցին իրենց գործողությունների համարյա բացակայությամբ, որ նրանք մեր տարածաշրջանում շատ թե քիչ շահագրգռվածություն չունեն»,-ասաց Սաֆրաստյանը, հավելելով, որ նրանք համաձայնեցին, որ Հարավային Կովկասը գտնվում է Ռուսաստանի ազդեցության գոտում ու Թուրքիան որոշակի առաջխաղացում ստացավ։