Ձեր վստահելի աղբյուրը

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը հայտնում է, որ 2021 թվականի հունվարի 15-ին և փետրվարի 1-ին դատարանը ստացել է «Ադրբեջանն ընդդեմ Հայաստանի» (թիվ 47319/20) և «Հայաստանն ընդդեմ Ադրբեջանի» (42521/20) միջպետական գործերով ամբողջական դիմումները։

Նշվում է, որ նախկինում՝ 2020 թ. սեպտեմբերի 27-ին և հոկտեմբերի 27-ին, Դատարանը միջնորդություններ էր ստացել ժամանակավոր միջոցներ կիրառելու վերաբերյալ, որոնք ներկայացվել էին համապատասխանաբար Հայաստանի և Ադրբեջանի կողմից: 2020-ի սեպտեմբերի 29-ին այն ընդունել էր միջանկյալ միջոց՝ Դատարանի կանոնակարգի 39-րդ կանոնի համաձայն:

Ասվում է՝ հաշվի առնելով այն կարծիքը, որ զարգացող իրավիճակը տեղիք է տվել Կոնվենցիայի լուրջ խախտումների ռիսկերի, այն կոչ է անում ինչպես Հայաստանին, այնպես էլ Ադրբեջանին ձեռնպահ մնալ որևէ քայլից, մասնավորապես՝ ռազմական գործողություններից, որոնք կարող են հանգեցնել քաղաքացիական բնակչության կոնվենցիոն իրավունքների խախտումների, ներառյալ նրանց կյանքը և առողջությունը վտանգի տակ դնելը, համապատասխանեն Կոնվենցիայով իրենց ստանձնած պարտավորություններին, մասնավորապես 2-րդ հոդվածի (կյանքի իրավունք) և Հոդված 3 (խոշտանգումների և անմարդկային կամ նվաստացուցիչ վերաբերմունքի կամ պատժի արգելում):

2020 թ. նոյեմբերի 4-ին հայտարարության մեջ  Դատարանը պարզաբանել է, որ պետությունները պարտավոր են հարգել նաև հակամարտության ընթացքում գերեվարվածների իրավունքները։
Բացի այդ, Դատարանը բազմաթիվ հայցեր է ստացել 39-րդ կանոնի համաձայն՝ ենթադրյալ գերիների վերաբերյալ՝ ներկայացված Հայաստանի կամ Ադրբեջանի կառավարության կամ գերիների հարազատների կողմից:

Մինչ այժմ ստացված հարցումները մինչ այժմ վերաբերում են 241 ֆիզիկական անձի, 228 հայի և 13 ադրբեջանցու: Դատարանն պատասխանող կառավարությանը հրավիրել է տեղեկատվություն տրամադրել շահագրգիռ անձանց վերաբերյալ:

Միևնույն ժամանակ, Դատարանը կամ կասեցրել է քննությունը 39-րդ կանոնի համաձայն, երբ կառավարությունը համապատասխան տեղեկատվություն է տրամադրել իրենց գերիների վերաբերյալ կամ կիրառել 39-րդ կանոնը, երբ կառավարությունը բավարար տեղեկատվություն չի տվել կամ ընդհանրապես չի տվել որևէ տեղեկատվություն:

Վերոհիշյալ միջպետական դիմումները պարունակում են մեղադրանքներ Կոնվենցիայի խախտումների վերաբերյալ պատասխանող պետությունների կողմից՝ 2020 թ. սեպտեմբերի 27-ին սկսված ռազմական գործողությունների ընթացքում, ներառյալ անխտիր հարձակումները քաղաքացիական անձանց, ինչպես նաև քաղաքացիական և հանրային ունեցվածքի և ենթակառուցվածքների վրա, մահապատիժները, զինվորականների և խաղաղ բնակիչների նկատմամբ  նվաստացուցիչ վերաբերմունքն ու խեղումները, ռազմագերիների կալանավորումն ու նրանց շարունակական պահումը, և քաղաքացիական բնակչության բռնի տեղահանումը պատերազմից տուժած տարածքներից։

Ասվում է, որԱդրբեջանը լրացուցիչ հայտարարում է, որ Հայաստանը պատասխանատու է Կոնվենցիայի խախտման համար 1992 թվականից ի վեր Լեռնային Ղարաբաղում և հարակից տարածքներում ադրբեջանցիների տեղահանման, մշակութային և կրոնական ունեցվածքի ոչնչացման համար։

39-րդ կանոնի համաձայն դատարանի կողմից ընդունված ժամանակավոր միջոցառումների վերաբերյալ որոշումները նպատակ ունեն կանխել չվերականգնվող վնասը: Դրանք չեն կանխորոշում համապատասխան դիմումների ընդունելիությունը կամ կարևորությունը:

Միջպետական գործերով այժմ ստացված դիմումները բացում են բողոքների վարույթը
Կոնվենցիայի ենթադրյալ խախտումների մասին: Դատարանն առաջինը քննության հարց է դարձնելու դիմումների ընդունելիությունը: