«Աբսուրդը` որպես ժամանակակից հայկական քաղաքականության հիմնական սկզբունք»․ EurAsia Daily
«Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և հանրապետության ռազմական ղեկավարության միջև հակամարտությունը մարտի 10-ին նոր զարգացում ստացավ: Ավելին, զարգացումը անհասկանալի է փողոցում գտնվող սովորական մարդու համար, որը գրեթե սովորել է այն փաստին, որ հայ քաղաքական գործիչների և պաշտոնյաների որոշումները գործնականում զուրկ են տրամաբանությունից:
Աբսուրդի այս թատրոնը Գլխավոր շտաբի պետ Օնիկ Գասպարյանի պաշտոնանկության շուրջ, որը դարձավ ռազմական և քաղաքական ղեկավարության պայքարի խորհրդանիշը, սկիզբ է դրել նախագահ Արմեն Սարգսյանը: Վերջինս, նշելով, որ «հրամանագրի նախագիծը (Գլխավոր շտաբի պետի պաշտոնանկության մասին) ակնհայտորեն հակասում է Սահմանադրությանը և հրաժարվում է ստորագրել այն, այնուհետև հրաժարվում է այս հրամանագիրը ուղարկել Սահմանադրական դատարան:
Բառերով դեմ լինելով Գասպարյանի պաշտոնանկությանը և իբր վարչապետի գործողությունները համարելով անօրինական՝ իր իրական գործողություններով, իսկ ավելի ճիշտ՝ անգործությամբ, նախագահ Սարգսյանը օգնեց Փաշինյանին ազատվել Գլխավոր շտաբի պետից»,- այս մասին EurAsia Daily կայքում գրել է քաղաքագետ Հայկ Խալաթյանը, հավելելով, որ, փաստորեն, Արմեն Սարգսյանը կրկնել է Էդմոնդ Մարուքյանի նախորդ տարվա «հնարքը», որը հրապարակավ պնդում էր` Սահմանադրական դատարանի դեմ Փաշինյանի և իշխող «Իմ քայլի» գործողությունները հակասահմանադրական են, և, իբր, երբեք ուշ չէ Սահմանադրական դատարան դիմել՝ դատավորների կասեցված լիազորությունների հարցով ու չաջակցեց «Բարգավաճ Հայաստան»-ի՝ Սահմանադրական դատարանում հարցի բողոքարկմանը։
«Այսպիսով, փաստորեն, նա օգնեց Փաշինյանին և «Իմ քայլին»՝ սահմանադրական նորմերի կոպիտ խախտմամբ, հեռացնել Սահմանադրական դատարանի մի շարք դատավորների և Հրայր Թովմասյանին զրկել դատարանի նախագահի լիազորություններից: Ի դեպ, այն ժամանակ Արմեն Սարգսյանը նույնպես անգնահատելի աջակցություն ցուցաբերեց Փաշինյանին: Ինչպես Գլխավոր շտաբի պետի դեպքում, նա նույնպես հրաժարվեց ստորագրել «Սահմանադրական դատարանի մասին» և դրան հարակից օրենքներում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին օրենքը, բայց միևնույն ժամանակ, հրապարակայնորեն բողոքելով իր սահմանափակ լիազորություններից, նա հրաժարվեց իրականացնել Սահմանադրական դատարան դիմելու իր իրավունքը:
Նկատի ունենալով, որ նախագահի դիրքորոշման կտրուկ փոփոխությունը և Սահմանադրական դատարանում Գլխավոր շտաբի պետի պաշտոնանկության մասին հրամանագիրը վիճարկելուց հրաժարվելը հետևեցին Նիկոլ Փաշինյանի հետ նրա անձնական հանդիպումից հետո, բնականաբար, լրատվամիջոցներում և սոցիալական ցանցերում լուրեր տարածվեցին, որ վարչապետը արդյունավետ մեխանիզմ ուներ «համոզելու» նախագահին կամ ինչ-որ ընդհանուր շահեր, օրինակ՝ Ամուլսարի ոսկու հանքավայրը:
Եվ այս առումով կարելի է միայն ենթադրել, որ դա դժվար թե կապված է Արմեն Սարգսյանի ենթադրյալ բրիտանական քաղաքացիության և Հայաստանի օրենսդրության նորմերի խախտման հետ, երբ նա ընտրվեց նախագահ: Ի վերջո, եթե անգամ խախտում է եղել, ապա 2018-ին աչք փակելով դրա վրա և հրապարակավ հայտարարելով, որ Արմեն Սարգսյանն իրեն ցույց է տվել իր անձնագիրը, և նախագահը քաղաքացիության հետ կապված խնդիրներ չունի, Փաշինյանը փաստորեն դարձել է հանցագործության հանցակից: Եվ հետևաբար, դժվար թե նա կարողանա օգտագործել այս հարցը նախագահի դեմ ՝ առանց իրեն հարված հասցնելու:
Բայց եթե նախագահից սպասվում էր նմանատիպ քաղաքական սալտո՝ հաշվի առնելով նրա պահվածքը իշխանությունների և ՍԴ բախման ընթացքում, ապա Գասպարյանի հայտարարությունը Գլխավոր շտաբի պետի պաշտոնից հրաժարվելու մասին շատ ավելի տարօրինակ է թվում: Նա նշեց, որ չնայած իբր վարչապետի որոշումը համարում է հակասահմանադրական, նա շարունակելու է «իր ծառայությունը Հայրենիքին և հայ ժողովրդին այլ կարգավիճակով», և առայժմ այս որոշումն ինքը բողոքարկելու է վարչական դատարանում:
Եվ դա այն դեպքում, երբ բարձրաստիճան սպաները կրկին աջակցություն հայտնեցին նրան և վերահաստատեցին իրենց՝ Նիկոլ Փաշինյանի և կառավարության հրաժարականի պահանջը: Եվ, օրինակ, 3-րդ կորպուսի հրամանատար Գրիգորի Խաչատուրովը նույնիսկ ավելի կոշտ հայտարարություն արեց․
«Յուրաքանչյուր օր, ժամ, Ն. Փաշինյանի կողմից ՀՀ վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնելով՝ քայքայվում է ՀՀ անվտանգությունը և կասկածի տակ դրվում մեր հայրենիքի ապագան:
Ուստի կրկին անգամ վերահաստատելով ՀՀ ԶՈւ գլխավոր շտաբի 2021թ. փետրվարի 25-ի հայտարարությունը, կրկին պահանջում եմ Ն. Փաշինյանի անհապաղ հրաժարականը»:
Այս ճգնաժամի ընթացքում իր տարօրինակ և կամազուրկ վարքով Օնիկ Գասպարյանը փաստորեն պատասխանեց շատերին տանջող հարցին, թե ինչու է պատերազմի ընթացքում հնազանդորեն հետևել Փաշինյանի բոլոր ցուցումներին, չնայած հասկանում էր, որ դրանք անխուսափելի աղետի են տանում, Շուշիի կորստի և հսկայական կորուստների: Կամ ինչպես պատերազմից հետո նա հետ էր քաշում զորքերը Հայաստանի սահմանամերձ շրջաններ և հանձնում դիրքեր վիճահարույց տարածքներում, երբ ադրբեջանցիները «GPS օգտագործելով» կամայականորեն գծում էին նոր սահման:
Միևնույն ժամանակ, Փաշինյանը և «Իմ քայլը», պնդելով, որ սահմանի դեմարկացիայի կամ դելիմիտացիայի մասին խոսք չկա, իրականում փոխեցին Հայաստանի արտաքին սահմանները՝ երկրի սահմանադրության կոպիտ խախտմամբ ՝ առանց որևէ իրավական ակտի կամ միջազգային իրավունքի պայմանագրի՝ պարզապես «բանավոր համաձայնագրերի» հիման վրա:
Ցավով կարելի է փաստել, որ հայկական բանակը չգտավ ոչ միայն իր սեփական Քեմալ Աթաթուրքին, այլ նույնիսկ Պինոչետին և ալ-Սիսիին: Ի վերջո, եթե Քեմալը նույնքան թույլ կամքի տեր լիներ, որքան Օնիկ Գասպարյանը, նա նույնպես վրդովված՝ կընդուներ Թուրքիայի համար աղետալի Սևրի պայմանագիրը: Այնուամենայնիվ, հայ գեներալները նախընտրեցին պատասխանատվություն չստանձնել Հայաստանի համար կարևոր պահին հայրենիքի ապագայի և նրա անվտանգության համար, որը նրանք երդվել էին պաշտպանել: Գրեթե ինչպես «Սովորական հրաշքից» արքայի պապը, որը, երբ իր ներկայությամբ խեղդամահ էին անում սիրելի կնոջը, կանգնել էր կողքին և համոզում. «Համբերիր, միգուցե ամեն ինչ լավ կլինի»:
Միևնույն ժամանակ, Հայաստանում քաղաքական աբսուրդի թատրոնը շարունակվեց Նիկոլ Փաշինյանի կողմից՝ առաջարկելով Գլխավոր շտաբի պետ Արտակ Դավթյանին, որին նա ինքն էր ազատել այս պաշտոնից մեկ տարի առաջ՝ 2020-ի հունիսին, նրա որդու հարսանիքի համար` հակառակ հանրապետությունում որոշմանը` ձեռնպահ մնալ զանգվածային միջոցառումներից։
Բացի այդ, պատերազմից անմիջապես հետո՝ անցյալ տարվա նոյեմբերի 16-ին, Դավթյանն ազատվեց Ռազմարդյունաբերական կոմիտեի նախագահի պաշտոնից:
Չնայած տեղի ունեցողն այլևս զարմանք չի առաջացնում, եթե հիշենք, որ Փաշինյանը մարտի 1-ի հանրահավաքում հավաստիացրեց, որ իր հրաժարականը պահանջող զինվորականների ամբողջ դեմարշը նպատակ ուներ պաշտպանել պատերազմում պարտության համար մի քանի մեղավորների՝ մոռանալով, որ հենց ինքը ով անցած տարվա հոկտեմբերի վերջին Գլխավոր շտաբի պետի տեղակալ Տիրան Խաչատրյանին Հայաստանի ազգային հերոսի կոչում շնորհեց:
Անհասկանալի է միայն այն հարցը, թե ինչպես են Փաշինյանը և նրա կողմից նշանակված Գլխավոր շտաբի նոր պետը նախատեսում աշխատել բանակի ղեկավարության հետ: Ի վերջո, հաշվի առնելով, որ բանակի գրեթե ամբողջ ավագ սպայակազմը դեմ է վարչապետին, նրա համար դժվար կլինի նույնիսկ զուտ տեխնիկական տեսանկյունից փոխարինել բոլոր անհավատարիմներին: Ավելին՝ հաշվի առնելով պաշտոններում նշանակելու առկա օրենսդրական չափանիշները»,- ասվում է հոդվածում։