Արցախում հայկական մշակութային ժառանգության նկատմամբ վանդալիզմը պետք է կասեցնել, այլապես ուշ կլինի, ինչպես Նախիջևանում
Այսօր Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովում «Եվրոպայում ազգային փոքրամասնությունների պահպանում» քննարկման ժամանակ ելույթ է ունեցել ՀՀ պատվիրակության անդամ Նաիրա Զոհրաբյանը։ Խոսելով ազգային փոքրամասնությունների ինքնության պահպանման կարևորության մասին՝ Նաիրա Զոհրաբյանն ընդգծել է դեռևս չճանաչված պետություններում մարդու իրավունքի պաշտպանությունը, մշակութային և կրոնական արժեքների պաշտպանությունը՝ կոչ անելով Վեհաժողովին՝ կազմել դիտորդական առաքելություն, այցելելու Ադրբեջանի վերահսկողության տակ գտնվող հայկական բնակավայրեր և տեսնել, թե ինչ վիճակում է հայկական մշակութային ժառանգությունը։
«Հարգելի գործընկերներ, տիկին Կովաչ, դուք հրաշալի զեկույց եք պատրաստել Եվրոպայում ազգային փոքրամասնությունների ինքնության, մշակույթի, կրոնի պաշտպանության կարևորության մասին։
Այո, դուք իրավացի եք։ Այսօր ազգային փոքրամասնությունների ինքնության պահպանումը կարևորագույն խնդիր է։ Սակայն նույնքան կարևոր է դեռևս չճանաչված պետություններում մարդու իրավունքի պաշտպանությունը, մշակութային և կրոնական արժեքների պաշտպանությունը։ Այսօր ես խոսելու եմ Արցախի մասին, որի զգալի մասը նոյեմբերի 10-ի համաձայնագրով անցավ Ադրբեջանի վերահսկողության տակ։ Ես այսօր հերթական ահազանգն եմ հնչեցնելու Արցախում հայկական բազմադարյա մշակութային կոթողների՝ եկեղեցիների, խաչքարերի, վանքերի ոչնչացման, վանդալիզմի հետ կապված և դիմելու եմ մեր Վեհաժողովին՝ կազմել դիտորդական առաքելություն, այցելել Ադրբեջանի վերահսկողության տակ գտնվող հայկական բնակավայրեր և տեսնել, թե ինչ վիճակում է հայկական մշակութային ժառանգությունը։
Նոյեմբերի10-ի համաձայնագրի ստորագրումից անմիջապես հետո ադրբեջանցի զինյալները Շուշիում պղծեցին Հայոց ցեղասպանության զոհերի հուշակոթողը, պղծեցին Շուշիի «Կանաչ ժամ» եկեղեցին, հենց պատերազմի օրերին հատուկ նշանառությամբ երկու անգամ ռմբակոծվեց Ղազանչեցոց եկեղեցին, օրեր առաջ BBC-ն ռեպորտաժ հրապարակեց, որտեղ լրագրողը հետաքննել է Մեխակավան բնակավայրի (Ջաբրայիլի) Սուրբ Զորավոր եկեղեցու անհետացումը։ Բոլորս տեսանք, թե ինչպես էին Ալիևն ու իր կինը տեսախցիկների առաջ հրահանգում հայկական եկեղեցիներից ջնջել հայատառ գրությունները։ և այս ամենը տեղի է ունենում 21-րդ դարում։
Հարգելի գործընկերներ, այս զեկուցում խոսվում է նաև էթնիկ ատելության հրահրումների մասին և ես ձեզ կներկայացնեմ Ադրբեջանի նախագահի՝ ընդամենը վերջին մի քանի ամիսներին արած հայատյաց և ռասիստական հայտարարությունները, որոնց մինչ օրս որևէ գնահատական չի տրվել։
«Մենք շարունակելու ենք վռնդել այդ սուտասաններին՝ հայերին: 30 տարի Արցախը եղել է վայրի հրեշների ձեռքում, վայրի գազանների ձեռքում, շակալների ձեռքում։ Մենք հասանք նրան, որ Հայաստանը մեկուսացրեցինք միջազգային և տարածաշրջանային բոլոր ծրագրերից»: Սրանք Ալիևի խոսքերն են։ Մարտի 5-ին «Նոր Ադրբեջան» կուսակցության համագումարում Ալիևը հայտարարեց՝ «Երիտասարդ սերունդը մեծացել է թշնամու հանդեպ ատելությամբ և այս պատերազմի արդյունքները այդ դաստիարակության հետևանք են»:
Եվս մեկ օրինակ. Ալիևի հայտնի խոսքերը՝ «մենք հայերին վռնդելու ենք շների պես», ահա հենց այդպես էլ՝ «Իթի գովան», այսինքն՝ վռնդել շների պես, իրենք անվանեցին իրենց նոր արտադրության անօդաչու սարքերը։
Հարգելի գործընկերներ, Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցած հայկական բնակավայրերում վտանգված է համաշխարհային մշակույթի մաս կազմող հայկական մշակութային ժառանգությունը՝ հարյուրավոր եկեղեցիներ, վանքներ, սրբավայրեր, խաչքարեր։ Հայերի հանդեպ ատելությամբ մեծացած սերունդը հրճվագին ճիչերով պղծում է այդ կոթողներն ու տեսանյութերը տարածում սոցիալական մեդիայում։ Այս վանդալիզմը կասեցնել է պետք։ Այլապես ուշ կլինի, ինչպես ուշ եղավ Նախիջևանի Ջուղա բնակավայրում հայկական միջնադարյան խաչքարերի ոչնչացման դեպքում, երբ մինչ մենք մտածում էինք ի՞նչ անել՝ ադրբեջանցիները հողին հավասարեցրեցին համաշխարհային մշակույթի այդ բացառիկ կոթողները»,-ասել է Զոհրաբյանը։
Լրահոս
Տեսանյութեր
Խայտառակություն Թումանյան փողոցում. Չախոյան
