Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Սովորական ցեղասպանություն» նախագծի ղեկավար, «Գոլոս Արմենիի» թերթի գլխավոր խմբագրի տեղակալ Մարինա Գրիգորյանն իր հոդվածում գրում է.

«Սոցիալական ցանցերում և լրատվամիջոցներում շարունակվում է աղմուկն ադրբեջանական քարոզչամեքենայի կողմից տարածված լուսանկարի վերաբերյալ, որում Ալիևները գրկախառնվում են ծեր ծառի հետ: Հայրն ու դուստրը նույնիսկ էքստազի մեջ համբուրում են այն, ինչը օրինաչափ հարցեր է առաջացնում նրանց հոգեկան առողջության վերաբերյալ: Թե կոնկրետ որտեղ է արվել լուսանկարը, հարց է, որի շուրջ կրքեր են բորբոքվել: Բաքվի լրատվամիջոցների փոխանցմամբ՝ Արցախի գրավյալ տարածքներում՝ Կովսականի շրջանում է: Այնուամենայնիվ, մի շարք հայ փորձագետներ ենթադրում էին, որ լուսանկարն արվել է հայտնի «Սոսիների պուրակում»՝ Սյունիքի կենսոլորտային համալիրում:

Այս վարկածը հերքեց Հայաստանի Շրջակա միջավայրի նախարարությունը, ըստ որի՝ Ալիևները լուսանկարվել են ոչ թե Սյունիքի, այլ Արցախի տարածքում:

«Դա այն տարածքն է, որը տարածվում է Ծավ գետի երկայնքով, և այն մնացել է Ադրբեջանի վերահսկողության տակ: Պատերազմից առաջ աշխատանքներ էին տարվում սահմանների երկայնքով հստակ կոորդինատներով սահմանային սյուներ տեղադրելու ուղղությամբ, տարածքը սահմանային փոփոխությունների չի ենթարկվել»,-ասված է հայտարարության մեջ: Այս տեքստը փորձագետներին հիմք տվեց հայտարարելու, որ, ըստ էության, Հայաստանի իշխանությունները պատրաստվում էին Արցախի հանձնմանը շատ ավելի շուտ, քան 2020-ի սեպտեմբեր-նոյեմբեր ամիսների ռազմական գործողությունների մեկնարկը, քանի որ սահմանային սյուները տեղադրվում էին պատերազմից առաջ:

Մինչդեռ Սյունիքի մարզի մի շարք համայնքների ղեկավարներ նույնպես պնդում են, որ «Սոսիների պուրակի» տարածքի մեծ մասը Հայաստանի իշխանությունները դեկտեմբերի 18-ին փոխանցել են Ադրբեջանին: Ըստ News.am- ի, այս մասին ասել են Կապանի համայնքապետ Գևորգ Փարսյանն ու Ներքին Հանդ գյուղի վարչական ղեկավար Խաչատուր Բաղդասարյանը:

Շիկահող վարչական շրջանի ղեկավար Նարե Ղազարյանի խոսքերով  էլ, այն ծառը, որին գրկախառնված են ալիևները, համարակալվել է շատ տարիներ առաջ: «Բացի այդ, «Սոսիների պուրակը» երբեք Կովսականի և Որոտանի շրջանների մաս չի եղել»,-ասել է նա՝ շեշտելով, որ 1958 թվականին պուրակն ամբողջությամբ ընդգրկված էր Սյունիքի մարզի տարածքում:

Վեճը, որն արդեն շատ ավելի հեռու է այն հարցից, թե որտեղ են նկարվել ալիևները, Սյունիքի շուրջ ստեղծված իրավիճակի լավագույն բնութագրիչն է: Կառավարությունը, ի դեմս Շրջակա միջավայրի նախարարության, հերքում է, որ ալիևները մուտք են գործել Սյունիքի մարզ, իսկ համայնքների ղեկավարները, փաստորեն, բացահայտեցին մի սարսափելի փաստ, ըստ որի՝ տարածքները Հայաստանի իշխանությունները գաղտնի փոխանցել էին Ադրբեջանին դեռ դեկտեմբերին, և պուրակի միայն մի փոքր մասն է մնաց հայկական կողմի վերահսկողության տակ:

Այն փաստը, որ Փաշինյանի կառավարության ու Սյունիքի միջև ընթանում է քողարկված պատերազմ,  պարզ դարձավ նրա ձախողված ու ամոթալի այցի ընթացքում: Հիմա բոլոր հիմքերը կան ենթադրելու, որ առճակատումը սկսվել է պատերազմից մի ամիս անց, իսկ Հայաստանի տարածքները հանձնելը թշնամուն`գրեթե Արցախը հանձնելուց անմիջապես հետո: Եվ եթե Արցախի հանձնման մասին փաստաթուղթը հրապարակվել է, և դրա բոլոր կետերը հայտնի են, ապա մինչ օրս հասարակությունը տեղյակ չէ այն պայմանագրերի մասին, որոնք Հայաստանի տարածքի վերաբերյալբանավոր ձեռք են բերել Փաշինյանը և Ալիևը՝ առնվազն Սյունիքի հարցում: Այն պայմաններում, երբ հայ ժողովուրդը Հայրենիքի մի մասի կորստից և հսկայական զոհերից խորը ցնցման մեջ էր գտնվում, պետության փաստացի ղեկավարը գաղտնի շարունակել է իր դավաճանական գործունեությունը՝ արդեն իսկ հանձնելով Հայաստանի Հանրապետության տարածքը:

Ավելին, Սյունիք կատարած իր տխրահռչակ այցի ընթացքում Փաշինյանը հրապարակավ կրկնում էր իր գործընկեր Ալիևի խոսքերը պատերազմի մասին, որը սպասում է տարածաշրջանին՝ կապիտուլյատիվ համաձայնագրերին չհնազանդվելու դեպքում: Բազմաթիվ լրատվամիջոցների կողմից վկայակոչված այս հայտարարությունը չի հերքվել կառավարության և վարչապետի աշխատակազմի կողմից, չնայած դրա իմաստը կարող է ցնցել նույնիսկ մեզ, որ կարծես հարմարվել ենք ամեն ինչի: Ավելին, Փաշինյանը, արդեն  բառացիորեն հաջորդ օրը, գրեթե բառ առ բառ կրկնում էր Ալիևի հայտարարությունը:

Ես հիշում եմ, որ ապրիլի 20-ին Ադրբեջանի Նախագահը կրկին տարածքային պահանջներ ներկայացրեց ՀՀ-ին`ասելով, որ եթե հայերը չհամաձայնվեն «Զանգեզուրի միջանցքի» հետ, նրանք ուժով կլուծեն հարցը և 101 տարուց հետո կվերադառնան Զանգեզուր»: Ապրիլի 21-ին, Կապանում կայացած հանդիպման ժամանակ, Փաշինյանն ասաց, որ «եթե նրանք չեն ցանկանում (սյունեցիները - Մ.Գ.) խաղաղ կյանքի դիմաց իրենց կամքով միջանցք տալ Մեղրիի երկայնքով, ապա նրանք կվերցնեն այն պատերազմով»: Այսինքն՝ Հայաստանի գլուխը, որ դեռ այն ժամանակ պաշտոնակատար չէր, իր համաքաղաքացիներին սպառնում է պատերազմով, եթե նրանք չհամաձայնեն տրամադրել տրանսպորտային միջանցք թշնամի պետությանը: Կրկնում եմ, այս հաղորդագրությունը չի հերքվել իշխանությունների կողմից: Ամենայն հավանականությամբ, հենց իշխանություններն են նպաստել դրա տարածմանը:

GPS- ի օգնությամբ խայտառակ, աշխարհում չլսված «սահմանազատում», փոխվարչապետի  կեղտոտ ակնարկները բանավոր համաձայնագրերին և ինչ-որ անհասկանալի փաստաթղթին, տարածքների բացահայտ փոխանցում Ադրբեջանին ՝ «խորհրդային սահմանների»  հիման վերա, որի արդյունքում շատ սյունեցիներ ստիպված են ապրել թշնամու դիրքերից բառացիորեն մի քանի մետր հեռավորության վրա: Ադրբեջանի զինված ուժերի կողմից անդադար հրահրվող միջադեպեր և սադրանքներ ... Վերջին աղաղակող դեպքը հովվին՝ ՀՀ քաղաքացուն մեր տարածքից  առևանգելու փորձն է, որին ի պատասխան ՀՀ իշխանությունները ոչ մի բառ չեն արտաբերել: Ավելին, Փաշինյանի կողմնակիցը հայտարարեց, որ, այսպես ասած, նման դեպքեր կկրկնվի: ՀՀ օմբուդսմենի կողմից բազմիցս նախազգուշացումները և զանգերը Սյունիքում GPS սահմանազատումը դադարեցնելու և Սյունիքում անվտանգության գոտի ստեղծելու անհրաժեշտության մասին, նույնպես իշխանությունների կողմից արձագանք չի ստացել ...

Էլ ինչ է պետք, որպեսզի ստեղծված իրավիճակում միակ ճիշտ եզրակացությունն անենք, որ Նիկոլ Փաշինյանը պատերազմ է հայտարարել Հայաստանի ամենակարևոր շրջաններից մեկին և ոլորում է նրա բնակիչների ձեռքերը, որպեսզի ամեն գնով հասնի նրան, ինչը թուրքին է անհրաժեշտ: Իրեն ՀՀ վարչապետ համարող սուբյեկտը՝ թշնամու հետ ձեռք ձեռքի տված, պատերազմ է մղում սեփական քաղաքացիների հետ, որպեսզի ստիպի նրանց հանձնվել թշնամուն և հանձնել հողերը: Արցախը հանձնեց պատերազմի և մարդկային հսկայական զոհերի միջոցով:. Այժմ նա սյունեցիներին Ալիևի անունից սպառնում է պատերազմով, եթե նրանք չենթարկվեն նրա հերթական հակահայկական ծրագրերին, որոնք բացառապես թուրքերի օգտին են:

Սյունիքի համար մարտը, որն սկսվել է դավաճանությամբ պարտության դատապարտված արցախյան ճակատամարտից հետո, անկասկած թափ կհավաքի: Զարմանալի է, որ նույնիսկ առաջիկա ընտրությունները, ըստ Փաշինյանի, չեն խանգարում ո՛չ իրեն, ո՛չ էլ նրա ընկեր Ալիևին շտապելու իրականացնել իրենց ծրագրերը: Միգուցե Ալիևը շտապում է՝ համարելով, որ իր դաշնակիցը չի մնա իշխանության ղեկին, միգուցե Փաշինյանը հայտնվում է անկարողության մեջ ՝ , իր իսկ խոստումները կատարելու անկարողությամբ և պատրաստվում է գնալ վա-բանկ:

Պարզ է միայն մեկ բան, որ Սյունիքի ճակատամարտը Հայաստանի համար է: Դա պայքար է, որպեսզի գլոբալ աշխարհաքաղաքական հաշվարկներում պարզապես ենթարկվողի դերից խուսափենք և պահպանել այն, ինչը դեռ հնարավոր է փրկել: Սա պատերազմ է հայ ժողովրդի և հայկական պետականության դեմ, որտեղ խաղադրույքը չափազանց բարձր է, որպեսզի այն կորցնենք: Ապրիլի 21-ին սյունեցիները դաս տվեցին ամբողջ Հայաստանին և ամբողջ հայությանը, թե ինչպես պայքարել հանուն հայրենիքի: Պատմության կողմից ավելի վաղ տրված բոլոր դասերը, մենք, ինչպես ցույց են տալիս այսօրվա իրողությունները, չենք յուրացրե: Պետք է հասկանանք և ըմբռնենք, որ այս հարցի պատասխանից է կախված ինչպես Սյունիքի ճակատամարտի, այնպես էլ Հայաստանի համար մղվող առճակատման ելքը, որում ներքին թշնամին ոչ պակաս վտանգավոր է, քան արտաքին թշնամին:

Այսքանից հետո կարելի՞ է բացառել, որ Հայաստանի իշխանությունները ի վիճակի են իրական, զենքի գործածմամբ պատերազմ սկսել սեփական ժողովրդի դեմ ՝ Ալիևին թիկունքից օգնելու համար: Պատասխանը ոչ միանշանակ է: Այս իշխանություններով և վարչապետի աթոռին նստած սուբյեկտով իսկապես ամեն ինչ հնարավոր է»: