Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Արցախի վերջին պատերազմը ցույց տվեց, որ գիտությունը սկսել է խաղալ զգալի դեր պետության անվտանգության ապահովման հարցում»,-«Մեդիա կենտրոն»-ում «Գիտություն, անվտանգություն, պետություն. ո՞րն է գիտության դերը անվտանգության ապահովման և պետության զարգացման գործում» խորագրով  քննարկման ժամանակ նման համոզմունք հայտնեց Ինժեներաֆիզիկական ինստիտուտի տնօրեն, Հայ-ռուսական համալսարան, Սանկտ Պետերբուրգի պոլիտեխնիկական համալսարանի կիսահաղորդիչների ֆիզիկայի և նանոէլեկտրոնիկայի ամբիոնի պրոֆեսոր Հայկ Սարգսյանը։

Նա ընդգծեց՝ գաղտնիք չէ, որ Հայաստանը պարտվեց տեխնոլոգիական պատերազմում, ինչն էլ փաստեց՝ պետության անվտանգությունն էապես պայմանավորված է ժամանակակից տեխնոլոգիաներով, որի հենքը գիտությունն է։

«Այն երկիրը, որտեղ կա զարգացած գիտություն, համապատասխանաբար ի վիճակի է ապահովել բարձր որակի կրթություն, իսկ այդ հանգամանքն իր հերթին թույլ է տալիս պատրաստել բարձր որակի կադրեր՝ ինչպես գիտական, այնպես էլ ինժեներատեխնիկական։ Այդ կադրերն  էլ համալրում են մասնագետների բանակը, որոնք կարող են ապահովել պետության անվտանգությունը՝ թե ռազմական, թե տնտեսական առումներով։ Այսօր արդեն կարելի է ասել, որ տեխնոլոգիաները ոչ թե տնտեսական գործոն են, այլ լիարժեք քաղաքական»,-մանրամասնեց Հայկ Սարգսյանը։

Նրա խոսքով, այն երկրները, որոնք ունեն լավ տեխնոլոգիաներ, կարողանում են ստեղծել լավ զենք՝ ապահովելով սեփական երկրի անվտանգությունը։

«Լիարժեք կարելի է ասել, որ գիտությունը պետության համար ունի ռազմավարական նշանակություն»,-նշեց նա՝ ընդգծելով, որ այս համատեքստում թե հասարակությունը, թե պետությունը պետք է էապես վերանայեն գիտության, գիտական հանրության նկատմամբ ունեցած իրենց մոտեցումները։

Պրոֆեսորը խնդրի լուծումը տեսնում է գիտության հատկացումների հետևողական ու լուրջ աճով։

«Պետք է հասկանանք, որ առանց լուրջ ներդրումների մենք շատ լուրջ խնդիրներ կունենանք, որոնք նախ և առաջ անվտանգային են»,-ասաց նա՝ հիշեցնելով, որ հատկացումների շնորհիվ կուժեղանա նաև գիտություն-կրթություն-տեխնոլոգիաներ շղթան։

Հարցին, գիտությո՞ւնը պետք է պրոդուկտ առաջարկի, թե՞ պետությունը պետք է խնդիրներ դնի գիտնականի առաջ, քննարկման մասնակից «Գիտուժ» նախաձեռնության անդամ, «Robomart» ընկերության համահիմնադիր և գլխավոր տեխնոլոգիական տնօրեն Տիգրան Շահվերդյանն արձագանքեց՝ նախ պետք է ստեղծել այն միջավայրը, որտեղ կարող են առաջանալ գիտական պրոդուկտներ ու ծառայություններ։

«Այստեղ պետությունն ունի առանցքային դեր, քանի որ հանրային շահից ենելով այն երկարաժամկետ խնդիրները, որ կարող է դնել պետությունը, մասնավորը չի կարող»,-նշեց նա։

Պրոֆեսոր Հայկ Սարգսյանն այս առումով հիշեցնում է Խորհրդային Միության տարիները, որի կազմի մեջ մտնող Հայաստանի գիտնականների առաջ ևս դրվում էին լուրջ խնդիրներ, նրանք մասնակցում էին շատ խոշոր գիտական, տիեզերական ծրագրերի։

«Բնական է, Միության փլուզումից հետո մենք չէինք կարող նման գիտություն ունենալ այս ռեսուրսներով։ Բայց այնպես չէ, որ հիմա Հայաստանում ֆիզիկան ոչնչացված է։ Ցավոք սրտի, շատ հաճախ են ասում, որ Հայաստանում գիտություն չկա։ Այդպես չէ։ Պարզապես կարող եմ ասել, որ միջազգային գնահատման սանդղակում Հայաստանը հարաբերական տվյալներով շատ լավ ցուցանիշներ ունի, Հայաստանում կան խմբեր, որոնք շատ ակտիվ գործում են, դա պայմանավորված է նաև շատ ակտիվ կապերով։ Այլ հարց է, որ  պետական հետևողական, համակարգված մոտեցում չի եղել, որ հնարավոր լինի այդ ամենը պահպանել ու ընդարձակել։ Տարիներ շարունակ գիտությունը թերֆինանսավորվել է»,-նշեց բանախոսը։

Տիգրան Շահվերդյանը շարունակեց՝ այս ամենի արդյունքն է այն է, որ Հայաստանում հիմնականում իրականացվում են հիմնարար հետազոտություններ։

«Ոչ թե գիտնականները չեն ցանկանում զբաղվել կիրառական հետազոտություններով, այլ պայմաններն են այդպես։ Ստեղծված իրավիճակում իրատեսական է  զբաղվել էժան ֆունդամենտալ հետազոտություններով, հնարավոր չէ զբաղվել կիրառական հետազոտություններով, փորձարարական   մշակումներով, քանի որ դրանք պահանջում են թարմացված սարքավորումներով, երկարաժամկետ գիտական ծրագրերով, դրամաշնորհներով, էլ չասած, որ գիտություն հիմա երիտասարդները չեն մտնում։

Մենք շղթան պետք է բացատրենք, որ մարդիկ հասկանան, թե ինչու է կարևոր գիտությունում ներդրումներ կատարելը»,-ասաց Տիգրան Շահվերդյանը՝ ընդգծելով, եթե գիտությամբ զբաղվելու պայմանները չբարելավվեն, ապա հետևանքները լինելու են անդառնալի։