Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հրապարակախոս Վահան Իշխանյանը գրում է․ «Եթե Հայրենասեր ես, ձայնդ կտաս Հայաստան դաշինքին

Անկախության հռչակումով սկսած և և պատերազմում պարտությամբ փակվում է Հայաստանի Հանրապետության 30 ամյա մի ցիկլ, որ թույլ է տալիս, հետադարձ հայացքով քննել ձեռքբերումներն ու ձախողումները։

Եվ եթե սիրում ես հայրենիքդ, ապա այդ սերը, հաղթահարելով եսասիրական մղումները, սև քարոզչության ազդեցությունը, կգնահատի այն գործիչներին, որոնք ձեռքբերումներ են ունեցել՝ և առաջին հերթին Ռոբերտ Քոչարյանին։

Հունիսի 20֊ի Ազգային ժողովի ընտրությունները հայ ժողովրդի խայտառակությունն ՝է որ դեռ ընտրության հարց է դրել՝ մի կողմից քանդարար, աղետաբեր, դարավոր բնակավայրերը թշնամուն հանձնած, 5 հազար երիտասարդի գլուխ կերած  կապիտուլյանտի և մյուս կողմից էլ Արցախյան հաղթանակը կերտած, Հայաստանը թշվառությոյւնից ոտքի կանգնեցրած գործչի միջև։

Գնահատելու համար Ռոբերտ Քոչարյանի ձեռքբերումները, նախ պետք է տեսնել թե ինչ վիճակում էր Հայաստանը մինչև նրա նախագահ դառնալը։

1990 թվին ՀՀՇ֊ն իշխանությունը վերցնելով, 8 տարում ուղղակի ամայեցրեց երկիրը՝ փոշիացնելով Սովետական Միությունից ստացած հարուստ ժառանգությունը ու աղքատացնելով երբեմնի բարեկեցիկ ապրող Սովետական Հայաստանի քաղաքացիներին։ Իշխանական կլանները ագահորեն նետվեցին սեփականաշնորհելու գործարանները, և ինչպես օրանգուտանը կվարվեր համակրագչի հետ, նրանք էլ արժեքավոր հաստոցներն ու սարքավորումները կտրտում ու որպես մետաղաջարդոն վաճառում էին։

ՄԱԿ֊ի ազգային փորձագետների դիտարկումներով հապճեպ սեփականաշնորհման արդյունքում հանրապետության ընտանիքների միայն 8 տոկոսն էր տնօրինում մասնավորեցված գույքի ավելի քան 90 տոկոսին, առավել հարուստ ընտանիքների 4-5 տոկոսը տնօրինում էր ազգային հարստության կեսից ավելիին։ 1998֊ին առավել հարուստ և առավել աղքատ բնակչության եկամուտների տարբերությունը 32,2 անգամ էր: Եվրոպայի, Կենտրոնական Ասիայի Լատինական Ամերիկայի երկրների շարքում Հայաստանը եկամուտների անհավասար բաշխմամբ առաջին տեղում էր։

Ըստ 1996 թվի ՄԱԿ֊ի տվյալների՝ 23,9 տոկոսը ապրում էր ծայրահեղ աղքատ, 82,4տոկոսը վատ, միայն 13,2տոկոսն էր բավարար, և 4,4 տոկոսը լավ կամ շատ լավ։

Գոյատևման համար երկրից ուղղակի փախուստ սկսվեց: Ըստ ՄԱԿ֊ի և ՀՀ վիճակագրության ներկայացրած տվյալների արտագաղթը 91-96 թվերին կազմել է 677 000, 90֊ականներին 3 միլիոն 802 հազար  բնակչություն ունեցող երկրից  1991-2001թվերին գնացել է 920  հազար մարդ:

1998֊ին, երբ նախագահ Տեր֊Պետրոսյանն ու ՀՀՇ-ն հեռացվեցին, և նախագահ դարձավ Ռոբերտ Քոչարյանը,  մենք՝ դիտարկելով նոր իշխանությանը նախորդի ժառանգորդ, իներցիայով շարունակում էինք մեղմ ասած, բացասաբար վերաբերվել իշխանությանը ու չնկատել այն մեծ փոփոխություները որ իրականցվում էին նոր իշխանության  ժամանակ։ Մեր աչքերը բացվեցին 2007֊ին, երբ Տեր֊Պետրոսյանը հայտարարեց որ իր թեկնածությունն է դնելու նախագահական ընտրություններին, և ստիպեց միանգամից հետադարձ հայացք գցենք վերջին տասը տարիներին, ու նոր նկատենք, որ 1998ից հետո երկիրը վերջապես սկսել էր շնչել, շուրջը բազմաթիվ ծանոթներ սկսել էին նորմալ ապրել, և տագնապեցինք, թե ինչ աղետ կլինի, եթե թույլ տրվի քանդարարներին կրկին գալ իշխանության։ 

Իսկ այժմ, երբ Հայաստանի ժողովուրդը ապրեց նաև իր երազած հեղափոխությունը, 30 տարվա մեջ առաջին անգամ ներքևից զանգվածների ճնշմամբ իշխանափոխություն եղավ, և  արդյունքում Հայաստանն ունեցավ վերջին 30 տարիների, և գուցե իր պատմության ընթացքում ամենանողկալի իշխանությունը, որ աղետ բերեց երկրի գլխին, եկավ ժամանակն ասելու ահա՝ այս 30տարիներն ցույց են տալիս, թե ինչի է ընդունակ հայ ժողովուրդը, և հետադարձ համեմատելով տարբեր ղեկավարների՝ տեսնում ենք, որ հայ ժողովրդի հնարավորությունների գագաթնակետը Ռոբերտ Քոչարյանի իշխանությունն է եղել։

Տեր֊Պետրոսյան-ՀՀՇ տապալումից հետո աղքատության մատնված երկիրը սկսել էր ուշքի գալ, մի քանի տարում երկրի ՀՆԱ֊ն աճել է 6 անգամ, 1998֊ին 2 միլիարդ դոլար էր,  10 տարի անց՝ 2008֊ին 12 միլիարդ դոլար։ 1998֊ին բյուջեն 300 միլիոն դոլար էր, 10տար՝ անց 2 միլիարդ դոլար, տարեկան տնտեսական աճը մոտ 12 տոկոս էր (միայն անասնագործության մեջ 2000-2007 թվերին ՀՆԱ-ն աճել է 90 տոկոսով, 32 տոկոսով աճել է տավարի գլխաքանակը, թռչնամիս  ու ձու ներկրող երկրում 2000 թվից դրանց արտադրությունն այնքան աճեց, որ արտադրածի 20 տոկոսը սկսեց արտահանվել)։
Արդեն 2007֊ին Հայաստանում գործում էին օտարերկրյա մասնակցությամբ 3350 ձեռնարկություն (այս, և վերը մեջբերված տվյալները վերցված են Էդիկ Մինասյանի «Հայոց նորագույն պատմության քառորդ դարը» գրքից)։

2004-2006  թվերին ՝  35 400֊ով ավել մարդ մուտք էր գործել երկիր, քան հեռացել։

1998֊ին երկրում աղքատությունը 55 տոկոս էր, իսկ ծայրահեղ աղքատությունը 22տոկոս, 9տարի անց 2007ին աղքատությունը իջավ 25 տոկոսի, այսինքն 2 անգամ կրճատվեց, իսկ ծայրահեղ աղքատութունը իջավ մինչև 4տոկոս, այսինքն կրճատվեց մոտ 6 անգամ։

Տեր֊Պետրոսյան-փաշինյանական շրջանակները ճիգ ու ջանք չեն խնայում թաքցնելու համար Քոչարյանի տնտեսական հաջողությունները։ Այնպիսի կրքով են մերժում նրան, որ թվում է թե ձեռներին ճար լիներ, նրա ձեռքբերումներից որևէ հետք չէին թողնի,  կոչնչացնեին այդ հաջողություների նյութական արտահայտությունները՝ Երևանում Դավթաշենի կամուրջը, օդանավակայանի նոր շենքը, Դիլիջանի թունելը, Թումոն, Երևանի տրանսպորտային բազմաթիվ հանգույցներ՝ գետնուղիներ և կամուրջներ, աղետի գոտու նոր թաղամասերը և այլն, և մանավանդ Երևանի ժամանցային կյանքը՝ ռեստորաններ, սրճարաններ, որտեղ սիրում է նստել քաղաքացիական հասարակության ողջ ներկապնակը։

Արտաքին հարաբերություններում էլ՝ 1998֊ին ՄԱԿ֊ի ամբիոնից Քոչարյանը բարձրացնելով ցեղասպանության ճանաչման ու դատապարտման հարցը, խթանեց, որ  երկրներն իրար ետևից ճանաչեն ցեղասպանությունը, Սփյուռքը ակտիվորեն ներգրավվեց Հայաստանի կյանքին՝ որի վկայություններն են օդնավակայանի նոր շենքը, Թումոն, Լինսի հիմնադրամի նորոգումները։ Արցախյան բանակցություներում էլ ընդունվեցին Մադրիդյան սկզբունքները, որտեղ առաջին անգամ ամրագրվեց Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը հանրաքվեի միջոցով։ Իսկ Թուրքիան առավել հարգանքով լցվեց Հայաստանի նկատմամբ, որի վկայությունն էր՝ 2005֊ին Էրդողանի նամակը Ռոբերտ Քոչարյանին։

Այսքան ձեռքբերումները միայն Հայաստանում, բայց Քոչարյանի հաջողությունները սկսվել էին Արցախում, պատերազմական դաժան տարիներին սկզբում որպես Պաշտպանության պետական կոմիտեի նախագահ, ապա՝ Հանրապետության նախագահ նա կարողացավ ղեկավարել և՛ թիկունքը, և՛ ճակատը, ու հիմքերը գցել Արցախի պետականության։

Վրիպումներ ունեցե՞լ է։ Այս հարցին պատասխանելուց առաջ, ինքնրս նայենք այս 30տարիների մեր վրիպումներին, ապա ևս մի հարց տանք՝ ինչպե՞ս է, հե՞շտ է արդյոք ստանձնել չորս կողմից պատրեազմի կրակի մեջ գտնվող հանրապետության պաշտպանության ղեկավարությունը՝ հավասարակշռել բազմաթիվ զինված խմբավորումների, բնակչությանը կազմակերպել, որ մահերի, վիրավորների, ռմբակոծությունների, ավերների մեջ կարգուկանոն պահպանվի, փոքրիկ անփությություն թույլ չտալ, որ հանկարծ  քաոսի չվերածվի երկիրը,  ապա՝ Հայաստանում թալանված ու աղքատ երկրում մի կողմից տիրապետել միմյանց հետ հակամարտող կլանների ու հեղինակությունների, մյուս կողմից ներգրավել անձանց տնտեսական ամեն մի ճյուղի զարգացման համար, էն մյուս կողմից Սփյուռքի հայրենակիցներին մղել, համոզել, որ ներդրումներ անեն։

Այսուհադներձ, Հայաստանում ամենաշատը երևի Ռոբերտ Քոչարյանի դեմ է սև քարոզչություն տարվել, հետևողական զրպարտություններով, նրա թշնամիներին ինչ որ չափով հաջողվել էր  միֆական ահավոր կերպար կերտել։ Բայց այդ կերպարը փլեցրեցին նրանք ովքեր այն ստեղծել էին։ Եթե Քոչարյանի կամ Սերժ Սարգսյանի համար կարևոր է հասարակական կարծիքը, ապա նրանք պետք է շնորհակալ լինեն հեղափոխական իշխանությանը, որ  իրենց հետևից ընկած, ամենակեղտոտ ձևերով ուզում էին գործ սարքեն, սակայն որևէ հանցանքի մեջ չկարողանալով մեղադրել, իրենց դարձրին անբասիր։

Քոչարյանի գլխավոր հակառակորդ՝ Քաղաքացիական պայմնագիր֊ՀԱԿ շրջանակների զենքը սուտն է, թշնամին փաստը։

Իսկ Հայաստանի հասարակութունը  չունի դիմադրողական  այնպիսի մեխանզիմներ՝ որ թույլ չտա իրեն մոլորեցնեն ստերով ու զրպարտություններով։

Խնդրեմ, փաստերը.
Մարդասպանները Քոչարյանին անվանում են արյունարբու. ՀԱԿ վարչության անդամ է մեկը ում վրա 7 պատվիրված սպանություն և մի մահափորձ կա, 2008֊ին Լևոն Տեր֊Պետրոսյանը հայտարարում էր ինձ ընտրելով դուք ընտրում եք Վանո Սիրադեղյանին, այսինքն մեկին ով սառանասրտորեն պատվիրել է Երկաթգծի տնօրեն Համբարձում Ղանդիլյանի, Աշտարակի շրջխորհդի նախագահ Հովհաննես Սուքիասյանի և երկու երիտասարդի՝Արթուր Հովհաննիսյանի և Կարեն Ռաֆայելյանի սպանությունները։

Թալանչիները Քոչարյանին անվանում են թալանչի։  Խնդրեմ, փաստերը.
Լրագրող Արա Մարտիրոսյանը ներկայացնում է. «Լևոն Տեր-Պետրոսյանի օրոք՝ մինչև 1997 թվականը, մասնավորեցվեց 4917 օբյեկտ, իսկ պետական բյուջե մուտք գործեց ընդամենը 40,2 մլրդ դրամ։ Համեմատության համար նշենք, որ 1997-2007 թվականներին կամ Ռոբերտ Քոչարյանի վարչապետության, ապա՝ նախագահության շրջանում սեփականաշնորհվեց 230-ով պակաս օբյեկտ, բայց պետությունը ստացավ 122 մլրդ դրամ և 108 մլն դոլար (կամ մոտ 52 մլրդ դրամ)»։
Ինչպես տեսնում ենք, իրական թալանը եղել է Տեր֊Պետրոսյանի իշխանության տարիներին։

***
Ամեն ընտրությունից առաջ, հիմա էլ հանդիպում ես խոսքը՝ ընտրություն է չարյաց փոքրագույնի մեջ։ Ոչ, այժմ ընտրություն է չարյաց մեծագույնի և առաջընթացի հնարավորության միջև։
Մենք ոչ թե հավատում ենք, այլ գիտենք, որ Ռոբերտ Քոչարյանը Հայաստանը կհանի այս ճգնաժամից»։