Կրթություն, գիտություն 17:17 30/06/2021 Հայաստան

«Գիտատոն», որ կարող է մասշտաբային դառնալ

Երևանում այս  օրերին «Կենսաբանների հաջորդ սերունդ» գիտակրթական ծրագրի շրջնակում անցկացվում է «Գիտատոն» միջոցառումը։ Ծրագիրն իրականացվում է «Կենսաբանների հայկական միություն» ՀԿ-ի կողմից Եվրոպական միության ֆինանսական աջակցությամբ ՄԱԶԾ Կոլբա Լաբի «Ապագան այսօր. Կանանց, երիտասարդների և երեխաների հզորացում հանուն Հայաստանում ժողովրդավարության ամրապնդման» ծրագրի շրջանակում:

ՀԿ համահիմնադիր, կենսաբանական գիտությունների թեկնածու Արսեն Գասպարյանը Panorama.am-ի հետ զրույցում նման միջոցառման անցկացումը կարևորում է մի քանի առումով։

«Հասարակության շրջանում հաճախ գիտությունն ասոցացվում է գումարներ չտրամադրելու, երբեմն աղքատության հետ։ Հասարակությունը գիտության մասին պատկերացում գրեթե չունի։ Մեր նպատակն է նման կարծրատիպերը կոտրել, բարձր դասարանցիներին ու բուհերի ցածր կուրսերի ուսանողներին կապել բարձր որակի հետազոտություններ իրականացնող կազմակերպությունների ու լաբորատորիաների հետ՝ ցույց տալու, որ գիտությունը լուրջ արդյունքներ է գրանցում, որ գիտության մեջ խնդիրներից բացի կան դրական ձեռքբերումներ»,-ասում է Գասպարյանը։

Նախ տեսահոլովակներ են պատրատել ու տարածել առաջատար գիտահետազոտական հիմնարկների, լաբորատորիների մասին, ապա «Գիտատոն»-ի մասնակցության համար մրցույթ են հայտարարել, ընտրել երեսուն աշակերտ ու ուսանող Երևանից, Գեղարքունիքից, Կոտայքից, Սյունիքց, Շիրակից։



Տարբեր դպրոցներից ու բուհերից ընտրված մասնակիցներն օրվա առաջին կեսի ընթացքում լսում են կենսաբանության տարբեր ուղղությունների մասին զեկուցումներ Հայաստանում անցկացվող առաջատար հետազոտությունների մասին։

Նրանք բաժանված են 5-6 հոգանոց խմբերի, ունեն մենթորներ, որոնք երիտասարդ գիտնականներ են ու նրանց հետ աշխատանքի ընթացքում ներկայացնում են հետազոտական գաղափարներ կենսաբժշկության, բնապահպանության, կենսատեխնոլոգիների, մոլեկուլային կենսաբանության, գենային ճարտարագիտության ոլորտներում։

«Գիտատոն»-ի մասնակիցները։

«Հիմա նրանք աշխատում են այդ հետազոտությունների ու դրանք պրեզենտացիաների վերածելու ուղղությամբ։ «Գիտատոն»-ի երրորդ մասի ժամանակ մասնակիցներն այցելում են գիտահետազոտական հիմնարկներ, իրենց աչքով տեսնում են, թե ի՞նչ փորձեր են իրականացվում այնտեղ, ի՞նչ հագեցվածություն ունեն դրան, ի՞նչ է կատարվում դրանց պատերից ներս»,-միջոցառման վերաբերյալ մանրամասներ է ներկայացնում ՀԿ համահիմնադիրը։

Գասպարյանն ընդգծում է, որ նման միջոցառում նույն հաջողությամբ կարող է անցկացվել ֆիզիկայի, քիմիայի կամ գիտության այլ ճյուղի վերաբերյալ, կարող է լինել ավելի մաշտաբային՝ ընդգրկելով հարյուրավոր մասնակիցների։ Առաջին անգամ անցկացվող միջացառման ընթացքում կազմակերպիչներն արդեն կարևոր ձեռքբերումներ են արձանագրել։

«Երեխաները կապվում են մենթորների հետ, իսկ դա նշանակում է սկսում են հետևել գիտական պրոցեսին։ Երեխաներին արդեն շատ է հետաքրքրում գիտությունը, քանի որ տեղում նրանք տեսնում են, թե ինչ է կատարվում։ Գիտահետազոտական հիմնարկներ մուտքը թույլ կտա նաև ապագայում ճիշտ կողմնորոշվել մասնագիտության ընտրության հարցում։ Մասնակիցները ձեռք են բերում նաև հմտություններ, օրինակ, ինչպես գրել գիտական հոդվածներ, դրամաշնորհներ։ Այսինքն բացի մասնագիտական գիտելիքներից  միջոցառումը տրամադրում է նաև նման հմտություններ, որ նրանք դառնան լավ գիտնական»,-արձանագրած հաջողությունները թվարկում է կենսաբանը։

Միջոցառման շնորհիվ աշակերտներն ու դասախոսները շփվում են երիտասարդ գիտնականների հետ՝ տեսնելով գիտության երիտասարդ դեմքը։ Այդպիսով կոտրվում է նաև այն կարծրատիպը, որ գիտությամբ զբաղվում են օրինակ 80-ամյա պապիկները։

«Տարիքային ճեղքի բացակայության պատճառով աշակերտ-ուսանող-երիտասարդ գիտնական կապը շատ հեշտ ու արդյունավետ է ստացվում։ Մենթորներն իրենք էլ շատ մեծ հաճույքով են աշխատում»,-նշում է կազմակերպիչը։

«Գիտատոն»-ի ավարտին լավագույն հետազոտության հեղինակները կստանան մրցանակներ, բացի այդ հնարավորություն կտրվի շարունակել հետազոտությունները, որից հետո սեպտեմբերին կներկայացվեն դրա արդյունքները։  Միջոցառման հեղինակները նշում են, եթե մասնակիցները  հետագայում նույնիսկ չզբաղվեն գիտությամբ, հստակ գիտակցելու են գիտության ու դրան տրամադրվող հատկացումների ավելացման կարևորությունը, դառնալու են գիտահեն դասախոս ու մանկավարժ։  Գասպարյանը նշում է, որ շատ լավ կլիներ եթե  ֆինանսավորում լիներ ու  միջոցառումն էլ դառնար ամենամյա ու առավել մասնակցային։
«Կրկնում եմ, միջոցառման նպատակն է ցույց տալ, որ ոչ թե ամեն ինչ շատ վատ է, այլև ցույց տալ դրականը»,-ասում է ՀԿ համահիմնադիրը։

Արսեն Գասպարյանը՝ լուսանկարում աջից, լուսանկարը՝ նրա ֆեյսբուքյան էջից։

Գործող գիտնականը միաժամանակ բարձրաձայնում է գիտության զարգացմանը խոչընդոտող խնդիրներից, որոնք չեն սահմնանափակվում ֆինանսավորման սակավությամբ։ Քարաքոսերի ու սնկերի ուսումնասիրման լաբորատորիայի ստեղծման համար ԳՊԿ-ից ստացած դրամաշնորհ շահած կենսաբանը կրակն է ընկել վերանորոգման, սարքավորումների ձեռքբերման համար օրենքով նախատեսված մրցույթների պահանջի ձեռքը։

«Բյուրոկրատական քաշքշուկներ են, որոնց մեջ հայտնվում է գիտնականը։ Ու խոսքն այն սարքավորումների մասին է, որոնք օգտագործվելու են գիտական հիմնարկում հետազոտության իրականացման համար։ Խոսքը բիզնեսի մասին չէ, որ բերելու ես ու վաճառել։ Մրցույթների արդյունքում չգիտես, թե ինչ որակի սարքավորում ես ստանալու։ Բացի այդ պրոցեսը դանդաղում է։ Ուղղակի գնումների դեպքում էական գումարներ կխնայվեն, դրանք էլ կներդրվեն գիտության մեջ։ Ահա այս խնդիրների շուրջ պետք է քննարկում անել, հասկանալ լուծումները, հակառակ դեպքում նման խնդիրները բարդացնում են գիտնականի կյանքը, հիասթափեցնում նրան»,-նշում է Արսեն Գասպարյանը։

Կենսաբանի խոսքով, դրամաշնորհային ծրագրերը սովորաբար լինում են 2-3 տարվա ժամկետով, մինչդեռ ինքը 2-3 ամիս է դեռ վերանորոգման մրցույթների մեջ է, մեկը չի կայանում, մյուսն են հայտարարում։

«Սա շատ կարևոր հարց է, մրցույթների հարցը պետք է լուծվի։ Պետք է հասկանալ խնդիրն ու լուծել, օրենսդրությամբ պետք է ֆիքսեն, որ գիտությունն առաջնահերթություն  ու պետք է նրանց համար մրցույթները հանել»,-ասում է նա։

Իր գիտական աստիճանը Գերմանիայում ստացած կենսաբանը խոստովանում է, որ երբեմն նման խնդիրների պատճառով է, որ երիտասարդ մասնագետները հայրենիք չեն վերադառնում, քանի որ չկա ճկունություն։ Օրինակ, Գերմանիայում մրցույթների ու այլ հարցերով գիտնականը չէ, որ զբաղվում է։


Ի դեպ, Գասպարյանն  առաջարկում է պետբյուջեի հատկացումների մասին առանձին տողով նշել գիտության հանրայնացման ու գիտնականի կերպարի ներկայացման ծախսը։
«Եթե հիշողությունս չի դավաճանում, Գերմանիայում անձնագրում նշում են գիտական աստիճանը՝ այդպիսով կարևորելով մարդու աշխատանքը, նրան հասարակության մեջ առավելություն է տրվում»,-նշում է կենսաբանական գիտությունների թեկնածուն ու ավելացնում, որ մտքեր ունեն գիտության փառատոն անցկացնելու մասին։
 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

11:22
Մեկնարկել է Վրաստանի վեցերորդ նախագահի երդմնակալության արարողությունը
Վրաստանի խորհրդարանի շենքում տեղի է ունենում Վրաստանի վեցերորդ նախագահի երդմնակալության արարողությունը՝ նախկին ֆուտբոլիստ, ներկայիս քաղաքական...
Աղբյուր` Panorama.am
11:09
Երկրաշարժ՝ Վրաստանում, որը զգացվել է նաև Հայաստանում
Սյսօր, դեկտեմբերի 29-ին` տեղական ժամանակով ժամը 01:11-ին (Գրինվիչի ժամանակով դեկտեմբերի 28-ին` ժամը 21։11-ին) ՀՀ ՆԳՆ Սեյսմիկ պաշտպանության...
Աղբյուր` Panorama.am
10:54
Թբիլիսիում քաղաքացիները վաղ առավոտվանից հավաքվում են Օրբելիանի նախագահական պալատի մոտ
Քաղաքացիները հավաքվում են Օրբելիանի պալատում (Վրաստանի նախագահի նստավայր)։ Նրանք սպասում են Վրաստանի նախագահ Սալոմե Զուրաբիշվիլիի ելույթին։...
Աղբյուր` Panorama.am
09:45
Շղթայական ավտովթար Արարատում 100-ից ավելի ավտոմեքենաների մասնակցությամբ, կա մեկ զոհ
Դեկտեմբերի 29-ին, ճանապարհի մերկասառույցի և մառախուղի պատճառով շղթայական ավտովթարներ և մահվան ելքով վրաերթ է տեղի ունեցել Արարատի մարզում։ Ժամը...
Աղբյուր` Panorama.am
09:31
Հարավային Կորեայում կործանված մարդատար ինքնաթիռի գրեթե բոլոր ուղևորները զոհվել են
Հարավային Կորեայում կործանված ինքնաթիռի գրեթե բոլոր ուղևորները մահացել են։ Այդ մասին հայտնում է Yonhap գործակալությունը՝ հղում անելով տեղի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:13
Հայաստանում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ
ՆԳՆ Փրկարար ծառայությունից հայտնում են, որ ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ: Փակ է Արագածոտնի մարզում...
Աղբյուր` Panorama.am
23:41
Զուրաբիշվիլին որոշել է նորընտիր նախագահի երդմնակալության արարողությունից առաջ գիշերել նախագահականում
Վրաստանի նախագահ Սալոմե Զուրաբիշվիլին տեսաուղերձում հայտարարել է, որ գիշերելու է իր նստավայրում իր իրավահաջորդի երդմնակալության նախօրեին։...
Աղբյուր` Panorama.am
22:52
Բայդենը խոստովանել է, որ ափսոսում է ԱՄՆ նախագահական ընտրապայքարից դուրս գալու համար
ԱՄՆ ներկայիս նախագահ Ջո Բայդենը իր մտերիմ մարդկանց շրջապատում մասնավոր զրույցներում ափսոսանք է հայտնել, որ լքել է պետության ղեկավարի պաշտոնի...
Աղբյուր` Panorama.am
22:38
Հայ շախմատիստների հաջողությունները 2024 թվականի ընթացքում
Հայաստանի շախմատի ֆեդերացիան ամփոփել է հայ շախմատիստների հաջողությունները 2024 թվականի ընթացքում:  Հայաստանի շախմատի տղամարդկանց...
Աղբյուր` Panorama.am
21:53
Հայաստանի պատմության թանգարանն այս տարի ունեցել է ավելի քան 100 000 այցելու
Հայաստանի պատմության թանգարանը 2024 թվականի ընթացքում իրականացրել  է ավելի քան 20 ցուցանահանդես, 60-ից ավելի տարաբնույթ միջոցառում։...
Աղբյուր` Panorama.am
21:10
ՄԱԿ. 2024-ը՝ երեխաների համար ամենավատ տարիներից մեկը
Յուրաքանչյուր վեցերորդ երեխա կամ մոտ 473 միլիոն երեխա ապրում է պատերազմական գոտում՝ 2024 թվականը դարձնելով երբևէ եղած վատագույն տարիներից մեկը:...
Աղբյուր` Panorama.am
20:45
Քեյթ Միդլթոնի 9-ամյա դուստրը խախտել է թագավորական արարողակարգի կանոնը
Արքայազն Ուիլյամի և Քեյթ Միդլթոնի դուստրը՝ 9-ամյա արքայադուստր Շառլոտան, խախտել է թագավորական արարողակարգի կանոններից մեկը։ Այս մասին հայտնում է...
Աղբյուր` Panorama.am
20:19
Դուք սխալ ճանապարհով եք գնում, վնասում եք 1 մլն երևանցիների առողջությունը, պետք է կանգնեք. Քրիստինա Վարդանյան
Երևանի վերջին գործակարգավարական խորհրդակցության ժամանակ քաղաքապետ Տիգրան Ավինյանն ընդունեց, որ մայրաքաղաքի օդը նորմայից 3.5 անգամ ավել աղտոտված...
Աղբյուր` Panorama.am
19:58
Երեխաները բարձր են պահում Արցախյան 44-օրյա պատերազմում զոհված հոր՝ լեգենդար հրամանատար Գեղամ Գաբրիելյանի հիշատակը
Արցախցի երեխաները շարունակում են հաջողություններ գրանցել տարբեր մարզաձևերում։ «Բերդ» թերթը գրում է, որ ի հպարտություն Արցախի և...
Աղբյուր` Panorama.am
19:47
Ժաննա, նստի, անբավարար. Դեմոյան
«Ես երկար չմտածեցի, մի քիչ խորհեցի ու եկա այն եզրակացության, որ նախկիններն էստեղ մեղավոր չեն»:
Աղբյուր` Panorama.am
19:37
Սևանի թերակղզուց մինչև Դիլիջանի թունելի սկզբնամաս բուք է։
Դեկտեմբերի 28-ին՝ ժամը 19:30-ի դրությամբ, Թալինի, Անիի, Աբովյանի, Հրազդանի, Ապարանի, Արագածի տարածաշրջաններում թույլ ձյուն է տեղում։ Սևանի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:23
Նիկոլը՝ բանավեճի իր առաջարկով ակամայից տակտիկական առումով միավորեց երեք նախագահների թիմերին. Աշոտյան
«Միանշանակ, և ոչ միայն բովանդակային, այլև տեխնոլոգիական առումով, երբ անմիջապես դրանից հետո խաղացրեց քովիդային անհեթեթ քարտը»,-...
Աղբյուր` Panorama.am
19:11
Նախաքննական մարմինը փոխել է եղբորս առաջադրած մեղադրանքը, բայց պետք է կայացվեր հետապնդումը դադարեցնելու որոշում. Երիցյան
«Նախաքննական մարմինը փոխել է եղբորս առաջադրած մեղադրանքն ու պարեկային ծառայողների հետ միջադեպը որակել որպես Ա. Երիցյանի կողմից մարմնական...
Աղբյուր` Panorama.am
19:00
Ուսուցիչների համար վերջին տարիներին ստեղծվում են միայն անհարմարություններ. Դանիելյան
«Անչափ կարևոր առաքելություն իրականացնող, շատ հաճախ նվիրյալի պես աշխատող ուսուցիչների համար վերջին տարիներին ստեղծվում են միայն...
Աղբյուր` Panorama.am
18:44
ԱՄՆ-ն և Մեծ Բրիտանիան ավիահարվածներ են հասցրել Եմենի՝ հութիների կողմից վերահսկվող նահանգի վրա. Al Masirah
ԱՄՆ-ի և Մեծ Բրիտանիայի ավիացիան հարվածներ են հասցրել Եմենի հյուսիս-արևմուտքում գտնվող Հաջա նահանգի ուղղությամբ այն բանից հետո, երբ Եմենի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:30
Ալիևի հերթական նախապայմանն իրականություն է դառնում ոչ թե Մոսկվայի, Վաշինգտոնի կամ Փարիզի, այլ Նիկոլի շնորհիվ. Աշոտյան
«Նիկոլը ոչ թե խանգարում է Մոսկվային, այլ ՌԴ-ի համար «օգտակար հիմար»՝ useful idiot է հանդիսանում։ Իր արմենպրեսյան զեղումներն անթերի էին այդ տեսակետից»»։
Աղբյուր` Panorama.am
18:17
Հայաստանում 2025-ին առաջին անգամ կկայանան միջազգային 3 խոշոր մրցաշար
Հայաստանում 2025 թվականին առաջին անգամ կկայանան միջազգային 3 խոշոր մրցաշար, որոնք ընդգրված են Եվրոպայի բռնցքամարտի ֆեդերացիայի EUBC օրացույցային...
Աղբյուր` Panorama.am
18:06
Զելենսկին ու Ալիևը քննարկել են ադրբեջանական ինքնաթիռի կործանման դեպքը
Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին հեռախոսազրույց է ունեցել Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ, որի ընթացքում կողմերը քննարկել են Ղազախստանում...
Աղբյուր` Panorama.am
17:52
Ադրբեջանում ապօրինի կալանավորված Ռուբեն Վարդանյանի դեմ շինծու քրեական գործն ուղարկվել է դատարան
Արցախի Հանրապետության նախկին պետնախարար, գործարար և բարերար Ռուբեն Վարդանյանի դեմ հարուցված քրեական գործը, ով ավելի քան մեկ տարի Բաքվի բանտում...
Աղբյուր` Panorama.am
17:40
Ադրբեջանը հայտնել է Հայաստանի հետ սահմանի՝ մինչև 13 կիլոմետր երկարությամբ հատվածում սահմանազատման մասին
Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև պետական սահմանի սահմանազատումն ու սահմանազատումն իրականացվել է մինչև 13 կիլոմետր երկարությամբ հատվածում։ Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
17:31
Ողբերգական վթար. բախվել են մեքենաներ, կան զnhեր
Դեկտեմբերի 28-ին, ժամը 14:40-ին Շիրակի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Գյումրի-Մայիսյան...
Աղբյուր` Panorama.am
17:24
Զուրաբիշվիլին միացել է Թբիլիսիում ընդդիմության «կենդանի շղթային»
30 օր շարունակ Թբիլիսիում և շրջաններում շարունակվող բողոքի ակցիան այսօր շարունակվում է կենդանի շղթայով։ Ակցիայի մասնակիցների թվում են տարբեր...
Աղբյուր` Panorama.am
17:07
Գրականության և արվեստի թանգարանի՝ տասներորդ մուսային վերաբերող բաժնում պահպանում են բազմաթիվ արժեքավոր վկայություններ
Այսօր Կինոյի միջազգային օրն է, և սա հիանալի առիթ է՝ անդրադառնալու Գրականության և արվեստի թանգարանի՝ տասներորդ մուսային վերաբերող այս բաժնին։...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

2025-ը կդիմավորենք Եռաբլուրում. Բագրատ Սրբազան
13:39 28/12/2024

2025-ը կդիմավորենք Եռաբլուրում. Բագրատ Սրբազան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}