Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Հայաստանը վաղուց է դարձել մեծ տերությունների խաղաքարտ: Փորձառու ղեկավարը նա է, ով կարողանում է դրանից խուսափել, քանի որ մեր դիրքը, ռեսուրսները մեզ պետք է թույլ տա, որ խուսափենք նման հեռանկարից»,- ասուլիսում ասաց պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր,  ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի դեկան, թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը:

Նա նշեց, որ այս իշխանությունները ոչ միայն չկարողացան Հայաստանը զերծ պահել խաղաքարտ դառնալու, ավելին՝ մանրադրամ դառնալու այդ  հեռանկարից, այլև Հայաստանը կորցրեց սուբյեկտայնության, ինքնուրույնության գերակշիռ մեծմասնությունը:

«Ճակատագրի հեգնանքնով ինքնիշխանությունից խոսող իշխանությունը Հայաստանը բերեց անինքնիշխանության: Հիմա ունենք զրոյական սուբյեկտայնություն»,- նշեց թուրքագետը:

Խոսելով երեկ կայացած Փաշինյան-Պուտին հանդիպման մասին ու այս կոնտեքստում թե ինչ սպառնալիք կարող է լինել Թուրքիայի ու Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի հանդեպ, Ռ.Մելքոնյանն ասաց, որ խիստ կանխատեսելի սպառնալիք է.

«Կանխատեսվում է, որ մեզ հրամցվելու է պայմանագիր Հայաստանի ու Ադրբեջանի, Հայաստանի ու Թուրքիայի միջև, որովհետև բոլոր մնացած սցենարներն արդեն գործարկվել են՝ մեր տարածքների մեծ մասն օկուպացված են, Հայաստանը՝ որպես պետականություն, զավթված է, Հայաստանի պետական սահմաններն անարգված են, այստեղ գտնվում է ադրբեջանական բանակը, ինչը որևէ մեկը չի հերքում: Մենք տեսնում ենք, թե Հայաստանի գործընկերներից ՀԱՊԿ-ը, մեր դաշնակիցը ինչ դիրքորոշում ունեն, որը փորձում է ավելի չթեժացնել իրավիճակը: Այս պարագայում միակ հավանական հաջորդ սպառնալիքը պայմանագիրն է, ինչը մեծագույն վտանգ է Հայաստան պետականությանը»:

Նա հիշեցրեց ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի երեկվա խոսքերը Փաշինյանի հետ հանդիպմանը, որ «ունեք ժողովրդի վստահությունը, որը ձեզ պետք է գալու ներկայումս լուրջ լուծումների համար»:

«Ինչ լուրջ լուծում, որոշում կարող է լինել: Դա պայմանագիր է: Պայմանագիրը երկու մասից կարող է լինել՝ պայմանագիր Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև, ինչը ենթադրելու է փոխադարձ սահմանների ճանաչում, ինչը մի քանի առումով է խնդրահարույց: Առաջին՝ Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև սահմաններ որոշող միջազգային պայմանագիր երբևէ չի եղել: Հետևաբար նախ պետք է բանակցություններ սկսվեն, որտեղ կորոշենք սահմաններ ձևավորելու սկզբունքը»,- ասաց Ռ.Մելքոնյանը:

Նա նշեց, որ այսօրվա սահմանը ԽՍՀՄ ներքին վարչատարածքային բաժանումն է, ընդունել որպես երկու անկախ պետությունների սահման, ճիշտ չէ:

«Նորմալ պետությունը պետք է նախ սահմանների բաժանման սկզբունքը հստակեցնող բանակցություններ սկսեր: Բայց քանի որ մենք պարտված, կապիտուլացված երկիր ենք, անելու ենք այն, ինչ ներկայացնելու է Ադրբեջանը, այսինքն, հիմա ընդունվում է ներկայիս սահմաններն ադրբեջանանպաստ ձևով՝ անկալվներ, որոշ տեղեում ստրատեգիական բարձունքներ, ջրային ռեսուրսներ, որոնք հավանական է մնան Ադրբեջանի կազմում: Շատ արագ պետք է այս պրոցեսը իրականացվի»,- ասաց նա:

Սահմանների ճանաչման հետ կապված երկրորդ խնդիրը, ըստ թուրքագետի, այն է, որ եթե  սահմանազատումն արվում է ու դիցուկ հասնում են Գորիս, Լաչին հատվածը, ի՞նչ է տեղի ունենալու դրանից հետո. «Այսինքն, մենք ճանաչում ենք, որ Գորիսից հետո Ադրբեջա՞ն է: Եթե այդպես է, ավտոմատ այս պայմանագրով փակվում է նաև Արցախյան հարցը, որովհետև մենք ընդունում ենք, որ Լաչինից սկսած այն կողմ արդեն Ադրբեջան է»:

«Սա հմտորեն, դիվանագիտորեն ճիշտ փաթեթավորված Ադրբեջանը ներկայացնում է, Ադրբեջանին սատարում է Թուրքիան, իսկ հիմա հարց՝ արդյո՞ք Ռուսաստանն այն կարգավիճակում է, որ կարողանալու է կանխել այս ամենը: Կարծում եմ՝ ոչ: Ռուսաստանն ունի բազմաթիվ խնդիրներ, ցանկանալու է նոր խնդիր չհրահրել, թեժացումը կանխել, թողնելու է իրավիճակը գնա իր հունով:

Այդ հունն ադրբեջանական-թուրքական հունն է, գնալու է այդ ուղղությամբ: Պետք է Ռուսաստանի նման մեծ պետությանը կարողանալ հասկացնել, թե ինչ նշանակություն ունի որևէ բլուր, Շուշին, ինչ որ ջրային ռեսուրս:

Որևէ օտար, նույնիսկ քո դաշնակիցը,  քո շահերի համար ավելի շահագրգռված չի լինելու, ինչքան դու»,- նշեց Ռուբեն Մելքոնյանը: