Ձեր վստահելի աղբյուրը

Քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանը, անդրադառնալով խորհրդարանում նոյեմբերի 9-ի վերաբերյալ քննարկումներին, գրում է.

«Հիմա քննարկման առարկա է, թե Նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը կապիտուլյացիա էր, թե ոչ։ Գործող կառավարությունը փորձում է այդ բառից ազատագրվել, գործող ընդդիմությունը՝ ճիշտ հակառակը։ Երկու դեպքում էլ նպատակը իմիջային է, քաղաքական մանիպոիլյացիաների խնդիր է, ուղղված ներքին լսարանին։

Փորձենք հասկանալ, թե ինչ է նշանակում «կապիտուլյացիա»։

Գերմաներեն Kapitulation նշանակում է ռազմական գործողությունների դադարեցում կողմերից մեկի պահանջները բավարարելու պայմանով։

Կա նաև Անվերապահ Կապիտուլյացիա՝ unconditional surrender, որը նշանակում է կողմերից մեկը հանձնվում է առանց պայմանների՝ հաղթող կողմի ողորմածության հույսին մնալով։

Օրինակ՝, Առաջին աշխարհամարտի ժամանակ Գերմանիան Կապիտուլյացիա է ստորագրել, սակայն պայմաններով, իսկ 1945-ին ստորագրել է Անվերապահ Կապիտուլյացիա՝ unconditional surrender։ Այս դեպքում երկիրը զրկվում է սուվերենությունից, տարածքային կորուստներ է ունենում, ռազմական ղեկավարները դատվում են որպես պատերազմի հանցագործներ, մուծվում են ռազմատուգանքներ և այլն։ Միչև այժմ Գերմանիայի սուվերենությունը սահմանափակված է, որի հետ հաշտության պայմանագիր 1945-ին հաղթող երկրները դեռևս չեն ստորագրել։

Երկու դեպքում էլ միջազգային իրավունքն ունի կարգավորումներ, չնայած ամեն մի դեպքում կյանքն իր ուղղումներն է մտցնում։

Հիմա գանք մեր դեպքին, արդյոք Նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունն Անվերապահ Կապիտուլյացիա է՞ր, իհարկե ոչ, այն պայմաններով թելադրված էր, այսինքն ուղղակի կապիտուլյացիա էր և ստորագրման պահից հետո մենք դուրս ենք եկել թշնամու ոտքը չդրած տարածքներից, մեր գերիները դատվում են որպես պատերազմի հանցագործներ,  Արցախը Ռուսաստանի վերահսկողության տակ է, իսկ բուն Հայաստանի տարածքի մի հատվածը Ադրբեջանն օկուպացրել է,  իսկ մնացած մասի անվտանգության երաշխավորը մենք չենք։

Այս առումով հստակ է, որ Նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը պարզ կապիտուլյացիա էր, սակայն անվերապահ կապիտուլյացիա որոշակի տարրերով։

Սա ուղղակի ֆիքսենք իրականությանը սթափ նայելու և հետևություններ անելու համար»։