Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Հիմա աշխարհում բազմաթիվ մարդիկ գործում են գիտնականների հեղինակության դեմ, որովհետև նրանց դուր է գալիս կառավարել ամբոխներին՝ անկապ գաղափարներ կիրառելով, լայքեր հավաքելով, դրանից միլիոներ վաստակելով։ Նրանք թքած ունեն գիտության վրա, ապագայի վրա, ամեն ինչի վրա»,- նման համոզմունք հայտնեց «Այբ» կրթական հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ, ABBYY ընկերության փոխնախագահ Արամ Փախչանյանը՝ «Գիտական և տեխնոլոգիական լրագրություն» դասընթացի շրջանակում խոսելով գիտության ուժի, Հայաստանի ապագայի և մեր մասին։

Բանախոսն ասաց, նման մարդիկ ցինիկ են և զբաղված են գիտնականների հեղինակության վարկաբեկմամբ, և եթե նրանք հասնեն այդ նպատակին, ապա մարդկությունը կվերադառնա մութ դարեր, երբ մարդիկ ոչնչի չէին հավատում, հավատում էին այն բանին, ինչին ուզում էին, նրանց հակառակում համոզել չէր լինում, քանի որ չկային հեղինակություններ կամ հեղինակություններն ընտրվում էին իրենց սուբյեկտիվ չափորոշիչներով։

«Մենք՝ որպես գիտության ջատագովներ, գիտնականներ, պետք է գիտակցենք, որ հայտնվել ենք մի դարում, որտեղ իրականում կտրուկ հետընթաց է»,- ասաց Փախչանյանը՝ մանրամասնելով, որ այս իրավիճակին հանգեցրել է նաև գիտնականների բացարձականացումը, նրանց ճշմարտացիության անքննելիությունը, նրանց ու նրանց գործերի մասին անընդհատ գրելը։

Ու որպեսզի հետագայում հասարակության հիասթափություն, գիտնականի վարկի անկում չլինի, Փախչանյանը խորհուրդ տվեց, որ ցանկացած գիտական արդյունք սկզբում ներկայացնել որպես մի վարկած, որը կարող է հաստատվել կամ չհաստատվել, դրան վերաբերվել իրատեսորեն։

Ի դեպ, Փախչանյանն ընդգծեց, որ այսօր հասարակությանը ռացիոնալ մտքերով համոզել դժվար է, անհնարին, դրա համար համոզում են էմոցիոնալ տարբերակով։

«Դրա համար ի՞նչ է պետք գտնել. Էմոցիոնալ էակ՝ ոգևորիչ, տրամադրող, հավես ձայնով, բարի ժպիտով։ Բարի ժպիտով մարդկանց մարդիկ վստահում են, դառը դեմքով մարդկանց չեն վստահում»,- ասաց նա։

Բանախոսը նշեց, որ քննադատական մտածողությունը ձեռքբերովի է, այն նշանակում է գիտակցել սեփական ընկալման թերացումները և ժամանակին կանգնեցնել թյուրընկալումը, իսկ դա նշանակում է, որ «ինչ որ մեկը» կանգնած պետք է լինի ձեր ընկալման դարպասին ու ներս թողնի միայն ստուգված մտքեր, գաղափարներ, որոնք անցել են սեփական քննությունը, արդյո՞ք դրանք վստահելի՞ են, եթե այո, որքանո՞վ են վստահելի։

«Քննադատական մտածողություն քիչ մարդիկ ունեն, սակայն մեր փրկությունը դա է։ Այնպես որ մենք դա պետք է քարոզենք, պահանջենք, արտադրենք, մարդկանց սովորեցնենք քննադատաբար մտածել, օրինակ ծառայենք, մեր ընկերներից պահանջենք քննադատել մեր մտքերը, ծրագրերը։ Քննադատական մտածողությունը պետք է տարածենք՝ մարդկանց ավելի ռացիոնալ, մտածող ու լսող դարձնելու համար»,- ասաց Փախչանյանը։

Խոսելով գիտնականի, գիտության ջատագովի՝ հասարակության համար ունեցած դերակատարության մասին, նա առաջին հերթին նշեց ազատության դավանումը, քանի որ ազատությունը շքեղություն է։

«Նայեք՝ ի՞նչ է կատարվում Իրանում, Ռուսաստանում, ԱՄՆ-ում, այնտեղ շատ համալսարաններում արգելված է ազատ միտքը, այլակարծությունը։ Հիմա աշխարհով մեկ գրոհ է գնում ազատության դեմ հիմնականում պոպուլիստների կողմից։ Ազատությունը պետք  է պաշտպանել, այն վտանգված է»,- ասաց նա։

Փախչանյանն ընդգծեց, որ գիտնականը, գիտության ջատագովը պետք է զբաղվի քարոզչությամբ, նույն բանը կրկնի տասն անգամ, հարյուր անգամ։

«Եկեք ընտրենք մեր մեսիջներն ու կրկնենք, պետք է արմատացնենք դրանք։ Օրինակ, հիմա «Գիտուժ»-ով մենք անընդհատ կրկնում ենք, որ առանց ֆինանսավորման գիտությունը դատապարտված է ձախողման, այնքան ասացինք, մինչև տարածվեց»,- ասաց նա։

Փախչանյանի խոսքն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում։