Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Այն ինչ ունենք այսօր Հայաստանում, խորհրդային ժամանակների ինժեներական ու գիտական դպրոցի ժառանգությունն է»,- ասաց ServiceTitan ընկերության հայաստանյան գրասենյակի ղեկավար, «Գիտուժ» նախաձեռնության անդամ Աշոտ Տոնոյանը «Գիտական և Տեխնոլոգիական Լրագրություն» բութքեմփի շրջանակում երկրորդ կոնֆերանսի ժամանակ՝ խոսելով «Ի՞նչ ներուժ ունի Հայաստանը» թեմայի շուրջ։

Նա որպես օրինակ հիշում է հարևան Վրաստանը, երբ 2008-ի իշխանափոխությունից հետո  ռազմավարական ուղղություններից մեկն էլ տեխնոլոգիական ոլորտի զարգացումն էր։

«Նրանք այդ ժամանակակից ոլորտում ահռելի գումարներ են ներդրել, բայց ես վրացական Կրիսպի կամ այլ ընկերությունների մասին դեռ չեմ լսել։ Դա վկայում է այն մասին, որ տեխնոլոգիական զարգացում ապահովելը միայն գումարով լուծվող հարց չէ»,- նշեց նա։

«Գիտուժ» նախաձեռնության անդամն ահազանգում է, որ մնացած գիտական ժառանգությունը շատ է մաշվել, կտորներ են մնացել։

«50-60 տարվա փորձ է կուտակված եղել, հիմա շատ կարևոր է այն պահպանել, ավելացնել, ոչ թե թողնել ու տեսնել, թե երբ այն կվերջանա։ Այսօրվա ունեցածը երևի մոտ 10 տոկոսն է այն ամենի, ինչ ունեցել ենք»,- ասաց Աշոտ Տոնոյանը։

Բանախոսներից շատերի համոզմամբ, Հայաստանում տեխնոլոգիական զարգացումը մեծապես կապված է մարդկային կապիտալի հետ, հայերն ավելի պրպտուն են, խելացի, բացի այդ միջազգային կազմակերպությունների՝ Հայաստանում ծավալած գործունեությունը նպաստել է փորձի փոխանակմանը, առաջադրած խնդիրների արագ լուծմանը։

Ինչ վերաբերում է հարցին, թե ի՞նչն է խոչընդոտում ինովացիաներ սնող էկոհամակարգերի զարգացմանը, ապա Ա. Տոնոյանի կարծիքով, դա առաջին հերթին կարճ մտածելն է։

«Ստրատեգիական ծրագրերը, առաջնահերթությունները մտածել քաղաքական ավելի փոքր ծավալներում, սա խնդիր է։ Օրինակ, երբ ռազմավարություն ես մշակում կրթության և գիտության ոլորտների համար, դա հինգ տարվա բան չէ, տասնյակ տարիներ են պետք փոփոխությունների ու արդյունքները տեսնելու համար։ Բայց երբ ունես քաղաքական ուժեր, որոնց տեսադաշտում հաջորդ ընտրություններն են, դա խնդիր է։ Պետք է լինի մի ուժ կամ չգիտեմ կառույց, որը պատասխանատու կլինի երկրի առաջիկա հիսուն տարվա ռազմավարության համար։ Այս առումով էլ շատ կարևոր են, որ որոշումները կայացվեն երկարաժամկետ կտրվածքով ու լինեն երկրի շահերից բխող։ Պետք է մտածել առաջիկա հիսուն տարվա, ոչ թե մոտակա հինգ տարիների մասին»,- ասաց բանախոսը՝ մատնանշելով Գերմանիայի, Իսրայելի, Էստոնիայի օրինակները։

Նա  ընդգծեց, եթե խորհրդային միությունից մնացած գիտական ժառանգությունը սպառվի, ապա շատ դժվար է լինելու զրոյից նորը ստեղծելը։

Քննարկման մասնակից, ՄԻԿ տնօրեն, ՁԻՀ ծրագրերի կառավարիչ, CyHub Armenia համահիմնադիր Մարի Բարսեղյան էլ նկատեց, երբ խոսում են Գերմանիայի, Իսրայելի մասին, պետք է հաշվի առնել մի կարևոր հանգամանք, պետությունն իր վրա էր վերցրել կրթության, գիտության ոլորտներում երկրարաժամկետ ներդրումներ կատարելու պարտականությունը։

«Այդ երկրներն ունեցել են տեսլական ու գիտության, տեխնոլոգիաների, ինովացիաների զարգացման ոլորտում կատարել են մեծ ու երկարատև ներդրումներ, դա էլ հանգեցրել է նման արդյունքի»,- ասաց նա։

Մարի Բարսեղյանն այս առումով խիստ կարևորում է սփյուռքահայ մասնագետների հետ համագործակցությունը, որը պետք է համակարգի պետական մի մարմին։

Աշոտ Տոնոյանի խոսքով, այսօր արդեն պետք է մտածել օրինակ, ովքե՞ր են լինելու հաջորդ տասը տարիների համար ամենապահանջված մասնագետները, ի՞նչ ընկերություններ են ի հայտ գալու ու տարածված լինելու։

Քննարկման տեսագրությունն՝ այստեղ։