Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Հենակետ» վերլուծական կենտրոնն ամփոփել ու հրապարակել է համառոտ տեղեկություններ  անցած շաբաթվա ընթացքում Ադրբեջանի հետ կապված կարևոր իրադարձությունների մասին.

«Ադրբեջանի ռազմական ոլորտին վերաբերող իրադարձություններ

Օգոստոսի 30-ին Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարի ղեկավարությամբ ծառայողական խորհրդակցություն է անցկացվել կենտրոնական հրամանատարական կետում։ Վերլուծելով իրավիճակը՝ Զաքիր Հասանովը հանձնարարել է անհապաղ պատասխան տալ հայկական «սադրանքներին»։

Շաբաթվա ընթացքում Նախիջևանի առանձին զինված բանակի հատուկ ստորաբաժանումներում անցկացվել են հատուկ մարտավարական վարժանքներ։ Առանձին համազորային բանակի մոտոհրաձգային կազմավորումներում էլ անցկացվել են մարտական կրակով զորավարժություններ։ Իսկ առանձին համակցված սպառազինության հատուկ ջոկատներում անցկացվել են ցուցադրական պարապմունքներ «Մարտավարական գործողություններ դժվարին լեռնային շրջաններում» թեմայով:

Ադրբեջանի ՊՆ-ն հայտնել է, որ սեպտեմբերի 1-ին Ադրբեջանի ռազմաօդային ուժերի 4 մարտական ինքնաթիռ (երկու ՄիԳ-29 և երկու ՍՈւ-25) ժամանել է Թուրքիա: Նրանք մասնակցելու են Թուրքիայի ռազմաօդային ուժերի հետ համատեղ Կոնյա քաղաքում «TurAz Şahini--2021» թռիչքային-մարտավարական համատեղ վարժանքներին, որոնք կտևեն մինչև սեպտեմբերի 17 -ը:
Ադրբեջանի և Թուրքիայի միջև ռազմական ոլորտում համագործակցության մասին պայմանագրի համաձայն ՝ երկու երկրների զինծառայողները համատեղ զորավարժություններ են սկսել: Զորավարժությունների հիմնական նպատակը մարտական գործողությունների ընթացքում երկու երկրների բանակային ստորաբաժանումների փոխգործակցության կատարելագործումն է։ Համատեղ վարժանքը կտևի մինչև սեպտեմբերի 12 -ը:

Ավարտվել է «Հրետանային կրակի վարպետներ» մրցույթը, որն Ղազախստանի գվարդիական կայազորում անցկացվում էր «Միջազգային բանակային խաղեր-2021» -ի շրջանակներում: Մրցույթի արդյունքներով ադրբեջանցի հրետանավորները զբաղեցրել են երրորդ տեղը։
Ադրբեջանական լրատվամիջոցները հայտնել են, ոև Ադրբեջանը ձեռք է բերել ՀՕՊ համակարգեր ոչնչացնող թուրքական SOM թևավոր հրթիռներ։ Հիշեցնենք, որ կատարելագործված SOM թևավոր հրթիռների գնման պայմանագիրը Ադրբեջանի վարչապետ Ալի Ասադովը ստորագրել էր 2021 թ-ի սկզբին Անկարայում:

Հյուսիսատլանտյան դաշինքի մամուլի ծառայությունից հայտնել են, թե ՆԱՏՕ-ն և նրա առանձին դաշնակիցները շարունակում են համագործակցել Ադրբեջանի հետ բազմաթիվ ոլորտներում՝ ներառյալ բարեփոխումները անվտանգության և պաշտպանության ոլորտում, ինչպես նաև ահաբեկչության դեմ պայքարում:

Ռուսաստանի կասպյան նավատորմի հրամանատարի տեղակալ Սերգեյ Եկիմովը հայտարարել է, թե սեպտեմբերի սկզբին Ռուսաստանի, Ադրբեջանի, Իրանի և Ղազախստանի նավերը համատեղ ռազմածովային զորավարժություններ կանցկացնեն Կասպից ծովում «Ծովային գավաթ» մրցույթի ավարտից հետո։

Թուրքիայի պաշտպանության նախարար Հուլուսի Աքարը հայտարարել է, թե Թուրքիայի զինված ուժերը նպաստում են խաղաղության հաստատմանը Ադրբեջանում, Լիբիայում, Քաթարում, Սոմալիում, Բոսնիա և Հերցեգովինայում, Կոսովոյում: Աքարը շնորհակալություն է հայտնել ադրբեջանցի խաղաղապահ ուժերին Քաբուլի օդանավակայանում ծառայության համար:
Ադրբեջանական կառավարության որոշմամբ 2021-2025 թթ․ պատերազմի զոհերի ու վիրավորների ընտանիքներին կտրվի 11 000 բնակարան։ Ըստ միջազգային ռազմական փորձագետների՝ Բաքուն թաքցնում է զոհերի ու վիրավորների թիվը, սակայն այս տիպի միջոցառումներն աստիճանաբար բացահայտում են իրական կորուստները։

Ադրբեջանական լրատվականները նշել են, թե 44-օրյա պատերազմից մի քանի ժամ առաջ ադրբեջանական հատուկ ծառայություններին հաջողվել է վերահսկողություն հաստատել ԼՂ ում հայկական բջջային ընկերության տեխնիկական կառավարման համակարգի վրա։

Հայ-ադրբեջանական սահմանային լարվածության մասին

Շաբաթվա ընթացքում շարունակվել է Գեղարքունիքի ու Սյունիքի հայկական դիրքերում ստեղծված անհանգիստ վիճակը, քանի որ ադրբեջանական զինվորականները պարբերաբար սադրանքների են դիմել՝ գնդակոծելով հայկական դիրքերը, միտումնավոր հրդեհելով մեր տարածքները։ Ադրբեջանը խախտել է հրադադարի ռեժիմը նաև Արցախի հետ սահմանին։ 
Ադրբեջանցիները կրակելու միջոցով հրդեհներ են առաջացրել սահմանի երկայնքով։ Հրդեհներից հատկապես տուժել են Գեղարքունիքի մարզի Կութ և Սոթք համայնքները։

ՀՀ ՄԻՊ Արման Թաթոյանը իր ֆեյսբուքյան էջում գրել է, թե Գեղարքունիքում ադրբեջանական զինծառայողների գցած հրդեհներն այրում են ոչ միայն արոտավայրերն ու խոտհարքները, այլ նաև խոտը, որ մարդիկ չարչարանքով հնձել, պաշարել են ձմեռվա համար: Ադրբեջանի ՊՆ-ն հերքել է ՀՀ ՄԻՊ-ի հայտարարությունը ադրբեջանցի զինծառայողների կողմից սահմանամերձ շրջաններում արոտավայրերի դիտավորյալ հրկիզման վերաբերյալ:

ՌԴ արտգործնախարար Սերգոյ Լավրովը նշել է, թե հայ-ադրբեջանական սահմանագոտում ստեղծված իրավիճակը պետք է լուծվի բացառապես դիվանագիտական ճանապարհով: Իսկ երկարաժամկետ կարգավորումը հնարավոր է միայն սահմանների դելիմիտացիայի ու դեմարկացիայի դեպքում։

Արցախից գրավված տարածքներում ադրբեջանական նախագծերի մասին

Վագիֆի պոեզիայի օրերի բացման պաշտոնական արարողության ժամանակ Իլհամ Ալիևը Շուշիում հայտարարել է, որ քաղաքի գլխավոր հատակագիծը պատրատ է: Նրա հավաստիացմամբ, առաջիկայում բնակիչները կսկսեն վերադառնալ Շուշի: Ալիևի խոսքով՝ առաջին փուլում ենթադրվում է կառուցել 25 երեք-չորս հարկանի շենքեր։ Շուշիի նոր բնակելի տարածքում կլինի 6 թաղամաս, որտեղ կբնակվի ավելի քան 2 հազար մարդ:

Ալիևը նաև հայտարարել է, թե Շուշիի «Ղարաբաղ» հյուրանոցը կլինի հինգաստղանի և կունենա 150 համար։ Ըստ Ադրբեջանի նախագահի՝ հյուրանոցի տեղն ինքն է ընտրել, քանի որ այդ տեղում իրենց ցավ պատճառելու համար նախատեսվում էր կառուցել ԼՂՀ խորհրդարանի շենքը։
Քաղաքաշինության և ճարտարապետության պետական կոմիտեի նախագահ Անար Գուլիևը նշել է, որ կվերականգնվեն Շուշիի բնական անտառներն ու պուրակները, կստեղծվեն նոր կանաչ միջանցքներ, այդ թվում՝ քաղաքի շուրջ կստեղծվի 8 կմ երկարությամբ կանաչ օղակ:

Ադրբեջանի Ավտոմոբիլային ճանապարհների պետական գործակալությունը հրապարակել է «ԼՂ ում և Արևելյան Զանգեզուրում» կառուցվող ավտոճանապարհների քարտեզը, որը ներառում է 665,4 կմ ընդհանուր երկարությամբ 10 հիմնական մայրուղիներ, որոնք ներկայումս կառուցման փուլում են:

Ադրբեջանական լրատվականները նկատել են, որ ավարտին է մոտենում «Հաղթանակի ճանապարհի» շինարարությունը։ Երկու երթևեկության գոտի ունեցող ճանապարհի շինարարությունը սկսվել է 10 ամիս առաջ և նախատեսվում է ավարտել սեպտեմբերին:

Թյուրքալեզու պետությունների համագործակցության խորհրդի կողմից կազմակերպված մեդիա-տուրի շրջանակներում 30 լրագրողներ՝ Թուրքիայից, Ղազախստանից, Ղրղզստանից, Ուզբեկստանից և Հունգարիայից, եղել են արցախյան 44-օրյա պատերազմի հետևանքով Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցած Վարանդայի (Ֆիզուլի), Ջրականի (Ջաբրայիլ), Ակնայի (Աղդամ) շրջաններում և Շուշի քաղաքում։

Ադրբեջանական լրատվամիջոցները հայտնել են, որ կազմակերպվել է Քարվաճառի նախկին բնակիչների այցելությունն իրենց բնակավայր։ Իսկ առաջիկայում Ակնայի (Աղդամի) բնակիչների համար կկազմակերպվեն «Գնում ենք Աղդամ» ուղևորությունները:

Կովկասյան ժառանգության պաշտպանության միջազգային կազմակերպությունը (Caucasus Heritage Watch) թվիթերի միկրոբլոգում ահազանգել է, որ Ադրբեջանի վերահսկողության տակ գտնվող Արցախի Հադրութի շրջանի Մեծ Թաղեր գյուղի Մակուն կամուրջն ադրբեջանցիների կողմից ավերվել է:

Շաբաթվա ընթացքում տեղի է ունեցել առաջին փորձնական թռիչքը Բաքվից դեպի Վարանդա (Ֆիզուլի)։ Մոտ 35 րոպե թռիչքից հետո ինքնաթիռը վայրէջք է կատարել Վարանդայի նորակառույց օդանավակայան։  Ադրբեջանական լրատվամիջոցներում հրապարակվել են նաև տեսակադրեր։

Ադրբեջանական մամուլում տեսակադրեր են հրապարակվել նաև Կովսականի (Զանգելան) օդանավակայանի կառուցումից։ Իսկ SOCAR Petroleum-ը մոդուլային տիպի գազալցակայան է բացել Ակնայում (Աղդամ):

Տարածաշրջանային նախագծերի շուրջ զարգացումներ

«Alliance Logistics» ընկերությունը, որը տարածաշրջանի խոշորագույն լոգիստիկ ընկերություններից մեկն է և Ադրբեջանի երկաթուղիների բեռնափոխադրողը, ռուսական «RM Rail» ընկերությունից գնել է 100 հատ մեծածավալ ծածկված վագոն:

Վերջերս ընկերության լոգիստիկ համակարգը ինտեգրվել է Հյուսիս-հարավ տրանսպորտային միջանցքին, որը թույլ է տալիս ապրանքներ տեղափոխել Հնդկաստանից և Պարսից ծոցից դեպի Ռուսաստան, Արևմտյան Եվրոպա, Բալթյան երկրներ և Սկանդինավիա: Մինչ ծովով ապրանքների փոխադրումը 45-60 օր է, Հյուսիս-հարավ տրանսպորտային միջանցքով փոխադրումն իրականացվում է 20-25 օրվա ընթացքում:

Ադրբեջանական լրատվամիջոցները հայտնել են, որ Բուլղարիան և Ադրբեջանը բանակցում են գազի մատակարարման համաձայնագրի հաջորդ փուլի համար։

Գերիների վերադարձի և ականապատման խնդիրների մասին

Լավրովը մամուլի ասուլիսի ժամանակ հայտարարել է, թե Բաքվում պահվում են մարդիկ, որ գերեվարվել են ռազմական գործողությունների ավարտից հետո։ ՌԴ արտգործնախարարն ընդգծել է, որ Ադրբեջանում պահվող հայ գերիների վերադարձը խաղաղությանն ուղղված լավ քայլ կլիներ Բաքվի կողմից, ինչպես նաև նման քայլ կլիներ, եթե Հայաստանը Ադրբեջանին հանձներ ականապատված բոլոր տարածքների քարտեզները։

Ադրբեջանի ականազերծման պետական գործակալությունը հայտարարել է, թե Ղարաբաղն ականներից մաքրելու համար կպահանջվի 13 տարի։ Ադրբեջանցի մասնագետների հաշվարկով՝ վերջին պատերազմից հետո Ադրբեջանին անցած տարածքներում և շրջակա շրջաններում ականապատված է մոտ 14 հազար քառակուսի կիլոմետր։ Դրանք ականազերծելու համար Ալիևը հանձնարարել է այս տարի բյուջեից 60 միլիոն դոլար տրամադրել։

Ադրբեջանի ականազերծման գործողությունների գործակալության ղեկավար Նաթիգ Ասադովը հայտնել է, թե Վարանդա (Ֆիզուլի)-Ջրական (Ջաբրայիլ) ճանապարհի ականազերծման առաջին փուլն ամբողջությամբ ավարտված է: Ադրբեջանական մամուլում հրապարակումներ են եղել այն մասին, որ ականազերծվում է Բարդա-Ակնա (Աղդամ) ճանապարհը:

Մեծ Բրիտանիայի կառավարության կայքում ասվում է, որ Միացյալ Թագավորությունը £500,000 է հատկացրել ԼՂ և հարակից տարածքների ականազերծման համար՝ նպատակ ունենալով 2020 թ-ի պատերազմից հետո «անվտանգ դարձնել այդ շրջանը, կանխել վնասվածքներն ու կյանքեր փրկել»։

Հայաստանում Մեծ Բրիտանիայի դեսպան Ջոն Գալագերը ուղերձով է հանդես եկել, որում նշվում է, թե Միացյալ Թագավորությունը խրախուսում է Հայաստանին և Ադրբեջանին ստորագրել «Օտտավայի կոնվենցիան», որը պարտավորեցնում է դադարեցնել ականների տարածումը:

Այլ թեմաներ

Ադրբեջանական ԶԼՄ-ներում մեծ աղմուկ է բարձրացել ՌԴ կառավարության միասնական տեղեկատվական համակարգի կայքում տեղ գտած Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն ձևակերպման կապակցությամբ: Իսկ Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն դիվանագիտական խողովակներով բողոք է հղել Ռուսաստանին:

Ադրբեջանի գլխավոր դատախազ Կամրան Ալիևը հայտարարել է, թե Բաքուն հայցեր կներկայացնի միջազգային դատարաններ ընդդեմ Հայաստանի և նրա կոնկրետ պաշտոնյաների, ովքեր «հանցագործություն են գործել Ադրբեջանի դեմ»: Եվ այդ ուղղությամբ իրենք աշխատում են թուրք գործընկերների հետ։

DW գերմանական հեռուստաընկերությունը ռեպորտաժ է պատրաստել այն մասին, որ  Ալիևի վարչակազմը կաշառել է գերմանացի պատգամավորներին ադրբեջանամետ դիրքորոշման համար։ Եվ այս առնչությամբ  Գերմանիայում հետաքննություն է սկսվել»։