Քաղաքական 09:30 13/09/2021 Տարածաշրջան

Արցախյան պատերազմից հետո մեծ անհրաժեշտություն է Իրանի ու Հայաստանի հարաբերությունների խորացումը․ Փույա Հոսսեինի

«Հայաստան-Իրան համագործակցության զարգացման հիմնադրամ»-ի հիմնադիր Փույա Հոսսեինին անդրադարձել է Հայաստանի համար Իրանի հետ հարաբերությունների կարևությանը։

«Իրանը և Հայաստանը հին քաղաքակրթություն և հարուստ պատմական ժառանգություն ունեցող երկու հարևան ու բարեկամ երկրներ են, որոնցից ամեն մեկը իր հերթին, իր պատմության ընթացքում ունեցել է փորձություններ և դժվարություններ, ողբերգություններ, սև ու սպիտակ էջեր: Մեր երկու երկրների հարաբերությունները նույնքան հին են, որքան նրանց պատմությունը:

Մեր երկու երկրները, ունենալով փոխհարաբերությունների մեծ ներուժ, մեծ հնարավորություններ և մեծ անհրաժեշտություն՝ երկար տարիների ընթացքում չեն կարողացել այդ ամենին համապատասխան հարաբերություններ կառուցել:

Արցախի վերջին պատերազմից հետո և դրան հաջորդող իրադարձություններից հետո՝ շատ մեծ անհրաժեշտություն է նկատվում երկու հարևան երկրների հարաբերությունների խորացման և ընդլայնման առումով: Արցախի վերջին պատերազմից հետո, նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության մեջ, դրա կետերից մեկը վերաբերում է տարածաշրջանի ճանապարհների և ենթակառույցների ապաշրջափակմանը: Դրանից հետո ի հայտ եկավ տարածաշրջանի երկրների «3+3» համագործակցության պլատֆորմը, որը բոլոր երկրների համար այդքան էլ գոհացուցիչ չէր և լիարժեք չէր ներկայացնում Իրանի, Հայաստանի և Վրաստանի շահերը:

Դրանից հետո, շրջանառության մեջ մտան այլընտրանքային միջազգային նախագծեր՝ Հյուսիս-Հարավ միջազգային ճանապարհը և Պարսից Ծովը Սև Ծովին միացնող մեգանախագիծը, որը Հնդկաստանը Իրանի և Հայաստանի միջոցով կապում է Եվրոպական երկրներին: Այս մեգանախագծերը Հայաստանին հնարավորություն են տալիս, որ դառնա շատ կարևոր տրանզիտ երկիր՝ Ասիան Եվրոպային և Եվրասիային կապող կարևոր խաչմերուկ:

Դա պատմական հնարավորություն է, որը Հայաստանը կազատագրի տասնամյակներ տևած շրջափակումներից և հնարավորություն կստեղծի Հայաստանի համար՝ թռիչքային մեծ զարգացում ապրելու, տարածաշրջանում շատ ազդեցիկ և ուժեղ երկիր դառնալու հարցում. հնարավորություն, որը Հայաստանը չպետք է բաց թողնի:

Մյուս կողմից՝ Հայաստան-Ռուսաստան-Ադրբեջան եռակողմ բանակցություններն են ընթանում՝ նոյեմբերի 9-ի հայտարարության մեջ առկա տարածաշրջանային տրանսպորտային և ենթակառուցվածքային ապաշրջափակման վերաբերյալ: Այդ ձևաչափով, Ադրբեջանը հաղորդակցության ճանապարհ կստանա Նախիջևանի և Թուրքիայի հետ, իսկ Հայաստանը Նախիջևանի միջոցով երկաթուղային կապ կստանա Իրանի Իսլամական Հանրապետության հետ, և Ադրբեջանի միջոցով՝ Ռուսաստանի հետ: Թե ինչքանով է սա իրատեսական, հաշվի առնելով բոլոր հանգամանքները, թողնենք մի կողմ: Պետք է հաշվի առնենք և վերլուծենք բոլոր սցենարները և զարգացումները, բոլոր վնասները և շահույթները, որ Հայաստանը կարող է ունենալ այս ամեն ինչի մեջ:

Նախ սկսենք Թուրքիայից և Ադրբեջանից: Այս տարի Թուրքիան զգալի տնտեսական աճ է գրանցել: Արտահանման ծավալները ահագին մեծացել են: Թուրքիան շատ արագ գրավում է Մերձավոր Արևելքի, արաբական երկրների, Միջին Ասիայի, աֆրիկական երկրների, եվրասիական երկրների, արևելյան Եվրոպայի երկրների շուկաները: Ըստ փորձագետների, Թուրքիան մոտակա տարիներին հնարավորություն ունի դառնալու տնտեսական գերուժ: Ադրբեջանն էլ, իր նավթի և գազի պաշարներով, գյուղատնտեսական և այլ պաշարների միջոցով, նաև՝ Թուրքիայի օգնությամբ, ապագա տարիներին տնտեսական աճ և զարգացում կապրի: Այդ պայմաններով տարածաշրջանի ճանապարհների վերաբացման պարագայում՝ և՛ Թուրքիան, և՛ Ադրբեջանը ունեն բոլոր հնարավորությունները, պոտենցիալը և պատրաստությունը՝ շատ արագ մեծ օգուտներ քաղելու իրավիճակից:

Այս դեպքում ո՛ չ Իրանը, ո՛ չ Հայաստանը և ո՛ չ էլ Ռուսաստանը չունեն համագործակցություն, բավարար միջոցներ և հնարավորություններ՝ նշված ճանապարհների վերաբացման հնարավորությունները օգտագործելու ի շահ իրենց երկրների: Եթե տարածաշրջանի երկրների ճանապարհների ապաշրջափակումը առկա վիճակում տեղի ունենա, երբ որ մյուս կողմը լավ պատրաստված վիճակում է, իսկ այս կողմը՝ հնարավորությունների օգտագործման համար ոչ պատրաստված վիճակում է, մյուս կողմը միանշանակ միակողմանի մեծ շահույթներ կստանա, կիրականացնի իր բոլոր ծրագրերը, կամրապնդի իր դիրքերը Անդրկովկասում և շատ առաջ կընկնի բոլոր առումներով:

Մենք պետք է հաշվի առնենք և արձանագրենք, որ շատ պատասխանատու, ճակատագրական ժամանակահատվածում և իրավիճակում ենք գտնվում: Սխալ հաշվարկների, ժամանակների և աշխարհաքաղաքականության սխալ ընկալումների պատճառով կկորցնենք ամեն ինչ, և իրավիճակի շտկումը ահռելի բարդ կամ անհնարին կլինի:

Իրանը և Հայաստանը ունեն լավ բարեկամական հարաբերություններ, բայց երկու երկրների ներուժին համապատասխան բավարար տնտեսական հարաբերություններ մենք չունենք: Իրանը մեծ երկիր է և Հայաստանի համար տնտեսական մեծ հնարավորություններ կարող է ստեղծել:

Մոտ ապագայում Չինաստանը Իրանում կունենա լայնածավալ ներդրումային ծրագրեր: Հնդկաստանը Իրանի և Հայաստանի միջոցով, Հյուսիս - Հարավ ճանապարհի և Պարսից Ծովը Սև Ծովին միացնող ճանապարհի միջոցով՝ կապեր կստեղծի եվրասիական և եվրոպական երկրների հետ: Հայաստանը այս ամեն ինչի մեջ այն դեպքում կարող է իրավիճակ փոխել, որ օր առաջ խորացնի և լայնացնի Իրանի հետ տնտեսական բոլոր հարաբերությունները:

Պարսից Ծովը Սև Ծովին միացնող միջանցքը, տարածաշրջանի ճանապարհների վերաբացումը և ապաշրջափակումը, եթե չունենան իրենց գործիքակազմերը, գործարար հարաբերությունների կառուցման և զարգացման տրամաբանությունն ու մեխանիզմները, չեն կարող մեծ օգուտներ տալ Հայաստանին:

Մինչև ճանապարհների ապաշրջափակումը, օ՛ր առաջ Հայաստանը պետք է հստակ ծրագրերով և ժամկետներով լայնածավալ խորացնի տնտեսական հարաբերությունները Իրանի հետ: Դա իր հերթին կբերի տրամաբանական տնտեսական հարաբերությունների նաև Հնդկաստանի և Չինաստանի հետ: Հայաստանի՝ Իրանի տնտեսության հետ թեկուզ մի քանի տոկոսով կապերի զարգացումը կհանգեցնի Հայաստանի փոքր տնտեսության մեծ աճին և մեծ հնարավորությունների:

Տնտեսական պատժամիջոցների պատճառով՝ մոտակա տարիներին Իրանի տնտեսական քաղաքականությունը առաջնահերթ տեղ կտա արտահանմանը: Բայց սա էլ մեծ խնդիր է Իրանի գործարար շրջանակների համար, որովհետև մեծ մասամբ չունեն միջազգային շուկաների, մասնավորապես՝ Եվրասիայի երկրների հետ աշխատելու փորձ: Հայաստանը կարող է այդ բացը լրացնել, քանի որ գործարար մշակույթով ավելի մոտ է այդ երկրներին և կարողություններ ունի Իրանի տնտեսությունը կապելու մեծ շուկաներին:

Իրանը և Հայաստանը կարող են ունենալ լայնածավալ համատեղ ներդրումային ծրագրեր, համատեղ արտադրանքներ և արտահանման ընդհանուր մեծ շուկաների պահանջարկներին համապատասխան արտադրանքներ:

Մենք պետք է արագորեն, առանց ժամանակ վատնելու ստեղծենք համապատասխան գործիքակազմ և միջոցներ, որ տրանզիտ ճանապարհների վերաբացման դեպքում ունենանք տնտեսական հարաբերությունների պատրաստված ու տրամաբանված գործիքակազմեր՝ այս ամեն ինչից Հայաստանի և Իրանի համատեղ շահերը առավելագույնս սպասարկելու համար:

Կոչ եմ անում Հայաստանի և Իրանի առաջատար գործարար շրջանակներին, Հայաստանի մասնավոր և պետական տնտեսական կառույցներին, ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարարությանը, ՀՀ Ազգային Ժողովին և նրա համապատասխան հանձնաժողովներին՝ արձագանքել և լայնածավալ մասնագիտական քննարկումներ սկսել՝ նշված հստակ նպատակներին հասնելու մեխանիզմների ու ծրագրերի մշակման և կիրառաման համար:

Նաև անհրաժեշտ են ծրագրեր, միջոցառումներ՝ Իրանի և Հայաստանի գործարար շրջանակների միջև շփման և փոխճանաչողության մակարդակը բարձրացնելու ուղղությամբ, որովհետև երկու երկրների գործարար շրջանակների համագործակցությունը ամենակարևոր դերը կխաղա այդ ամենի մեջ: Պետք է նաև արագորեն, մեծ կամքով ու հետևողական ձևով վերացնել Հայաստան-Իրան տնտեսական հարաբերությունների բոլոր խոչընդոտներն ու խնդիրները:

Աշխարհաքաղաքական մարտահրավերների պատճառով բացված հնարավորությունների ժամանակը սուղ է, ոչ մի օր չպետք է կորցնել՝ ի պաշտպանություն մեր երկրների ընդհանուր շահերի և համատեղ նպատակներին հասնելու գործընթացում»,- գրել է Փույա Հոսսեինին։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

11:23
ՊԵԿ-ը կանխել է առանց ակցիզային մակնշման ծխախոտների խմբաքանակի ներկրման փորձ
Օրերս ՊԵԿ մաքսանենգության դեմ պայքարի  վարչության օպերատիվ հետախուզության բաժնի աշխատակիցներն օպերատիվ տվյալներ էին ստացել առ այն, որ...
Աղբյուր` Panorama.am
11:01
Ոստիկանությունն արգելել է «Գոյ»-ի դերասաններին վրաններ տեղադրել նստացույցի համար. Արզումանյան
«Բացի նստացույցից, մենք այսօր, նաև շաբաթ և կիրակի օրերին ունենք լուրջ անելիքներ»,- ֆեյսբուքյան ուղիղ եթերում ասաց «Գոյ»...
Աղբյուր` Panorama.am
10:41
Ով կգլխավորի Հայաստանի ազգային հավաքականը՝ մինչև գլխավոր մարզչի նշանակումը
«Հայաստանի ազգային հավաքականն առաջիկա երկու հանդիպումները կգլխավորեն կգլխավորեն մարզչական շտաբի մի քանի անդամներ, և դա կարվի ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:40
Երևանի 40–ամյա բնակիչը կալանավորվել է՝ մեծ քանակի տարբեր տեսակի թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության մեղադրանքով
Քննչական կոմիտեի Արարատի մարզային քննչական վարչության Մասիսի քննչական բաժնում քննվող քրեական վարույթի նախաքննությամբ պարզվել են Երևանի...
Աղբյուր` Panorama.am
10:27
Բոյկոտել COP29-ի անցկացումն Ադրբեջանում, պահանջել անհապաղ ազատ արձակել հայ պատանդներին. Ֆրանսիացի գործիչների կոչը
Le Figaro պարբերականը հրապարակել է քաղաքական ամենատարբեր շրջանակներ ներկայացնող՝ ֆրանսիացի շուրջ  երեք տասնյակ գործիչների հավաքական...
Աղբյուր` Panorama.am
10:22
Սյունիքում ծեծի է ենթարկվել «Մարիլա»-ի տնօրենը․ նրա վիճակը գնահատվում է ծանր
Օրեր առաջ արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Սյունիքի մարզում։ Shamshyan.com-ի տեղեկություններով, հոկտեմբերի 30-ին ժամը 19։10-ի սահմաններում ՀՀ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:20
ԱՄՆ-ը չի բացառում Իրանի հետ դիվանագիտական գործարքը. WSJ
ԱՄՆ-ը չի բացառում նախագահական ընտրություններում հաղթած Դոնալդ Թրամփի երկրորդ ժամկետի ընթացքում Իրանի հետ դիվանագիտական ​​գործարքի կնքումը՝...
Աղբյուր` Panorama.am
10:17
Եվրոպայի անհատական առաջնությանը Հայաստանը կներկայանա 20 շախմատիստով
Նոյեմբերի 7-ից 20-ը Մոնտենեգրոյի Պետրովաց քաղաքում կանցկացվի 2024 թվականի շախմատի Եվրոպայի անհատական առաջնությունը: Առաջնությանը մասնակցում...
Աղբյուր` Panorama.am
10:07
Գյումրիում ՔՊ-ն թեկնածու չի առաջադրի, կկայանան արտահերթ ընտրություններ
Գյումրիում տեղի կունենան ավագանու արտահերթ ընտրություններ։ Այս մասին հայտարարել է Գյումրու ավագանու «Քաղաքացիական պայմանագիր»...
Աղբյուր` Panorama.am
10:01
Իշխանությունը գնում է ընտրությունների
«Հայաստանի քաղաքական դաշտը կանգնած է մի ընտրության առջև, որի հետ այս իշխանությունները կապ չունեն։ Այդ ընտրության էությունը հետևյալն է....
Աղբյուր` Panorama.am
09:58
Կոնֆերենցիաների լիգա. «Նոան» 0:8 հաշվով պարտվել է «Չելսիին»
«Ցավալի պարտություն Լոնդոնում։ Քաղում ենք դասեր և շարժվում առաջ»։
Աղբյուր` Panorama.am
09:55
Սուրեն Սարգսյան. Թրամփի նախագահության երկրորդ շրջանը չի կարող նման լինել առաջինին
«Թրամփի նախագահության երկրորդ շրջանը չի կարող նման լինել առաջինին»,-գրում է քաղաքագետ Սուրեն Սարգսյանը։ Նա մանրամասնում է՝...
Աղբյուր` Panorama.am
09:50
«Գոյ» թատրոնի աշխատակիցները նստացույց են սկսել
«Գոյ» թատրոնի դերասանները երեկվանից նստացույց են սկսել թատրոնի մուտքի մոտ։  «07.11.2024թ.-ի ժամը 20։00-ից Գոյ թատրոնը...
Աղբյուր` Panorama.am
09:41
Ամստերդամում մի շարք հարձակումներ են տեղի ունեցել իսրայելցի երկրպագուների վրա, կա 5 տուժած
Ամստերդամում մի շարք հարձակումներ են տեղի ունեցել իսրայելական «Մաքաբի» ֆուտբոլային ակումբի երկրպագուների վրա։ «ՌԻԱ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:31
Վերին Խոտանանում խցանման մեջ է հայտնվել 40 բեռնատար, 10 մարդատար
Փրկարարները քարշակել են արգելափակված բեռնատարը
Աղբյուր` Panorama.am
09:20
«Ժողովուրդ». Արցախի Հանրապետության ութ պաշտոնյաները հրաժարվել են անգամ իրավաբանի կամ փաստաբանի ծառայություններից
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «COP29-ին ընդառաջ հայ գերիների վերադարձը սպասված, գուցե նաև բաղձալի է, սակայն նրանց հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:18
«Հրապարակ». ՔՊ ներքին զրույցների թեման շարունակում է մնալ Քյարամյանին պատասխանատվության ենթարկելու պահանջը
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Թեև Նիկոլ Փաշինյանն անցած շաբաթ փակ նիստում սաստել է կուսակիցներին՝ հորդորելով այլևս չխոսել...
Աղբյուր` Panorama.am
09:17
«Ժողովուրդ». Ո՞վ է ցանկանում համակարգել ապօրինի ծագման գույքի բռնագանձման ոլորտը
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Ո՞վ է դատախազությունում Սրբուհի Գալյանից հետո ցանկանում համակարգել ապօրինի ծագման գույքի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:13
«Հրապարակ». «Չեմ խոսացել Սրբազանի հետ, չեմ կարող ասել». Գառնիկ Դանիելյան
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Երկուշաբթի օրը Բագրատ սրբազանը վերադարձել է Մոսկվայից։ Գառնիկ Դանիելյանին հարցրինք՝ Սրբազանը...
Աղբյուր` Panorama.am
09:10
«Ժողովուրդ». Իշխանությունները հակված են Գյումրիում արտահերթ ընտրությունների գնալ
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Քաղաքապետ Վարդգես Սամսոնյանի անակնկալ հրաժարականից հետո, փաստացի, համայնքը ղեկավար չունի:...
Աղբյուր` Panorama.am
09:08
«Հրապարակ». Ինչով է պայմանավորված ՊՆ-ում առանցքային պաշտոնները թափուր թողնելու հանգամանքը
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Մեկ տարուց ավելի է, ինչ Հայաստանի գլխավոր զինկոմի պաշտոնը թափուր է՝ ԺՊ-ն Արեն Սարգսյանն է։...
Աղբյուր` Panorama.am
09:06
Նոյեմբերի 8-ին փոխանակման կետերում ռուբլու և եվրոյի փոխարժեքներն աճել են, դոլարինը՝ նվազել
ՀՀ բանկերում այսօր՝ նոյեմբերի 8-ին ժամը 09:00-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում 384.77 դրամ՝ նախորդ օրվա վերջի համեմատ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:06
«Ժողովուրդ». Ի՞նչ պետք է տեղի ունենա 30 օրում
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «ՀՀ գլխավոր դատախազությունն ուղիներ է որոնում ԱԺ ՔՊ խմբակցության պատգամավոր Հովիկ Աղազարյանին...
Աղբյուր` Panorama.am
09:04
Նոյեմբերի 8-ի հոսանքազրկումների մասին
«Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» փակ բաժնետիրական ընկերությունը տեղեկացնում է, որ նոյեմբերի 8-ին պլանային նորոգման աշխատանքներ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:00
«Հրապարակ». Օտարերկրյա որոշ դեսպաններ համարել են, որ նման խայտառակ, հակաժողովրդավարական փոփոխություններն անթույլատրելի են
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Իշխանության նախաձեռնած՝ Ընտրական օրենսգրքում փոփոխությունների փաթեթում ընդգրկված որոշ...
Աղբյուր` Panorama.am
08:58
«Ժողովուրդ». ՔՊ-ականները տարբեր մեթոդներով երաշխիքներ են ստեղծում իրենց հետագա վերարտադրման համար
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «ՔՊ-ն 2026 թվականի ընտրություններից առաջ նոր փոփոխություններ է կատարում ՀՀ ընտրական...
Աղբյուր` Panorama.am
23:30
Խոշոր հրդեհ «Վստրեչի» կամրջի մոտ, կա վիրավոր
Նոյեմբերի 6-ին, ժամը 23:00-ի սահմաններում ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության Ոստիկանության համայնքային ոստիկանության գլխավոր վարչության...
Աղբյուր` Panorama.am
22:58
Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպել է Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնին
Նիկոլ Փաշինյանի ֆեյսբուքյան էջից տեղեկանում ենք, որ Բուդապեշտում ընթացող Եվրոպական քաղաքական համայնքի հինգերորդ գագաթնաժողովի շրջանակում...
Աղբյուր` Panorama.am
22:40
Իրանը կզարգացնի հարաբերությունները հարևանների հետ՝ անկախ ԱՄՆ ընտրությունների արդյունքից. Փեզեշկիան
Իրանը մտադիր է ընդլայնել գործընկերությունը հարևան և իսլամական երկրների հետ, նրան չի հետաքրքրում, թե ով է դարձել ամերիկյան նոր առաջնորդը։ ՏԱՍՍ-ը...
Աղբյուր` Panorama.am
22:21
Արամ Ա. Վեհափառ Հայրապետը շնորհավորական նամակը է ուղղել ԱՄՆ-ի նորընտիր նախագահ Թրամփին
Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսությունից հայտնում են, որ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Վեհափառ Հայրապետը շնորհավորական նամակ է ուղղել ԱՄՆ-ի նորընտիր նախագահ...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Վ.Հակոբյան. Ռուսաստանի հետախուզությունն ասում է՝ գիտենք, ինչ փողեր են գալիս, ում գրպաններն են մտնում
17:15 07/11/2024

Վ.Հակոբյան. Ռուսաստանի հետախուզությունն ասում է՝ գիտենք, ինչ փողեր են գալիս, ում գրպաններն են մտնում

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}