Քաղաքական 09:30 13/09/2021 Տարածաշրջան

Արցախյան պատերազմից հետո մեծ անհրաժեշտություն է Իրանի ու Հայաստանի հարաբերությունների խորացումը․ Փույա Հոսսեինի

«Հայաստան-Իրան համագործակցության զարգացման հիմնադրամ»-ի հիմնադիր Փույա Հոսսեինին անդրադարձել է Հայաստանի համար Իրանի հետ հարաբերությունների կարևությանը։

«Իրանը և Հայաստանը հին քաղաքակրթություն և հարուստ պատմական ժառանգություն ունեցող երկու հարևան ու բարեկամ երկրներ են, որոնցից ամեն մեկը իր հերթին, իր պատմության ընթացքում ունեցել է փորձություններ և դժվարություններ, ողբերգություններ, սև ու սպիտակ էջեր: Մեր երկու երկրների հարաբերությունները նույնքան հին են, որքան նրանց պատմությունը:

Մեր երկու երկրները, ունենալով փոխհարաբերությունների մեծ ներուժ, մեծ հնարավորություններ և մեծ անհրաժեշտություն՝ երկար տարիների ընթացքում չեն կարողացել այդ ամենին համապատասխան հարաբերություններ կառուցել:

Արցախի վերջին պատերազմից հետո և դրան հաջորդող իրադարձություններից հետո՝ շատ մեծ անհրաժեշտություն է նկատվում երկու հարևան երկրների հարաբերությունների խորացման և ընդլայնման առումով: Արցախի վերջին պատերազմից հետո, նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության մեջ, դրա կետերից մեկը վերաբերում է տարածաշրջանի ճանապարհների և ենթակառույցների ապաշրջափակմանը: Դրանից հետո ի հայտ եկավ տարածաշրջանի երկրների «3+3» համագործակցության պլատֆորմը, որը բոլոր երկրների համար այդքան էլ գոհացուցիչ չէր և լիարժեք չէր ներկայացնում Իրանի, Հայաստանի և Վրաստանի շահերը:

Դրանից հետո, շրջանառության մեջ մտան այլընտրանքային միջազգային նախագծեր՝ Հյուսիս-Հարավ միջազգային ճանապարհը և Պարսից Ծովը Սև Ծովին միացնող մեգանախագիծը, որը Հնդկաստանը Իրանի և Հայաստանի միջոցով կապում է Եվրոպական երկրներին: Այս մեգանախագծերը Հայաստանին հնարավորություն են տալիս, որ դառնա շատ կարևոր տրանզիտ երկիր՝ Ասիան Եվրոպային և Եվրասիային կապող կարևոր խաչմերուկ:

Դա պատմական հնարավորություն է, որը Հայաստանը կազատագրի տասնամյակներ տևած շրջափակումներից և հնարավորություն կստեղծի Հայաստանի համար՝ թռիչքային մեծ զարգացում ապրելու, տարածաշրջանում շատ ազդեցիկ և ուժեղ երկիր դառնալու հարցում. հնարավորություն, որը Հայաստանը չպետք է բաց թողնի:

Մյուս կողմից՝ Հայաստան-Ռուսաստան-Ադրբեջան եռակողմ բանակցություններն են ընթանում՝ նոյեմբերի 9-ի հայտարարության մեջ առկա տարածաշրջանային տրանսպորտային և ենթակառուցվածքային ապաշրջափակման վերաբերյալ: Այդ ձևաչափով, Ադրբեջանը հաղորդակցության ճանապարհ կստանա Նախիջևանի և Թուրքիայի հետ, իսկ Հայաստանը Նախիջևանի միջոցով երկաթուղային կապ կստանա Իրանի Իսլամական Հանրապետության հետ, և Ադրբեջանի միջոցով՝ Ռուսաստանի հետ: Թե ինչքանով է սա իրատեսական, հաշվի առնելով բոլոր հանգամանքները, թողնենք մի կողմ: Պետք է հաշվի առնենք և վերլուծենք բոլոր սցենարները և զարգացումները, բոլոր վնասները և շահույթները, որ Հայաստանը կարող է ունենալ այս ամեն ինչի մեջ:

Նախ սկսենք Թուրքիայից և Ադրբեջանից: Այս տարի Թուրքիան զգալի տնտեսական աճ է գրանցել: Արտահանման ծավալները ահագին մեծացել են: Թուրքիան շատ արագ գրավում է Մերձավոր Արևելքի, արաբական երկրների, Միջին Ասիայի, աֆրիկական երկրների, եվրասիական երկրների, արևելյան Եվրոպայի երկրների շուկաները: Ըստ փորձագետների, Թուրքիան մոտակա տարիներին հնարավորություն ունի դառնալու տնտեսական գերուժ: Ադրբեջանն էլ, իր նավթի և գազի պաշարներով, գյուղատնտեսական և այլ պաշարների միջոցով, նաև՝ Թուրքիայի օգնությամբ, ապագա տարիներին տնտեսական աճ և զարգացում կապրի: Այդ պայմաններով տարածաշրջանի ճանապարհների վերաբացման պարագայում՝ և՛ Թուրքիան, և՛ Ադրբեջանը ունեն բոլոր հնարավորությունները, պոտենցիալը և պատրաստությունը՝ շատ արագ մեծ օգուտներ քաղելու իրավիճակից:

Այս դեպքում ո՛ չ Իրանը, ո՛ չ Հայաստանը և ո՛ չ էլ Ռուսաստանը չունեն համագործակցություն, բավարար միջոցներ և հնարավորություններ՝ նշված ճանապարհների վերաբացման հնարավորությունները օգտագործելու ի շահ իրենց երկրների: Եթե տարածաշրջանի երկրների ճանապարհների ապաշրջափակումը առկա վիճակում տեղի ունենա, երբ որ մյուս կողմը լավ պատրաստված վիճակում է, իսկ այս կողմը՝ հնարավորությունների օգտագործման համար ոչ պատրաստված վիճակում է, մյուս կողմը միանշանակ միակողմանի մեծ շահույթներ կստանա, կիրականացնի իր բոլոր ծրագրերը, կամրապնդի իր դիրքերը Անդրկովկասում և շատ առաջ կընկնի բոլոր առումներով:

Մենք պետք է հաշվի առնենք և արձանագրենք, որ շատ պատասխանատու, ճակատագրական ժամանակահատվածում և իրավիճակում ենք գտնվում: Սխալ հաշվարկների, ժամանակների և աշխարհաքաղաքականության սխալ ընկալումների պատճառով կկորցնենք ամեն ինչ, և իրավիճակի շտկումը ահռելի բարդ կամ անհնարին կլինի:

Իրանը և Հայաստանը ունեն լավ բարեկամական հարաբերություններ, բայց երկու երկրների ներուժին համապատասխան բավարար տնտեսական հարաբերություններ մենք չունենք: Իրանը մեծ երկիր է և Հայաստանի համար տնտեսական մեծ հնարավորություններ կարող է ստեղծել:

Մոտ ապագայում Չինաստանը Իրանում կունենա լայնածավալ ներդրումային ծրագրեր: Հնդկաստանը Իրանի և Հայաստանի միջոցով, Հյուսիս - Հարավ ճանապարհի և Պարսից Ծովը Սև Ծովին միացնող ճանապարհի միջոցով՝ կապեր կստեղծի եվրասիական և եվրոպական երկրների հետ: Հայաստանը այս ամեն ինչի մեջ այն դեպքում կարող է իրավիճակ փոխել, որ օր առաջ խորացնի և լայնացնի Իրանի հետ տնտեսական բոլոր հարաբերությունները:

Պարսից Ծովը Սև Ծովին միացնող միջանցքը, տարածաշրջանի ճանապարհների վերաբացումը և ապաշրջափակումը, եթե չունենան իրենց գործիքակազմերը, գործարար հարաբերությունների կառուցման և զարգացման տրամաբանությունն ու մեխանիզմները, չեն կարող մեծ օգուտներ տալ Հայաստանին:

Մինչև ճանապարհների ապաշրջափակումը, օ՛ր առաջ Հայաստանը պետք է հստակ ծրագրերով և ժամկետներով լայնածավալ խորացնի տնտեսական հարաբերությունները Իրանի հետ: Դա իր հերթին կբերի տրամաբանական տնտեսական հարաբերությունների նաև Հնդկաստանի և Չինաստանի հետ: Հայաստանի՝ Իրանի տնտեսության հետ թեկուզ մի քանի տոկոսով կապերի զարգացումը կհանգեցնի Հայաստանի փոքր տնտեսության մեծ աճին և մեծ հնարավորությունների:

Տնտեսական պատժամիջոցների պատճառով՝ մոտակա տարիներին Իրանի տնտեսական քաղաքականությունը առաջնահերթ տեղ կտա արտահանմանը: Բայց սա էլ մեծ խնդիր է Իրանի գործարար շրջանակների համար, որովհետև մեծ մասամբ չունեն միջազգային շուկաների, մասնավորապես՝ Եվրասիայի երկրների հետ աշխատելու փորձ: Հայաստանը կարող է այդ բացը լրացնել, քանի որ գործարար մշակույթով ավելի մոտ է այդ երկրներին և կարողություններ ունի Իրանի տնտեսությունը կապելու մեծ շուկաներին:

Իրանը և Հայաստանը կարող են ունենալ լայնածավալ համատեղ ներդրումային ծրագրեր, համատեղ արտադրանքներ և արտահանման ընդհանուր մեծ շուկաների պահանջարկներին համապատասխան արտադրանքներ:

Մենք պետք է արագորեն, առանց ժամանակ վատնելու ստեղծենք համապատասխան գործիքակազմ և միջոցներ, որ տրանզիտ ճանապարհների վերաբացման դեպքում ունենանք տնտեսական հարաբերությունների պատրաստված ու տրամաբանված գործիքակազմեր՝ այս ամեն ինչից Հայաստանի և Իրանի համատեղ շահերը առավելագույնս սպասարկելու համար:

Կոչ եմ անում Հայաստանի և Իրանի առաջատար գործարար շրջանակներին, Հայաստանի մասնավոր և պետական տնտեսական կառույցներին, ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարարությանը, ՀՀ Ազգային Ժողովին և նրա համապատասխան հանձնաժողովներին՝ արձագանքել և լայնածավալ մասնագիտական քննարկումներ սկսել՝ նշված հստակ նպատակներին հասնելու մեխանիզմների ու ծրագրերի մշակման և կիրառաման համար:

Նաև անհրաժեշտ են ծրագրեր, միջոցառումներ՝ Իրանի և Հայաստանի գործարար շրջանակների միջև շփման և փոխճանաչողության մակարդակը բարձրացնելու ուղղությամբ, որովհետև երկու երկրների գործարար շրջանակների համագործակցությունը ամենակարևոր դերը կխաղա այդ ամենի մեջ: Պետք է նաև արագորեն, մեծ կամքով ու հետևողական ձևով վերացնել Հայաստան-Իրան տնտեսական հարաբերությունների բոլոր խոչընդոտներն ու խնդիրները:

Աշխարհաքաղաքական մարտահրավերների պատճառով բացված հնարավորությունների ժամանակը սուղ է, ոչ մի օր չպետք է կորցնել՝ ի պաշտպանություն մեր երկրների ընդհանուր շահերի և համատեղ նպատակներին հասնելու գործընթացում»,- գրել է Փույա Հոսսեինին։



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

10:55
Ռուսական պարարտանյութերի մասնաբաժինը եվրոպական շուկայում աճել է ռեկորդային մակարդակի
Ռուսաստանի մասնաբաժինը եվրոպական պարարտանյութերի ներմուծման մեջ սեպտեմբերին օգոստոսի համեմատ աճել է 2,9 %ային կետով և հասել 32,1 %-ի։ Սա...
Աղբյուր` Panorama.am
10:52
Մանկահասակ որդիներին 30 տարի առաջ սպանած Սմիթը կրկին հայտնվել է մամուլի ուշադրության կենտրոնում
53-ամյա Սուսան Սմիթը 30 տարի ազատազրկումից հետո  կրկին հայտնվել է միջազգային մամուլի ուշադրության կենտրոնում գլխագրերում։ Նրան դատարանը...
Աղբյուր` Panorama.am
10:51
Շախմատի Մ12տ. ԱԱ. Հայ մասնակիցների արդյունքները
Իտալիայի Մոնտեսիլվանո քաղաքում շարունակվում է 2024 թվականի շախմատի աշխարհի մինչև 12 տարեկան պատանիների և աղջիկների առաջնությունը:  6...
Աղբյուր` Panorama.am
10:35
Գիշերային ակումբի այցելուն սեր է խոստովանել դիջեյին և կծել նրա ականջը
Գերմանիայում դիսկոտեկի այցելուն գրկել է դիջեյին և կծել նրա ականջի մի մասը։ Միջադեպի մասին հայտնում է Bild-ը։ 2023 թվականի փետրվարին Ստորին...
Աղբյուր` Panorama.am
10:25
Հայաստանը՝ հայկական առաջին արբանյակից արված լուսանկարներում
ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Մխիթար Հայրապետյանը հայկական առաջին արբանյակից արված լուսանկարներ է հրապարակել: «Մեր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:18
Իրանը, ի պատասխան ՄԱԳԱՏԷ-ի բանաձևի, նոր ցենտրիֆուգներ կգործարկի
Իրանի ատոմային էներգիայի կազմակերպության (AEOI) ղեկավար Մոհամմադ Էսլամին հրամայել է «արդյունավետ միջոցներ ձեռնարկել», ներառյալ նոր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:18
Ողբերգական վթար Սեբաստիա փողոցում
Ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն նոյեմբերի 22-ին, ժամը 00:53-ին  ահազանգ է ստացվել, որ Երևան քաղաքի Սեբաստիա փողոցում տեղի է...
Աղբյուր` Panorama.am
09:39
Մեդվեդևը հրապարակել է «Օրեշնիկ» հրթիռային համակարգ հարվածի տեսանյութը
ՌԴ Անվտանգության խորհրդի փոխնախագահ, «Եդինայա Ռոսիա» կուսակցության նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևը «Օրեշնիկ» նորագույն հրթիռի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:10
Telegram-ում խարդախության նոր տեսակ է տարածվում
Telegram-ում խարդախության նոր տեսակ է տարածվում. հաքերները սկսել են օգտատերերին ուղարկել ֆիշինգային հղում, որը ներկայացվում է որպես նվեր՝...
Աղբյուր` Panorama.am
09:01
Նոյեմբերի 22-ին փոխանակման կետերում դոլարի փոխարժեքն աճել է, ռուբլու և եվրոյինը՝ նվազել
ՀՀ բանկերում այսօր՝ նոյեմբերի 22-ին ժամը 09:00-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում  է 387.22դրամ՝ նախորդ օրվա վերջի...
Աղբյուր` Panorama.am
08:57
«Հրապարակ». Ոստիկանության զորքերի հրամանատարը պետությունից բնակարանային վարձի փոխհատուցում է ստացել` չունենալով դրա իրավունքը
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Երեկ գրել էինք, որ ոստիկանության զորքերի հրամանատար, գեներալ Հայկ Բաբայանը, որը երազում է...
Աղբյուր` Panorama.am
08:56
«Ժողովուրդ». ՔՊ կուսակցությանը նվիրատվություն կատարած ընկերությունը տուգանվում է նվիրած գումարի չափով
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը պաշտոնական աղբյուրներից տեղեկացավ, որ ՀՀ կոռուպցիայի...
Աղբյուր` Panorama.am
08:55
«Ժողովուրդ». Աղազարյանը վատ դրության մեջ է դրել ՔՊ-ին. համարձակ հերոս է խաղում
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Հովիկ Աղազարյանը անհարմար դրության մեջ է դրել Նիկոլ Փաշինյանին ու ՔՊ վերնախավին, իսկական...
Աղբյուր` Panorama.am
08:50
«Հրապարակ». Արմավիրի մարզպետի թափուր պաշտոնում դիտարկվում է մարզպետի տեղակալ Արգիշտի Մեխակյանի թեկնածությունը
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Դավիթ Խուդաթյանի՝ ՏԿԵ նախարար նշանակվելուց հետո Արմավիրի մարզպետի թափուր պաշտոնում դիտարկվում է...
Աղբյուր` Panorama.am
08:50
Նիկոլի մեղավոր անմեղները
Մեռավ Փաշինյան Նիկոլը շնորհակալություն հայտնելով իր «գործընկերներից»։ Թե բա՝ «իրենց կատարած աշխատանքի համար»։ Այդքան...
Աղբյուր` Panorama.am
08:49
«Ժողովուրդ». Սիմիդյանի նախարարությունը չի կարողացել ապահովել Սևանա լճի հետ կապված աշխատանքների կազմակերպումը
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Վերջին օրերի պարտադրված հրաժարականներից մեկը՝ ՏԿԵՆ Գնել Սանոսյանի հեռացումը, պայմանավորված էր...
Աղբյուր` Panorama.am
08:47
«Հրապարակ». Ժամկետ խախտած ԿԳՄՍ նախարարը պատասխանատվություն կրելո՞ւ է
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Սեպտեմբերի 5-ին կառավարությունն ընդունեց որոշում, ըստ որի՝ Հայաստանի ազգային ագրարային...
Աղբյուր` Panorama.am
08:44
Այսօրվա հոսանքազրկումների մասին
«Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» փակ բաժնետիրական ընկերությունը տեղեկացնում է, որ նոյեմբերի 22-ին պլանային նորոգման աշխատանքներ...
Աղբյուր` Panorama.am
08:42
«Ժողովուրդ». Ինչ ունեցվածք և դրամական միջոցներ ունի Քննչական կոմիտեի ղեկավարի հավանական թեկնածուն
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «ArmLur.am-ը գրել էր, որ համաձայն իր աղբյուրներից ստացված տեղեկության՝ քաղաքական իշխանությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
08:41
«Հրապարակ». Ով կփոխարինի Նարեկ Զեյնալյանին ԱԺ մշտական հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնում
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Նարեկ Զեյնալյանի՝ մանդատից հրաժարվելուց հետո թափուր է մնալու նաև նրա զբաղեցրած ԱԺ...
Աղբյուր` Panorama.am
23:04
Մինչև Հայաստանի իշխանությունը հանցավոր լռում է, պաշտոնական Բաքուն ագրեսորի նոր իմիջ է կերտում Հայաստանի համար. Տիգրան Աբրահամյան
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանը գրում է. «Ադրբեջանում սեփական ստվերի ու անցյալի բարդույթների...
Աղբյուր` Panorama.am
22:44
Ռուսաստանն իրեն իրավունք է վերապահում զենք օգտագործել այն պետությունների դեմ, որոնք թույլ են տալիս իրենց զենքն օգտագործել իր դեմ. Պուտին
Այսօր հրապարակված տեսաուղերձում ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հայտարարեց նորագույն միջին հեռահարության «Օրեշնիկ» հրթիռի հաջող...
Աղբյուր` Panorama.am
22:19
Անկախության հռչակագիրն անփոփոխ է, չունի դադարեցման իրավաբանական հնարավորություն. «Գերագույն խորհուրդ»
ՀՀ «Գերագույն խորհուրդ» պատգամավորական ակումբը հայտարարություն է տարածել, որում անընդունելի է համարել Նիկոլ Փաշինյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
21:59
Հայաստանի ամերիկյան համալսարանում քննարկեցինք Հայաստանի անվտանգության մարտահրավերները. Արման Թաթոյան
ՀՀ նախկին ՄԻՊ Արման Թաթոյանը գրել է «Հայաստանի ամերիկյան համալսարանում տեղի ունեցավ «Wine & Talk»  միջոցառումը,...
Աղբյուր` Panorama.am
21:50
Պարզվել է «BMW»-ի և շոգեքարշի բախման հետևանքով մահացած վարորդի ինքնությունը
 Նոյեմբերի 21-ին, ՀՀ քննչական կոմիտեի Արմավիրի մարզային քննչական վարչությունում նախաձեռնված քրեական վարույթի շրջանակում պարզվել է Արտաշար...
Աղբյուր` Panorama.am
21:36
Վլադիմիր Պուտինը ուղերձ է հղել, ասելով, թե ուկրաինական հակամարտությունն ձեռք է բերել գլոբալ բնույթի տարրեր
Վլադիմիր Պուտինը հայտարարություն է արել հատուկ գործողության գոտում տեղի ունեցող իրադարձությունների մասին։ Ուղերձը հրապարակել է «ՌԻԱ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:16
Քննիչները առգրավել են Հովիկ Աղազարյանի հեռախոսը
Նախաձեռնվել է քրեական վարույթ` Քրեական օրենսգրքի 486 հոդվածի առաջին մասով (երկու դրվագ). արդարադատության իրականացմանը կամ գործի քննությանը...
Աղբյուր` Panorama.am
20:52
Աշխարհի ամենաբարձրահասակ կինը թրքուհի է, իսկ ամենացածրահասակը՝ հնդկուհի
Գինեսի ռեկորդի միջազգային օվա կապակցությամբ միմյանց են հանդիպել աշխարհի ամենաբարձրահասակ և ամենացածրահասակ կանայք։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
20:40
Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Իրանի ԱԳ նախարարի հետ
ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել իրանցի գործընկեր Աբաս Արաքչիի հետ: X-ի իր էջում Միրզոյանը գրել է, որ անդրադարձ է...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Խայտառակություն Թումանյան փողոցում. Չախոյան
16:15 21/11/2024

Խայտառակություն Թումանյան փողոցում. Չախոյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}