Ձեր վստահելի աղբյուրը

Այսօր Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովն աշնանային նստաշրջանում կքննարկի Հայաստանում հունիսի 20-ին տեղի ունեցած արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների վերաբերյալ զեկույցը։

Նշվում է, որ արտահերթ ընտրություններ անցկացնելու որոշումն ընդունվեց հակակառավարական ցույցերից հետո՝ Ադրբեջանի հետ հրադադարի մասին հայտարարության ստորագրման պատճառով, որը միջնորդեց Ռուսաստանի Դաշնությունը 2020 թվականի նոյեմբերին: Հրադադարի հայտարարությունը հաջորդեց 44-օրյա պատերազմին Լեռնային Ղարաբաղում և նրա շրջակայքում: Ընտրություններն անցան Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև լարվածության մթնոլորտում: Այս ընտրությունների ընթացքում քաղաքական դիսկուրսում գերակշռում էր ազգային անվտանգության իրավիճակը: Պատերազմի և Covid-19 համաճարակի պատճառով սրված տնտեսական իրավիճակը հաջորդ ամենակարևոր խնդիրն էր:

«Քարոզարշավի ընթացքում բևեռացումն ավելի սաստկացավ, որոշ մասնակիցներ փոխադարձաբար ստորացուցիչ և բորբոքող մեղադրանքներ ներկայացրեցին միմյանց, այլ ոչ թե ներգրավվեցին հարցերի վրա հիմնված քննարկումներում»,-ասվում է զեկույցում։

Ընտրությունների օրվան նախորդող ժամանակահատվածում ԵԽԽՎ դիտորդներն արձանագրել են անհանդուրժող, բորբոքող և խտրական հռետորաբանության աճող մակարդակ: Մարդու իրավունքների պաշտպանը քննադատել է նման հռետորաբանության կիրառումը և կոչ արել բոլոր մասնակիցներին, մասնավորապես՝ ներկայիս ղեկավարներին (կամ պաշտոնյաներին), ինչպիսին է վարչապետը, ձեռնպահ մնալ նման խոսքից: ԿԸՀ-ն ևս կոչ է արել զերծ մնալ նման հռետորաբանությունից:

Հիմնարար իրավունքները, ինչպիսիք են հավաքների ազատությունները, ընդհանուր առմամբ հարգվում էին քարոզարշավի ընթացքում, և ընտրություններին մասնակցողները կարող էին ազատ քարոզչություն իրականացնել ամբողջ երկրում:

Ասվում է, որ Նիկոլ Փաշինյանը քննադատության ենթարկվեց նախընտրական քարոզարշավի ընթացքում իր աշխատանքային այցերը մարզեր քարոզչական նպատակներով օգտագործելու և իր կուսակցության տեղական գրասենյակներ այցելելու համար: Թեև այս իրադարձությունները պիտակավորված չէին որպես քարոզարշավի իրադարձություններ, դրանք ցուցադրում էին քարոզչական հաղորդագրություններ և նյութեր, ինչպիսիք էին «Քաղաքացիական պայմանագրի» տարբերանշանով պաստառները:

Ընտրական օրենսգիրքը սահմանափակում է քաղաքացիական ծառայողների և պետական պաշտոնյաների կողմից քարոզչությունը`ոչ աշխատանքային ժամերին, սակայն հստակ չի սահմանում աշխատանքային և ոչ աշխատանքային ժամերը:

«Այցելությունները կուսակցական գրասենյակներ պետական պաշտոնյայի աշխատանքային այցի ընթացքում, կամ պետական գրասենյակներ՝ քարոզարշավ իրականացնելիս, խախտում է իշխող կուսակցության և պետության միջև սահմանը»,-ասվում է զեկույցի նախագծում:

Գործատուների կողմից մասնավոր և պետական հատվածի աշխատակիցների վրա ճնշումների միջադեպեր են գրանցվել, նաև հնչել են ձայներ գնելու մեղադրանքներ։
Վարչական ռեսուրսի չարաշահման մասին պնդումները նույնպես շարունակվում էին քարոզարշավի ընթացքում և չեն հասցեագրվել:

Ասվում է, որ քարոզարշավի լռությունը հիմնականում պահպանվում էր, սակայն «Պատիվ ունեմ» դաշինքի բողոքից հետո ԿԸՀ-ն նախազգուշացում տվեց Քաղաքացիական պայմանագրի թեկնածու Փաշինյանին` ընտրություններից մեկ օր առաջ քարոզչություն անելու համար:

Նշվում է, որ ԶԼՄ-ների պատկերը բազմազան է և ներառում է 50 հեռարձակող, այդ թվում՝ 6 հեռուստաալիք և 4 ռադիոկայան համազգային սփռմամբ, ավելի քան 35 պարբերական տպագիր հրապարակումներով և ավելի քան 200 առցանց լրատվական պորտալներով: Առցանց աղբյուրների և սոցիալական ցանցերի, մասնավորապես Facebook-ի դերը արագորեն աճում է, և դրանք դարձել են ընտրությունների հետ կապված տեղեկատվության փոխանակման նշանակալի հարթակներ:

Այնուամենայնիվ, հեռուստատեսությունը շարունակում է մնալ քաղաքական տեղեկատվության ամենակարևոր աղբյուրը՝ հատկապես մայրաքաղաքից դուրս: Պետական բյուջեից ֆինանսավորվող հանրային հեռուստատեսությունը շարունակում է ընկալվել որպես իշխանամետ խմբագրական քաղաքականություն ունեցող։ Երկարատև մտահոգություններ կան մասնավոր հեռարձակողների քաղաքական պատկանելության վերաբերյալ: