Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Դատական համակարգի անկախության սկզբունքը, ոչ միայն սահմանադրական, այլ միջազգային՝ մարդու իրավունքների սկզբունքներից է»,- Այլընտրանքային նախագծեր խումբի կազմակերպած «Դեպի բռնապետություն.Հետընթաց իրավունքներից» թեմայով քննարկման ժամանակ հայտնեց ՀՀ ՍԴ նախկին դատավոր Ալվինա Գյուլումյանը:

Նրա խոսքով՝ դատական համակարգի անկախությունն առաջին հերթին իշխանության մյուս թևերից՝ օրենսդիրից և գործադիրից անկախությունն է, բայց այն ենթադրում է նաև անկախություն դատական իշխանության ներսում:

Գյուլումյանը հայտնեց, որ դատական համակարգի անկախությունը ոչ միայն կարող է ընկալվել որպես իրավունք, այլ հոգեվիճակ և պազաբանեց՝ խիստ կարևոր է, որ լինեն դատավորներ, որոնք ունակ են անկախ լինելու:

Ըստ ՍԴ նախկին դատավորի՝ դատավորների մոտ երբեմն իշխանության շահն ընկալվում է որպես պետության շահ, և երբեմն նրանց թվում է, թե իրենք ոչ թե կամակատար են, այլ դրանով պետության շահն են կատարում:

Շեշտելով, որ հաճախ դատավորների կողմից պետության շահը ընկալում է օրվա իշլխանության շահը՝ Գյուլումյանը հայտնեց, որ նույնիսկ միջազգային իրավունքում պետության շահը շատ նեղ է դիտարկվում՝ միայն անվտանգության տեսանկյունից, որպեսզի չչարաշահվի:

«Այն դատավորները, որոնք այսօր իշխանահաճո որոշումներ են կայացնում, երեկ էլ են կայացրել և համոզված եղեք, որ վաղն էլ են կայացնելու»,- նկատեց Ալվինա Գյուլումյանը:

Նա պնդեց, որ դատավորի անկախությունը իրենց իրավունքն է, ոչ թե արտոնությունը:

Ըստ Ալվինա Գյուլումյանի՝ դատական իշխանության անկախությունը խոսում է տվյալ հասարակության առողջ վիճակի մասին և եթե երկիրն իրեն ժողովրդավարական է համարում, ապա իր իսկ խնդիրն է ապահովել դատարանների անկախությունը:

«Դատական համակարգի անկախությունն երաշխավորել հնարավոր չէ, քանի որ հասարակության մի ստվար հատված ունակ չէ այն ընկալելու»,- նկատեց նախկին դատավորը:

Նա շեշտեց, որ դատարանների անաչառության խնդիրը միշտ եղել է Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի քննած հիմնական հարցերից մեկը:

Գյուլումյանի ներկայացրած տվյալներով եվրոպական դատարանը կայացրել են 1535 դատական վճիռ դատարանների անկախության և անաչառության հարցերով: 

«Հայաստանի դեպքում ՄԻԵԴ-ը 138 դեպքով արձանագրել է արդար դատաքննության խախտում»,- հայտնեց Ալվինա Գյուլումյանը