Ձեր վստահելի աղբյուրը

Լույս է տեսել Հովիկ Չարխչյանի «Չարենց և Արմենուհի. Սիրախաղ կրակի հետ» փաստագրական վեպը: Գրքում առաջին անգամ ներկայացվում է Եղիշե Չարենցի և բանաստեղծուհի Արմենուհի Տիգրանյանի սիրո առավել ամբողջական պատմությունը նորահայտ վավերագրերի ու մինչ օրս անհայտ փաստերի հիման վրա:

Գրող, գրականագետ Հովիկ Չարխչյանը պատասխանել է Panorama.am-ի հարցերին բանաստեղծի և բանաստեղծուհու սիրո պատմության, գրքի ստեղծման ընթացքի, նոր բացահայտումների ու Չարենցի սերերի մասին։

Panorama.am - «Չարենց և Արﬔնուհի. սիրախաղ կրակի հետ». ինչո՞ւ սիրախաղ կրակի հետ։

Հ. Չարխչյան - Այս հարցի պատասխանը ընթերցողը կգտնի՝ ամբողջապես կարդալով գիրքը: Գուցե նրանցից մեկը դա անձնավորի, մեկ ուրիշը կրակներ տեսնի հրակեզ ժամանակների մեջ, երրորդը «կրակի հետ խաղ անելու» համարձակությունը վերագրի արկածախնդիր խառնվածքին: Բոլոր դեպքերում սա մի պատմություն է, որտեղ  սերն ու կրակը միաձուլված են:

Panorama.am - Եղիշե Չարենցի ու բանաստեղծուհի Արմենուհի Տիգրանյանի սիրո մասին կարծեք թե շատ չեն տեղեկությունները, վկայությունները։ Ի՞նչ աղբյուրներից եք օգտվել նրանց սիրո պատմությունն առավել ամբողջական ներկայացնելու համար։

Հ. Չարխչյան - Իսկապես, բավականին բարդ խնդիր էր  ձևավորել իրադարձությունների շղթան, պատմել մի բանի մասին, ինչի մասին երբևէ չի պատմվել, գտնել փաստեր, վկայություններ, անձեր, որոնք անմիջականորեն առնչվել են Չարենց- Արմենուհի զույգին: Շատ դեպքերում որոնումները նմանվում էին դեզի մեջ ասեղ փնտրելուն: Հիմա, երբ գիրքն արդեն ամբողջական է, կարծում եմ՝ քիչ բան չի արվել, և այն, ինչ շարադրված է, լավ հիմք է հետագա ուսումնասիրողների համար:

Panorama.am - Ուսումնասիրելով նոր վկայություններ, աղբյուրներ և վերլուծելով այդ ամենը՝ ի՞նչ նոր բացահայտում եք արել Եղիշե Չարենցի վերաբերյալ։ Կարդալով այս նոր գիրքը՝ ընթերցողն ի՞նչ բացահայտում կանի իր համար։

Հ. Չարխչյան - Բացի այն, որ ընթերցողներին սպասվում են բազմաթիվ անակնկալներ և ծանոթացում մինչ օրս անհայտ փաստերի հետ, նրանք կգտնեն նաև հայտնի դեպքերի և իրադարձությունների նոր մեկնաբանություններ, տարածված կարծիքների ու պնդումների վերանայումներ, շտկումներ ու հավելումներ: 

Panorama.am - Չարենցը շատ սերեր է ունեցել, գրեթե բոլորին նվիրել բանաստեղծություններ։ Բայց Ձեր հետազոտությունները, ուսումնասիրությունները ի՞նչ են ցույց տալիս՝ ո՞ւմ նկատմամբ է նրա սերը եղել ավելի մեծ, ո՞ւմ է ավելի նվիրված եղել, ումի՞ց բաժանումն է եղել դժվար։

Հ. Չարխչյան - Չարենցի համար երբեք չեն եղել գերադաս ու ստորադաս սերեր: Յուրաքանչյուր կին նրա կյանքին հաղորդել է իր երանգը, դարձել ներշնչման աղբյուր, սիրվել ու երկրպագվել այնպես, ինչպես կարող էր դա անելի միայն Չարենցը: Եվ Արմենուհի Տիգրանյանն այս առումով նույնպես բացառություն չէր: Ընթերցելով գիրքը՝ կհամոզվեք, որ Արմենուհու հանդեպ չարենցյան զգացումները և ինքնատիպ են, և բացառիկ:

Panorama.am - Որքա՞ն ժամանակում ստեղծվեց այս գիրքը։ Ինչքան ուսումնասիրում եք Չարենց, մշտապես նորանոր բացահայտումներ, նոր վկայություններ են ի հայտ գալիս։ Առջևում էլ ինչի՞ սպասենք։

Հ. Չարխչյան - «Չարենց և Արﬔնուհի. սիրախաղ կրակի հետ» փաստագրական վեպի ստեղծման աշխատանքները տևել են շուրջ 4 տարի: Մեծ ժամանակ է մի գրքի համար, բայց ես դժգոհ չեմ արդյունքներից:

Ինչ վերաբերում է հետագա անելիքներին, խուսափում եմ որևէ բան ծրագրել: Եթե լինի, ապա կլինի հանպատրաստից, պահի ու ներքին պահանջի թելադրանքով: Իսկ Չարենցն այն կերպարն է, որ մշտապես մարդուն պահում է լարման ու անհանգստության մեջ:

Panorama.am - Շնորհակալություն հարցերին պատասխանելու համար։