Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Սահմանադրական դատարանում քննության այսօրվա առարկան իսկապես վերաբերում է մեզանից յուրաքանչյուրին, բայց միաժամանակ իր մեջ պարունակում է մի քանի կոլիզիոն իրավիճակներ»,- ՍԴ-ում կորոնավիրուսի դեմ պարտադիր պատվաստման և թեստավորման մասին առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանի հրամանի սահմանադրականության հարցի քննության ժամանակ ասաց դիմող կողմի՝ ԱԺ պատգամավորների ընդհանուր թվի առնվազն մեկ հինգերորդի ներկայացուցիչ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Արամ Վարդևանյանը:

Նա նշեց, որ կարծում էր բարձր դատարանն ուներ օբյեկտիվ  բոլոր հնարավորությունները շատ ավելի սեղմ ժամկետներում նշանակել այս նիստը:

«Սեպտեմբերի 24-ին ենք դիմումը ներկայացրել այն տրամաբանությամբ, որ այս հրամանը, որը,  կարծում եմ, իրավունքի սահմանադրականության հետ աղերս չունեցող հրաման է, ուժի մեջ էր մտնում հոկտեմբերի 1-ից: Փաստորն 400 հազարից ավելի մարդու վրա ազդեցությունը մենք կարող էինք որոշակիորեն կասեցնել և պարզել՝ արդյո՞ք որդեգրած ճանապարհը սահմանադրական է, թե ոչ»,- ասաց Արամ Վարդևանյանը:

Նա նշեց, որ ինքն ու իր հարազատները պատվաստված են՝ ելնելով ոչ թե հարկադրանքից, ենթաօրենսդրական իրավական ակտի մակարդակով  նախատեսված կարգավորումներից, այլ գիտակցված որոշումից:

«Իհարկե, իշխանական քարոզչամեքենայի տրամաբանությունն այն է, որ այս հարցը ներկայացնելով Սահմանադրական դատարան, հակապատվաստումային քարոզ է կատարում։ Տրամաբանության հետ նույնիսկ առնչություն չունեցող միտք, բայց սա է իրականությունը»,- ընդգծեց Ա.Վարդևանյանը:

Միաժամանակ ասաց, որ Հայաստանում կորոնավիրուսի դեմ պայքարը մտահոգիչ է. «Եկեք հասկանանք, իրավիճակը մտահոգիչ է, որովհետև, մեր գնահատամամբ, ակնհայտ հակասահմանադրական հրամաններ են ընդունվո՞ւմ ոլորտի լիազոր մարմնի կողմից, թե՞ ենթադրենք, երբ նոր էր կորոնավիրուսային համավարակը տարածվում Հայաստանում՝ 2020 թ. փետրվարին, Հայաստանի ամենաբարձր պաշտոնները զբաղեցնող անձանցից գնահատականներ էին հնչում՝ «այս վիրուսն այնքան սարասափելի չէ, որքան այդ մասին խոսում են», «կորոնավիրուսն ո՞ւմ շունն ա, որ մի հատ էլ մեր կյանքում խնդիրներ առաջացնի», երկուսն էլ Նիկոլ Փաշինյանն է ասել,  կամ այն ժամանակ առողջապահության նախարար Արսեն Թորոսյանի հայտարարությունները՝ «քանի որ կորոնավիրուսը շատ վտանգավոր վիրուս չի համարվում, շատ հատուկ միջոցառումների կարիք չկա»։

Հենց նույն Արսեն Թորոսյանը ճամփորդությունից վերադառնում է, լրագրողների հետ ճեպազրույցի ժամանակ հայտնում է՝ այնտեղից, որտեղից վերադարձել է, մեծ թվով վարակակիրներ կան, և  ինքը բոլորին վարակելու է, լրագրողներին դիմելով ասում էր՝ այ դուք, լրագրող, որ դիմակ եք դրել, դա ձեզ փրկելո՞ւ է։ Այս մակարդակի անլրջացնող հայտարարություններ արվել են Հայաստանի իշխանության բարձրագույն ներկայացուցիչների կողմից»։

Ըստ նրա, իշխանությունների այդ հայտարարությունները պայմանավորված էին մեկ հանգամանքով, առաջիկայում պետք է անցկացներ հանրաքվե ՍԴ դատավորների լիազորությունները դադարեցնելու համար. «Այդ ժամանակ կորոնավիրուսն ո՞ւմ շունն ա, բայց հիմա արդեն, երբ դիմում ենք ներկայացնում այս հրամանի վերաբերյալ, մենք վերածվում ենք հակապատվատումային քարոզ անողի»։

Այնուհետև նա հարցադրում արեց՝ ինչպե՞ս է ստացվել, որ առողջապահությանը նախարարը ենթադրել է` ինքը կարող է իր հրամանով նախատեսել պարտականություններ ՀՀ բոլոր աշխատողների, գործատուների համար, որոշել է նաև, որ եթե այդ կարգավորումներին համապատասխան չգնան ու չպատվաստվեն, կգնան իրենց միջոցների հաշվին կթեստավորվեն ու կներկայացնեն գործատուին, գործատուն էլ դա պետք է հաշվառի:

«Իսկապե՞ս: Կարծես թե նման հարցերը որոշվում են մեկ այլ մակարդակում: Դա կոչվում է օրենք, ոչ թե  հրաման: Կոչվում է  օրենք նաև նրա համար, որ դա մեկ անձի որոշելու հարցը չէ։ Պատվաստումային քաղաքականության տեսանկյունից այդ հրամանը այնքան բացասական հետևանք առաջացրեց, որն այլ կերպ հնարավոր չէր պատկերացնել»,- ասաց դիմողի ներկայացուցիչը։

Նա նշեց, որ միջազգային պրակտիկան անխուսափելի է դարձնում շատ կարճ ժամանակ անց ռեվակցինացիայի անհրաժեշտություն:

«Այսինքն, զոռով, հրամանով մարդկանց վախեցնելով, ծախսի ռիսկի տակ դնելով մարդիկ պատվաստվեն, բա դրանից հետո  ռեվակցինացիան ինչպե՞ս պետք է անեն: Էլի նույն մեթոդոլոգիայո՞վ: Առնվազն միջազգային փորձում չեմ տեսել դեպք, որ հրամանի մակարդակով նախատեսվի նման կարգավորում,  չեմ տեսել դեպք, որ այդ պայմաններում էլ թեստավորման ամբողջությամբ ծախսերը դրվեն մարդկանց վրա»,- ասաց ընդդիմադիր պատգամավորը:

Արամ Վարդևանյանը նաև նշեց, որ վիճարկել են «Հայաստանի Հանրապետության բնակչության սանիտարահամաճարակային անվտանգության ապահովման մասին» ՀՀ օրենքի 20.1-ին հոդվածի 3-րդ մասը,  վերաբերում է ձևակերպմանը՝ սանիտարահամաճարակային անվտանգության կանոնները ենթաօրենսդարական նորմատիվ իրական ակտով սահմանում է առողջապահության բնագավառում պետական-կառավարման լիազոր մարմնի ղեկավարը, ապա նշեց, որ այստեղ խնդիր է առաջանում, թե ինչպե՞ս պետք է մեկնաբանվեն այդ կանոնները.

«Եթե կանոնը կազմակերպչական բնույթի հանգամանք է, սահմանադրականության խնդիր չի առաջացնի, եթե կանոնն ինքնին միջամտություն նախատեսող կանոն է և պետք է նախատեսվի ենթաօրենսդրական նորմատիվ իրավական ակտի մակարդակում, սահմանադրականության խնդիր առաջացնելու է։ Ի վերջո կան հարցեր, որոնք կարգավորվում են կառավարության որոշմամբ, կան հարցեր, որոնք կարգավորվում են նախարարի հրամանով և կան հարցեր, որոնք կարգավորվում են օրենքների մակարդակում: Չի կարող խեղվել այս կապը»,- նշեց նա:

Ա.Վարդևանյանն ընդգծեց, որ Հայաստանում առկա ֆինանսական պայմաններում 14 օրը մեկ ՊՇՌ հետազոտումն աշխատողի հաշվին դնելը, կամ նման պարտականություններն ուղղակիորեն հրամանի մակարդակով գործատուների վրա դնելն, ակնհայտորեն չի համապատասխանում Սահմանադրության 39-րդ հոդվածին, 57-րդ հոդվածին, որովհետև աշխատանքային իրավահարաբերությունների մեջ միջամտություն է կատարվում կրկին մի հրամանի զուտ պայմաններում, նաև սեփականության իրավունքի տեսանկյունից նույնպես խնդիր է առաջացնում, որովհետև ՊՇՌ հետազոտություն չանելու այլընտրանքը կրկին սոցիալական բնույթի է լինելու՝ աշխատանքից ազատում:

«Այսինքն, մարդուն դնում են անելանելի իրավիճակի մեջ՝ կամ գնա, պատվաստվի, չնայած անձը  կարող է նման գիտակցված որոշում չունենա, և դրանով ստացվում է միջամտում ենք իր ֆիզիկական անձեռնմխելիությանը կամ ասում ենք՝ գնա միջոցներիցդ ծախսի ու կատարի ՊՇՌ հետազոտումը, որի միջոցները կարող է անձը չունենալ, որովհետև Հայաստանում նվազագույն աշխատավարձը 68 հազար դրամ է։ Հայաստանի Հանրապետությունն այն բացառիկ երկրներից, որտեղ կա պարգևատրումների բացառիկ հնարավորություն և ֆոնդ պետական աշխատողների համար, բայց Հայաստանում չկան նույն միջոցները ՊՇՌ հետազոտումները փոխհատուցելու համար:

Հայաստանը  իսկապես միակ այն բացառիկ երկրներից է, որտեղ կարծես թե  ՊՇՌ հետազոտման ինքնարժեքը մոտ 2000 դրամ է, բայց  այն քաղաքացիների վրա ծախվում է  ընդուպ  մինչև 15 հազար դրամով և դրա վերաբերյալ ոչ մի  կանոնակարգում չի նախատեսվում, իսկ առողջապահության նախարարությունն էլ ասում է՝ դա իր իրավասության ոլորտից դուրս է»,- ասաց  ՍԴ-ում գործի քննությանը ԱԺ ընդդիմադիր պատգամավորների ներկայացուցիչը։

Խոսքի վերջում Ա. Վարդևանյանը կրկնեց, որ վիճարվող իրավական ակտերն ակնհայտորեն հակասում են Սահմանադրությանը, խնդրում են բարձր դատարանին ճանաչել դրանք Սահմանադրությանը հակասող, անվավեր, քանի որ նման ակտերը չպետք է տեղ գտնեն իրավական  համակարգում:

«Իսկ հրամանի տեսանկյունից այն ակնհայտ հակասահմանադրական է: Ցավն այն է, որ հոկտեմբերի 1-ից այս ակնհայտ հակասահմանադրական ակտը ներթափանցել է իրավական   համակարգ և ոչ միայն պարզապես ներաթափանցել է, ուղղակի  ադեցություն է  ունեցել հարյուր հազարավոր մեր հայրենակիցների վրա»,- ասաց Արամ Վարդևանյանը: