Կրթություն, գիտություն 18:00 11/02/2022 Հայաստան

Ամպրոպներն ուսումնասիրող հայ կին գիտնականը

Ֆիզիկայի բարդ երևույթները, բանաձևերը,  ֆիզիկոս դառնալու մտադրությանը ծանոթ-բարեկամների տարատեսակ արձագանքները Հռիփսիմե Մկրտչյանին հետ չպահեցին ԵՊՀ  ֆիզիկայի ֆակուլտետի կիրառական բաժինն ընդունվելու մտադրությունից։

Ծնողները, չնայած գիտնական չեն, բայց ասացին՝ կաջակցեն, ինչով կարող են։

Դիմորդ աղջնակին խորհուրդ տվեցին «փախիր»  այս ֆակուլտետից, բայց նա հաստատակամ էր։ 
Ֆիզմաթ դպրոցից ու «Քվանտ» վարժարանից եկած  ուսանողների հետ մրցակցելու միտքը մի քիչ վախեցրեց նրան, բայց դա էլ հաղթահարեց։

«Առաջին օրերին, ինձ թվում էր ես այլ մոլորակում եմ, ոչինչ չէի հասկանում։ Բայց ես սիրահարվեցի կիրառական ֆիզիկային, ափսոս այն հետո փակվեց, քանի որ համապատասխան դասախոսներ չկային ու ֆակուլտետում ոլորտը չզարգացրեցին․․»,- հիշում է գիտնականը։

ԵՊՀ բակալավրիատն ու մագիստատուրան ավարտեց գերազանց առաջադիմությամբ։

31-ամյա Հռիփսիմե Մկրտչյանն այժմ ֆիզմաթ գիտությունների թեկնածու է, պաշտպանել է 29 տարեկան հասակում, խոստովանում է՝ կարող էր նաև 26-ում։ Ալիխանյանի անվան ազգային գիտական լաբորատորիայի տիեզերական ճառագայթների բաժանմունքի գիտաշխատող է։ Ամիսներ է առաջ է վերադարձել ԱՄՆ-ից։ Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիաների ինստիտուտի հրավերով ու համատեղ հետազոտություն իրականացնելու նպատակով էր այդ երկիր մեկնել։

Գիտնականի հետաքրքրության շրջանակում մթնոլորտային ֆիզիկան է, ուսումնասիրում են Արագած գիտահետազոտական կայանում հավաքագրված տվյալները։




Երկրի մակերևույթին մոտ էլեկտրական դաշտն են չափում Սևանի ափին մոտ և Արագածի գիտահետազոտական կայանում։

«Փորձում ենք դրանց վրա կառուցել մոդելներ ու բացատրել այն երևույթները, որոնք տեղի են ունենում ամրպոպային եղանակի ժամանակ։ Այս պահին Մասաչուսեթսի ինստիտուտի հետ աշխատում ենք մի գիտական հետազոտության վրա, որը նվիրված է ամպրոպների ժամանակ մասնիկների հոսքերի ավելացմանը։ Արդեն վերջացնում ենք, շուտով լույս կտեսնի գիտական հրապարակումը»,-Panorama.am-ի հետ զրույցում պատմում է երիտասարդ գիտնականը։

Իսկ մինչ հոդվածը կհրապարակվի, նա արդեն հստակեցրել է հաջորդ հետազոտության թեման։ Դեռ 1920-ական թվականներին անգլիացի գիտնական, Նոբելյան մրցանակակիր Վիլսոնը  ենթադրություն է արել, որ ամպրոպների ժամանակ պիտի գրանցվեն բարձր էներգիայի մասնիկներ։ Իսկ նրա գործընկերը հարավային Աֆրիկայում էքսպերեմենտ կառուցելուց հետո դիտարկումների արդյունքում հերքել է։  Սակայն Արագած կայանում ուսումնասիրությունների արդյունքներից գիտաշխատողն ու գիտական խմբի անդամները եկել են համոզման, որ կատարված ենթադրությունը ճիշտ է, սխալ էր 100 տարի առաջ իրականացված փորձը։

Փետրվարի 11-ը գիտությամբ զբաղվող կանանց ու աղջիկների միջազգային օրն է։ Միջազգային շատ կազմակերպություններ ահազանգում են գիտության մեջ գենդերային անհավասարության, գիտությունը կանանց առավել հասանելի դարձնելու խնդրի մասին։ Հռիփսիմե Մկրտչյանը, չնայած հանդիպած դժվարություններին, համարում է, որ Հայաստանում կանանց, աղջիկների՝ գիտությամբ զբաղվելու համար լուրջ խոչընդոտներ չկան։

«Հայաստանում դժվարություններ կան երիտասարդ գիտնականների համար՝ անկախ սեռից։ Բայց կարող եմ ասել, որ այսօր Հայաստանում գիտության մեջ ավելի շատ աղջիկներ կան, քան տղաներ։ Տղա գիտնականներն ավելի շատ են գնում ու մնում արտերկրում, բացի այդ գիտնականների ցածր վարձրատրությունը ևս բերում է նրան, որ տղամարդիկ խուսափում են գիտությամբ զբաղվել։ Բացի այդ, բանակից հետո տղաները դժվարությամբ են  վերադառնում գիտություն»,-պատճառները թվարկում է Հռիփսիմեն։

Երիտասարդ գիտնականը պնդում է՝ կին գիտաշխատողներն ավելի ակտիվ են, փորձում են ավելի հանրայնացնել գիտությունը, գիտության նկատմամբ սիրով վարակել նաև դպրոցականներին։

Կա պնդում, որ երեխաների, տարեցների խնամքի, տնային գործերի ու այլ պարտականությունների պատճառով գիտության մեջ կանանց  ներկայացվածությունը ցածր է։

«Ամիսներ առաջ ես մասնակցում էի «Կանայք ֆիզիկայի մեջ» միջազգային կոնֆերանսի, այնտեղ աշխարհի տարբեր երկրներից ֆիզիկոս կանայք էին հավաքվել։ Օրինակ, Հնդկաստանի, Չինաստանի ներկայացուցիչները պատմեցին, որ կանայք ընտրում են այնպիսի ամուսին, որ հետագայում կարողանան գիտությամբ զբաղվել։ Հայաստանում էլ նման խնդիր կա, եթե ուզում ես գիտությամբ զբաղվել, պետք է ընտրես այնպիսի կողակից, որ քեզ կաջակցի»,-ասում է երիտասարդ գիտնականը, որ դեռ ամուսնացած չէ։

Ի դեպ, պատմության մեջ քիչ չեն դեպքերը, երբ կանայք ամուսիների պետ հավասարաչափ մասնակցել ու ներգրավված են եղել հետազոտություններում, սակայն դափնիները տղամարդուն են հասել։ Ի վերջո բոլորը չէ, որ ականավոր ֆրանսիացի ֆիզիկոս և քիմիկոս Պիեռ Կյուրիի  կնոջ՝ Մարի Կյուրիի պես են ընտրություն կատարել։ Նրանք միասին ուսումնասիրել են ռադիոակտիվության երևույթը, հայտնաբերել են ռադիում  և պոլոնիում քիմիական տարրերը
Մարի Կյուրին առաջին կինն է, որ ստացել է Նոբելյան մրցանակ, առաջինը և միակ կինը, որ ստացել է կրկնակի Նոբելյան մրցանակ և միակ մարդը, որ Նոբելյան մրցանակ է ստացել երկու տարբեր գիտական բնագավառներից։

Հռիփսիմեն ցավով է փաստում, որ ֆիզիկայի ֆակուլտետն ավարտած շատ աղջիկներ բարձր վարձատրվող աշխատանք ունենալու համար ստիպված էին մասնագիտություն փոխել։

«Եթե աղջիկներն արդեն ընտրել են ֆիզիկայի ֆակուլտետի ճանապարհը, ապա խորհուրդ եմ տալիս, որևէ դեպքում կանգ չառնել, առաջ գնալ ու հաղթահարել խոչընդոտները, և ամենակարևորը երբեք չհանձնվել»,- խորհուրդ է տալիս գիտնականը։


 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Հարակից հրապարակումներ`

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:16
Պուտինը Կրեմլում բանակցություններ է վարել Ֆիկոյի հետ
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը Կրեմլում բանակցություններ է վարում Սլովակիայի վարչապետ Ռոբերտ Ֆիկոյի հետ։ Այս մասին Telegram ալիքում հայտնել է...
Աղբյուր` Panorama.am
23:02
Խոմեյնին կանխատեսել է Սիրիայում երիտասարդներից կազմված ուժեղ և արժանի դիմադրության խմբի ի հայտ գալը
Մարգարեի դստեր՝ Ֆաթիմա Զահրայի, ինչպես նաև Իմամ Խոմեյնիի ծննդյան տարեդարձին, մի խումբ մարդիկ, անցյալ տարիների ավանդույթի համաձայն, հանդիպել են...
Աղբյուր` Panorama.am
21:15
Սիրիայում կատարվածի մասով Իրանը դեռ իր վերջնական խոսքը չի ասել թե‘ Թուրքիային և թե‘ Ռուսաստանին. Արա Պողոսյան
Քաղաքագետ Արա Պողոսյանը գրում է. «Իմ կարծիքով Սիրիայում կատարվածի մասով Իրանը դեռ իր վերջնական խոսքը չի ասել թե‘ Թուրքիային և...
Աղբյուր` Panorama.am
21:08
Ընդամենը 10 օրից մեզ թալանից փրկողների շնորհիվ կունենանք երկու անգամ ավելի շրջհարկ, տասնյակ անգամ ավելի գույքահարկ. Սամսոն Գրիգորյան
«Կասեցում» քաղաքացիական շարժման համակարգող, գործարար Սամսոն Գրիգորյանը իր Facebook-յան էջում գրել է. «Դե ինչ տիկնայք և...
Աղբյուր` Panorama.am
20:55
Եմենի հութիներն հայտնում են, թե խոցել են ԱՄՆ ռազմածովային նավատորմի կործանիչը, ԱՄՆ-ը այլ վարկած է ամտուցում
Եմենի Անսար Ալլահ շարժման մարտիկները (Հութիներ) Կարմիր ծովում ավիակիր «Հարրի Թրուման»-ի վրա հարձակման ժամանակ խոցել են ԱՄՆ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:48
Հայաստանը հայտնվել է ազգային աննախադեպ մարտահրավերների և անորոշության շրջանում. Վարդան Օսկանյան
ՀՀ ԱԳ նախկին նախարար Վարդան Օսկանյանը ֆեյսբուքի իր էջում գրում է. «2024-ի ավարտին ակնհայտ է, որ Հայաստանը հայտնվել է ազգային աննախադեպ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:38
Հայաստանի դպրոցականների շրջանում առկա է Դանինգ-Կրյուգերի էֆեկտ. որքան քիչ գիտես, այնքան ավելի վստահ ես. Սերոբ խաչատրյան
ԵՊՀ դասախոս, կրթության փորձագետ Սերոբ Խաչատրյանը գրում է. «Մի քանի օր առաջ հրապարակվել էին Մաթեմատիկայի և Բնագիտության TIMSS-2023...
Աղբյուր` Panorama.am
18:45
Ու ոչ մեկի մոտ կոգնիտիվ դիսոնանս կարծես թե չի առաջանում. Կարեն Վրթանեսյան
Ռազմական հարցերով փարձագետ Կարեն Վրթանեսյանը գրում է. «ՆԳՆ ոստիկանները նռնակներ են նետում խաղաղ հավաքը լուսաբանող լրագրողների վրա։...
Աղբյուր` Panorama.am
18:38
Խամենեին Իսրայելին սպառնում է ոչնչացմամբ
Իրանի գերագույն առաջնորդ այաթոլլա Ալի Խամենեին հերթական անգամ հայտարարել է, որ Իսրայելը կոչնչացվի։ Նրա խոսքով, դա տեղի կունենա իրանական...
Աղբյուր` Panorama.am
17:08
45 տարի առաջ այս օրը Հայոց ցեղասպանության արդարության մարտիկները Փարիզում «ճամփու դրեցին» Թուրքիայի դեսպանատան կցորդին. Էդգար Էլբակյան
Քաղաքագետ Էդգար Էլբակյանը ֆոյսբուքի իր էջում գրում է․ «45 տարի առաջ այս օրը՝ 1979 թ․ դեկտեմբերի 22-ին, Հայոց ցեղասպանության...
Աղբյուր` Panorama.am
17:00
Վրաստանի վարչապետը Զուրաբիշվիլուն սպառնացել է քրեական պատասխանատվությամբ
Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեն հայտարարել է, որ նախագահ Սալոմե Զուրաբիշվիլին քրեական պատասխանատվության կենթարկվի երկու գործով, եթե նա...
Աղբյուր` Panorama.am
15:46
Սննդային թունավորումով Սպիտակի ԲԿ է ընդունվել 5 քաղաքացի
Սպիտակի ԲԿ-ից հայտնում են, որ սննդային թունավորումով Սպիտակի ԲԿ է ընդունվել 5 տուժած «Երեկ` դեկտեմբերի 21-ին, սննդային թունավորումով...
Աղբյուր` Panorama.am
15:21
Նախարարի շնորհավորական ուղերձը էներգետիկի մասնագիտական օրվա կապակցությամբ
ՀՀ ՏԿԵ նախարարությունից տարածել են նախարար Դավիթ Խուդաթյանի շնորհավորական ուղերձը էներգետիկի մասնագիտական օրվա կապակցությամբ։ ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:57
Իրանի և Ադրբեջանի սահմանամերձ Աստարա քաղաքում բեռնատարի ռուս վարորդին սպшնված են գտել
Իրանի հյուսիսում գտնվող Գիլան նահանգում բեռնատարի սպանված ռուս վարորդի դի է հայտնաբերվել; Դեպքի մասին «ՌԻԱ նովոստի»-ին հայտնել են...
Աղբյուր` Panorama.am
14:11
Նստել, նայում եմ նկարիդ... ծնունդդ շնորհավոր ասե°մ, թե լռեմ մրմուռով. Կարին Տոնոյան
Կարին Տոնոյանը ֆեյսբուքի իր էջում գրել է. «Շուտով կլուսանա, Մեն.... չմոռանաս, առավատյան 7:20 պիտի ծնվես, լույսս, չմոռանաս.... 4...
Աղբյուր` Panorama.am
13:53
Առաջիկա շաբաթվա եղանակի տեսությունը
ՇՄՆ «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ից հայտնում են. Երևան քաղաքում` Դեկտեմբերի 22-ի երեկոյան, 24-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:49
Պուտինը հնարավոր է համարել ՌԴ-ի և ԱՄՆ-ի միջև հարաբերությունների բարելավումը
Վլադիմիր Պուտինը հնարավոր է համարել Ռուսաստանի և Միացյալ Նահանգների միջև հարաբերությունների բարելավման հնարավորությունը։ Այդ մասին նա հայտարարել...
Աղբյուր` Panorama.am
12:11
Թուրքիայում ուղղաթիռը մխրճվել է հիվանդանոցի շենքի մեջ
Թուրքիայի Մուղլա քաղաքում ուղղաթիռը վթարի է ենթարկվել հիվանդանոցի շենքին բախվելուց հետո։ Դեպքի մասին կիրակի օրը հայտնել է Habertürk...
Աղբյուր` Panorama.am
12:02
Շենքերից մեկի բնակարանում հայտնաբերվել է տղամարդու մшրմին
Դեկտեմբերի 22-ին, ժամը 09:30-ի սահմաններում ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության Ոստիկանության քրեական ոստիկանության գլխավոր վարչության Կոտայքի...
Աղբյուր` Panorama.am
11:02
Հաճելի անակնկալ՝ հայկական հյութեր և կոմպոտներ Իսրայելի հարավում գտնվող Բեեր Շևայի քաղաքի խանութում. Ալեքսանդր Լապշին
Ռուս-իսրայելցի բլոգեր Ալեքսանդր Լապշինը ֆեյսբուքի իր էջում գրում է. «Հաճելի անակնկալ՝ հայկական հյութեր և կոմպոտներ Իսրայելի հարավում...
Աղբյուր` Panorama.am
10:40
Այսօրվա և առաջիկա երեք օրերի եղանակի տեսությունը
Երևանում դեկտեմբերի 22-ի գիշերը, 23-ին, 25-26-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ Դեկտեմբերի 22-ի երեկոյան, 24-ի գիշերը հնարավոր է թույլ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:33
«Թիթեռի» որդին և ընկերը եկել են հաշվեհարդարի, ինչի հետևանքով վիրավոր կա
Դեկտեմբերի 16-ին ժամը 16։40-ի սահմաններում ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության ոստիկանության քրեական ոստիկանության գլխավոր վարչությունում և ՀՀ ՆԳՆ...
Աղբյուր` Panorama.am
09:48
Կամչատկայում անհետացած Ան-2 ինքնաթիռը հայտնաբերվել է
Կամչատկայում անհետացած Ան-2 ինքնաթիռը հայտնաբերվել է, ինքնաթիռում գտնվող մարդիկ ողջ են։ Այդ մասին հայտարարել է Կամչատկայի երկրամասի ԱԻ նախարար...
Աղբյուր` Panorama.am
09:23
Հայաստանի ավտոճանապարհներին տեղ-տեղ մերկասառույց կա
Փրկարար ծառայությունը տեղեկացնում է, որ ՀՀ տարածքում կա փակ ավտոճանապարհ։ «Փակ է Արագածոտնի մարզում «Ամբերդ» բարձր...
Աղբյուր` Panorama.am
23:07
Այս նախաբանի պատճառը Panorama.am-ի հարցմանը «Իմ քայլը» հիմնադրամից տրված ցինիկ պատասխանն է. «Հրապարակ»
Վախթանգ Սիրադեղյանը «Հրապարակ»-ում գրում է. «Ժամանակին շուրջ 10 տարի զբաղվել եմ լրագրությամբ, հետո անցել այլ աշխատանքի,...
Աղբյուր` Panorama.am
22:47
Նազենի Հովհաննիսյան. Մայրս երեք սիրած արտահայտությունն ուներ
Հաղորդավարուհի, դերասանուհի Նազենի Հովհաննիսյանը գրում է. «մի մոլորակ կա երկնքում. Մայրս է... Կիրակիները՝ խնկաբույր, մորս հոտն...
Աղբյուր` Panorama.am
22:36
Իմ միակ այիբը եղել է այն, որ Նիկոլի իշխանության օրոք Գեղարքունիքի մարզպետ եմ եղել. Իշխան Սաղաթելյան
ՀՅԴ ԳՄ անդամ, ԱԺ դաշնակցական Իշխան Սաղաթելյանը տարիներ առաջ հայտարարգրել է 8 մլն դրամարժողությամբ մատանի։ Tribune.am-ին այսօր տված...
Աղբյուր` Panorama.am
21:42
«Փյունիկի» հարձակվողն ամուսնացել է
«Փյունիկի» հարձակվող Սանի Բուհարին ու նրա ընտրյալ Նանան ամուսնացել են։ Այս մասին հայտնում են ակումբից՝ նորապսակներին աղթելով...
Աղբյուր` Panorama.am
21:15
Այսօր Ադրբեջանն օկուպացրած Շուշի է տեղափոխել 191 ադրբեջանցու
Ադրբեջանական զինված ուժերի կողմից օկուպացրած Արցախի Շուշի բերդաքաղաք է այսօր տեղափովել 191 ադրբեջանցի։  49 ընտանիքների անդամներին...
Աղբյուր` Panorama.am
20:41
Թիվ 77 երթուղին սպասարկող ավտոբուսը վրաերթի է ենթարկել ինքնագլորով ընթացող 2 անչափահաս տղաների
Այսօր արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Երևանում: Ժամը 11:50-ի սահմաններում Մաշտոցի պողոտա-Իսահակյան փողոցի խաչմերուկում Երևանի բնակիչ 54-ամյա...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն գոյություն չունի. Բագրատ Սրբազան
12:25 21/12/2024

Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն գոյություն չունի. Բագրատ Սրբազան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}