Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Պարենային որոշ մթերքների ինքնաբավության մասով ունենք ծանր վիճակ»,- այս մասին «Պարենային անվտանգության հիմնախնդիրները Հայաստանի հանրապետությունում» թեմայով հետազոտության ներկայացման ժամանակ ասաց ՀՊՏՀ «Ամբերդ» հետազոտական կենտրոնի ավագ փորձագետ Սամվել Ավետիսյանը՝ հավելելով, որ խոսքը վերաբերում է հացահատիկին, բուսական յուղին, հատիկաընդեղեն մշակաբույսերին։

Նրա խոսքով՝ ամենակարևորը հացն է, որի ինքնաբավության մակարդակը տարեցտարի իջնում է։

Սամվել Ավետիսյանի խոսքով՝ չորս տարվա ընթացքում 353 հազար հա ցանքատարածությունից այսօր մնացել է 222 հազար հա։

Փորձագետի ներկայացմամբ, վարելահողերի ավելի քան 60%-ը չեն կարողանում օգտագործել, իսկ կառավարությունը խնդրի լուծման ուղղությամբ գործնական քայլեր չի իրականացնում։

«Նախկինում պետությունը սուբսիդավորում էր վառելիքը, սերմացուն, ինչպես նաև ազոտական և ֆոսֆորական պարարտանյութերը, հետո որպես  պետական աջակցություն գումար էին տրամադրում գյուղացուն մեկ հեկտարի հաշվով, հիմա տալիս են արտոնյալ վարկեր, սակայն խնդիրը դրանով չլուծվեց։ Գյուղացուն առաջինը պետք է ջուր տալ, իսկ արտոնյալ վարկը, որը վերցրել է գյուղացին, իր գլխին չարիք է դարձել։ Այսինքն՝ ինչքան ուզում ես աջակցություն ցույց տուր գյուղատնտեսությանը, բայց եթե ժամանակին ջուրը չտվեցիր, ամբողջ կատարված ծախսը ջուրն է լցվում»,- ասաց Սամվել Ավետիսյանը։

Փորձագետը նշեց, որ շաքարի, բուսական յուղի, խոզի և թռչնամսի առումով ևս ինքնաբավության մակարդակը բավականին ցածր է։ Մասնավորապես, շաքարի առումով ունեցած ցուցանիշը, ըստ Սամվել Ավետիսյանի, իրականությանը չի համապատասխանում, քանի որ մեր երկրում չկա  սեփական հումքի արտադրություն, ուստի այն, ինչ արտադրվում է, ներկրված հումքից է։

Ինչ վերաբերում է բուսական յուղին, ապա, ըստ նրա, մեր երկիրն անգամ մեկ տոկոս ինքնաբավություն չի ապահովում։ «Յուղատու մշակաբույսերի ցանքատարածությունները կրճատվել են։ Ունենք սոյա աճեցնելու հնարավորություն, բայց մեր բնակչությունը սոյան կենցաղում չի օգտագործում, մինչդեռ հայ գիտնականները սոյայի բավականին լավ սորտեր են ստացել, որոնք բավականին բարձր բերքատվություն կարող են ապահովել»,- ընդգծեց պրոֆեսորը։

Սամվել Ավետիսյանի խոսքով՝ գյուղատնտեսությունն այնպիսի ճյուղ է, որտեղ պետք է համալիր միջոցառումներ իրականացվեն, իսկ մեկ միջոցառման թուլացումը կարող է նվազեցնել մյուսների արդյունավետությունը։

Նրա խոսքով՝ անասնաբուծության ոլորտում ևս խնդիրներ կան, ծավալները նվազել են, իսկ պատճառն առաջին հերթին անասնակերն է։ «Մեկ հակ խոտը հացի գնից թանկ է, արոտավայրերը լիարժեք չեն օգտագործվում, կլիմայի փոփոխությունների պատճառով մի շարք արոտավայրերում ջրի խնդիր կա, ուստի անասնապահներն այստեղ ևս բախվում են խնդիրների»,- ասաց նա։ 

Պարենային անվտանգության խնդիրները, փորձագետի գնահատմամբ, ավելի են սրվել արցախյան պատերազմից հետո։ Ըստ նրա՝ չարաբաստիկ պատերազմից հետո և Արցախը, և Հայաստանը կանգնած են լուրջ մարտահրավերների առաջ։

«Տարբեր ցուցանիշներով մինչև 85% գյուղատնտեսական հողի կորուստ ենք ունեցել։ Բայց խնդիրն այն է, որ մենք միայն հողի կորուստ չենք ունեցել, այլ՝ ջրի, տեխնիկայի, գյուղատնտեսական պոտենցիալի զգալի կորուստ»,- ասաց Սամվել Ավետիսյանը։ 

Ըստ փորձագետի՝ մեծ կորուստներ կան նաև անասնագլխաքանակի մասով, մինչև հիմա դեռ  հաշվարկում են և դեռևս վերջնական թիվ չկա, թե քանի անասուն է անցել Ադրբեջանի վերահսկողության տակ գտնվող տարածքներ։ 

Սամվել Ավետիսյանի խոսքով՝ առաջին հերթին պետք է վերականգնել գյուղատնտեսության նախարարությունը։ «Չի կարելի այս աստիճան անտեսել գյուղատնտեսությունը։ Աշխարհում չկա մի երկիր, որ գյուղատնտեսության նախարարություն չունենա։ Մենք բացառիկ ենք»,- ասաց նա։

Նշենք, որ հետազոտությունն իրականացվել է Տնտեսական լրագրողների ակումբի նախաձեռնությամբ և Կոնրադ Ադենաուեր հիմնադրամի աջակցությամբ։