Քաղաքական 14:04 23/02/2022 Հայաստան

Արմեն Գևորգյան. Շուշիի հռչակագրից՝ հայկական մանիֆեստ

ՀՀ ԱԺ Տարածաշրջանային և եվրասիական ինտեգրման հարցերի հանձնաժողովի նախագահ Արմեն Գևորգյանն իր հոդվածում գրում է.

«Այս ելույթը նախատեսել էի ունենալ այսօր խորհրդարանի արտահերթ նիստի ընթացքում, սակայն քանի որ իշխանությունը տապալեց նիստի անցկացումը, կարևոր եմ համարում այն գրավոր կերպով ներկայացնել հանրության ուշադրությանը։

Մենք այսօր քննարկում ենք այսպես կոչվող «Շուշիի Հռչակագիրը» մի իրավիճակում, երբ Եվրոպան գտնվում է առավելագույն լարվածության գագաթնակետում և կանգնած է հնարավոր նոր պատերազմի շեմին։ Դրանից խուսափելու նպատակով՝ բազմաթիվ երկրներ փորձում են Եվրոպայում անվտանգային նոր կարգի և ռազմավարական կայունության վերաբերյալ գլոբալ երկխոսություն ծավալել։ Դեռևս անհասկանալի է, թե խոսքը ինչ ձևաչափի և Եվրոպայի ինչ սահմանների մասին է լինելու, սակայն ակնհայտ է, որ դրանք ազդելու են Խորհրդային Միության նախկին հանրապետությունների վրա։ Բնականաբար այն առնչվելու է նաև Հայաստանին։ Դա նշանակում է, որ մենք նույնպես պետք է պատրաստ լինենք առաջիկա գլոբալ քննարկումներին, հստակ հասկանանք, թե այդ նոր կարգում մենք ինչպիսի տեղ կարող ենք զբաղեցնել և պետք է ունենանք։ Պետք է պատրաստ լինենք պաշտպանելու մեր ազգային շահերը։ Իսկ դրա համար պետք է լինենք ավելի  խորաթափանց և պրագմատիկ։

Բացի այն ամենից, ինչն արդեն ասվել է Հայաստանի և Արցախի համար «Շուշիի հռչակագրի» բացառապես բացասական նշանակության մասին, ուզում եմ ուշադրություն հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ այն կանխորոշում է մեր տարածաշրջանում հարաբերությունների նոր կարգ հաստատելու՝ թյուրքական պետությունների ձգտումը։ Հռչակագիրը ստորագրած երկու երկրները, Եվրոպայում անվտանգային նոր կարգի և ռազմավարական կայունության վերաբերյալ երկխոսությանը, ներկայանում են արդեն իսկ սեփական պատկերացումներով առ այն, թե Հարավային Կովկասում այն ինչպիսին պետք է լինի։ Նրանք ոչ թե իրենց համար կարմիր գծեր, այլ ռազմավարական հեռանկարներ են սահմանել։ Պատահական չէ, որ Թուրքիան և Ադրբեջանը անորոշության և լարվածության հենց այս ժամանակահատվածում են որոշել խորհրդարանների մակարդակով վավերացնել հռչակագիրը՝ դրան հաղորդելով իրենց երկրների համար միջազգայնորեն պարտավորեցնող փաստաթղթի կարգավիճակ։ Ի դեպ, զուգադիպություն է, թե ոչ, սակայն դա տեղի ունեցավ Հայաստանի և Թուրքիայի պաշտոնական ներկայացուցիչների հունվարյան առաջին հանդիպումից հետո և փետրվարին սպասվող երկրորդ այդպիսի հանդիպումից առաջ։

Հռչակագիրը, բացի իր օրակարգի երկու հիմնական կետերից՝ հակահայկական քաղաքականություն և հարաբերությունների նոր ձևաչափ Հարավային Կովկասում, նախանշեց նաև մեկ այլ ծավալուն խնդիր. այն է՝ թյուրքական աշխարհի հետագա համախմբումը և դրա ծավալումը ոչ միայն դեպի արևելք, այլ նաև դեպի արևմուտք։ Հենց արևմուտքում է, ուր թյուրքական պետությունների հետ բավականին ինտենսիվ սիրախաղի մեջ է գտնվում Հունգարիան, թյուրքական գործոնը նկատելի է դառնում Մոլդովայում, Ղրիմի թաթարների «հետապնդման» թեման դառնում է բոլոր համաեվրոպական կազմակերպությունների քննարկումների մշտական առարկա, նոր թուրքական համայնքներն այլևս հնարավոր չէ անտեսել՝ հաշվի առնելով վերջիններիս քանակն ու համախմբվածությունը։ Այսինքն Եվրոպայի վերաբերյալ նոր գլոբալ երկխոսության շրջանակներում թյուրքական գործոնը նույնպես դառնում է կարևոր բաղադրիչ։ «Շուշիի հռչակագիրն» իր հերթին ամրագրել է, որ այդ գործընթացի հիմնական շարժիչները լինելու են Թուրքիան ու Ադրբեջանը։

Իսկ մենք ինչո՞վ ենք ներկայանում այդ քննարկումներին։

Նախ, արդյո՞ք մենք գիտակցում ենք, որ «Շուշիի հռչակագիրը» կանխորոշում է հայկական անկախ պետության գոյության հիմնական սպառնալիքը՝ ի դեմս տարածաշրջանի քաղաքական քարտեզը վերանայելու և հայկական հարցը ամբողջությամբ չեզոքացնելու՝ թյուրքական աշխարհի ձգտմանը։ Նման երկարաժամկետ ռազմավարության հիմքում ընկած է տարածաշրջանում հայերի բնակության պատմական արեալը հետևողականորեն նեղացնելու և վերջիններիս թիվը նվազեցնելու խնդիրը։ Արդյո՞ք մենք գիտակցում ենք, որ թյուրքական համախմբման հեռանկարային խնդիրն է Սյունիքի անեքսիան և Ադրբեջանի տարբեր հատվածների ֆիզիկական միավորումը, ինչպես նաև Արցախի հայաթափումը (Նախիջևանի օրինակով), Հայաստանի ազգային անվտանգության համակարգի խոցելիության ավելացումն ու արտաքին գործոններից վերջինիս կախվածության մեծացումը։

Թյուրքական կոալիցիան իր նպատակներին հասնելու երկու ճանապարհ է ունենալու՝ կա՛մ ռազմական գործողությունների, կա՛մ երկարաժամկետ տնտեսական էքսպանսիայի միջոցով: Որոշ ուժային կենտրոններ խրախուսելու են նման ծրագրերը, մյուսները խոչընդոտելու են դրանց։ Սակայն այդ կենտրոնների միջև գլոբալ փոխզիջման արդյունքը կարող է դառնալ Հայաստանի պետական ինքնիշխանությունը։

Երկրորդ, «Շուշիի Հռչակագիրը» պետք է մեզ բերի այն գիտակցմանը, որ սեփական ուժերով և ռեսուրսներով երկրի ինքնիշխանությունն ու պետական սահմանները պաշտպանելու անկարողությունը՝ նշանակում է լինել խոցելի պետություն, լինել, թեկուզ բարեկամական, բայց արտաքին գործընկերներից ուղղակի կախվածության իրավիճակում։ Մենք միաժամանակ պետք է գիտակցենք և հետևաբար նաև գնահատենք «Շուշիի հռչակագրի» դրույթները՝ որպես դրա մասնակիցների բացահայտ ձգտում․
•   սահմանափակելու Հարավային Կովկասում մեր հիմնական դաշնակից Ռուսաստանի ազդեցությունը և նրան աստիճանաբար ամբողջությամբ դուրս մղելու,
•   Իրանի նկատմամբ ազդեցության նոր լծակներ ստեղծելու և վերջինիս տարածաշրջանային հավակնությունները սահմանափակելու,
•   Ապահովելու Թուրքիայի դիրքավորումը որպես մահմեդական աշխարհի անվիճելի առաջնորդ և պաշտպան, ստեղծելու պայմաններ վերջինիս կողմից հիմնական տրանսպորտային կոմունիկացիաները և բնական ռեսուրսների բաշխման գործընթացը վերահսկելու,  Ռուսաստանի և Չինաստանի որոշ տարածքներում սեփական ազդեցությունը տարածելու համար։

Եվ երրորդ, պետք է լինի գիտակցում, որ «Շուշիի հռչակագիրը» միտված է հայկական աշխարհի պառակտմանը։ Դրա համար մենք պետք է հաշվի առնենք այն հանգամանքը, որ գլոբալիզացիայի և աշխարհաքաղաքական նոր իրողությունների ժամանակակից պայմաններում Հայաստանի Հանրապետությունը չի կարող լինել պետություն միայն այն հայերի համար, ովքեր մշտապես բնակվում են այնտեղ։ Հայաստանը բոլոր հայերի պետությունն է և կոչված է պաշտպանելու է ամբողջ աշխարհի հայության շահերը: Իսկ ողջ աշխարհի հայերը պետք է պաշտպանեն և առաջ տանեն իրենց ազգային պետության շահերը։

Ընդ որում, հարկավոր է հստակեցնել և ի լուր աշխարհի վերստին հայտարարել, որ պատմականորեն գոյություն ունեն մի քանի համազգային առաջնահերթություններ․
-    Անկախ ազգային պետության ամրապնդումն ու հզորացումը
-    Արցախի հիմնախնդրի արդար և վերջնական լուծումը
-    Ամբողջ աշխարհում 1915թ-ի Հայոց Ցեղասպանության համընդհանուր ճանաչումն ու դատապարտումը
-    Աշխարհով մեկ հայկական ազգային ինքնության պահպանումն ու զարգացումը, պայքարը ուծացման դեմ։

Մենք պետք է նոր «հայկական մանիֆեստ» ընդունենք այն մասին, որ չնայած բոլոր դժվարություններին, սպառնալիքներին և մարտահրավերներին՝ միևնույնն է, 21-րդ դարը հայերինն է»։
 

 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |

Լրահոս

22:03
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականը թիմային աղյուսակում հունահռոմեական ոճում զբաղեցրել է 3-րդ հորիզոնականը. ՀՀ ՊՆ
ՀՀ ՊՆ-ից հայտնում են, որ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության վերջնարդյունքում ՀՀ ԶՈՒ հավաքականը թիմային աղյուսակում հունահռոմեական...
Աղբյուր` Panorama.am
21:55
ՔՊ-ական Կարեն Սարուխանյանը վստահեցնում է, որ լավ քնելու համար բարբիտուրատներ պարունակող Կորվալոլ է խմել
ԱԺ ՔՊ-ական պատգամավոր Կարեն Սարուխանյանը գրում է. «2023թ. դեկտեմբերին, երբ «Քաղաքացիական պայմանագիր»  կուսակցությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
21:34
Արամ Առաջինը Լիբանանի հայկական կուսակցապետերի և պատգամավորների հետ խորհրդակցություն է անցկացրել
Մեծին տան Կիլիկիո կաթողիկոսությունից հայտնում են, որ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա․ Վեհափառ Հայրապետի հրավերով, Հայ հոգևոր պետերի և Լիբանանի հայ քաղաքական...
Աղբյուր` Panorama.am
21:15
Առաջիկա օրերին սպասվում է ձյուն
ՇՄՆ «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Լևոն Ազիզյանը գրում է. Նոյեմբերի 25-ի գիշերն առանձին...
Աղբյուր` Panorama.am
20:58
ՀՀ ՆԳՆ-ն որոշակիորեն արտաքին կառավարման տակ է գտնվում․ Ստեփան Դանիելյան
 «Իմ մոտ այն տպավորությունն է, որ գոնե ՆԳ նախարարության առումով արդեն ուղղակիորեն Հայաստանն արտաքին կառավարման տակ է գտնվում...
Աղբյուր` Panorama.am
20:33
Ես այդ խնդիրը լուծելու եմ կացնային ձևով․ Նիկոլ Փաշինյան
Նիկոլ Փաշինյանը հարցազրույց է տվել Հանրային հեռուստաընկերությանը։ Այս մասին ֆեկսբուքյան էջում տեղեկացրել է Փաշինյանը՝ գրելով․...
Աղբյուր` Panorama.am
20:23
Մուշեղ Մկրտչյանը՝ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Մուշեղ Մկրտչյանը (92 կգ) հաղթեց Հնդկաստանի մասնակցին և նվաճեց Երևանում անցկացվող ըմբշամարտի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:10
Ճիշտ հոր պես․ Քիմ Քարդաշյանը սովորում է իրավաբանության յոթերորդ կուրսում
 Քիմ Քարդաշյանը ոչ միայն ռեալիթի աստղ է, գործարար և բազմազավակ մայր։ Նա նաև ջանասեր իրավագիտության ուսանող է։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
Տասը տարի առաջ այս օրը․․․ ․ Տիգրան Աբրահամյան
«Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է․ «10 տարի առաջ այս օրը, Պաշտպանության բանակի հատուկ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:47
Վաղվա «Իմնեմնիմի»-ի հիմնական ֆոկուսը լինելու է «հերձելու» վրա․ Նարեկ Սամսոնյան
«Իմնեմնիմի» փոդքասթի վարող Նարեկ Սամսոնյանը գրում է․ «Վաղվա «Իմնեմնիմի»-ի հիմնական ֆոկուսը լինելու ա...
Աղբյուր` Panorama.am
19:36
Թռչնամսում հայտնաբերվել են մանրէաբանական անհամապատասխանություններ․ ՍԱՏՄ
 ՀՀ սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի ստուգումների արդյունքում կասեցվել է «Ոսկե հավիկ պլյուս» ՍՊԸ-ին պատկանող թռչնամսի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:24
«Արտաշատ» ԲԿ-ն որպես կարմիր գիծ առողջապահությունում. Ծաղիկ Վարդանյան
«Առողջության իրավունք» իրավապաշտպան ՀԿ համանախագահ Ծաղիկ Վարդանյանը գրում է․ «ԱՐՏԱՇԱՏԻ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆԸ ՈՐՊԵՍ ԿԱՐՄԻՐ ԳԻԾ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:09
Սարգիս Գալստյանը մեղավոր ճանաչվեց լրտեսության համար և դատապարտվեց 18 տարվա ազատազրկման
Լրտեսության համար մեղադրվող Լեռնային Ղարաբաղի նախկին պաշտոնյա, Ստեփանակերտում մոտ կես տարի մնալուց հետո Հայաստան տեղափոխված Սարգիս Գալստյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:55
Փոքր պետություններն իրավունք չունեն սխալներ գործել․ Արտակ Զաքարյան
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը գրել է. «2018թ. ապրիլի 17-ին, երբ հասարակության մի հատվածը, Նիկոլի հետ փողոցներն ընկած, փոփոխությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
18:41
Էրդողան․ Մեր արտաքին առևտրի դեֆիցիտի ամենամեծ պատճառը էներգիայի դիմաց վճարելն է
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը Ստամբուլում մասնակցել է «‎Anadօlu» պետական լրատվական գործակալության էներգետիկ ֆորումին,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետ
Oragir.News-ի տեղեկություններով, առաջիկայում ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:12
Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը լեգիտիմացնում է Ցեղասպանությունը․ Լիլիթ Գալստյան
 «Հայաստան» խմբակցության պատգամավորնոր Լիլիթ Գալստյանը գրում է․ «Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:04
Դժբախտ պատահարի հետևանքով մաhաgել է Հայաստանի կարատեի առաջնությունների բազմակի չեմպիոն Մկրտիչ Ղազարյանը
Այսօր դժբախտ պատահարի հետևանքով կյանքից անժամանակ հեռացել է Հայաստանի կարատեի ազգային ֆեդերացիայի մարզիկ Մկրտիչ Ղազարյանը: Լուրը հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Ախալքալաքում տարածված է կոկսակի վիրուսը
Ախալքալաքի մունիցիպալիտետում վերջերս տարածում է ստացել կոկսակի վիրուսը։ Jnews-ի հաղորդմամբ, հիվանդությունն Ախալքալաքում առաջին անգամն է...
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
Բնակարանային գողությունը բացահայտվել է դատագենետիկական փորձաքննության եզրակացության արդյունքում
Այս տարվա  հունիսի 1-ին` ժամը 10։30-ին, անհայտ անձը Երևան քաղաքի Մամիկոնյանց փողոցի բնակարաններից մեկի պատուհանից ապօրինի մուտք էր գործել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
Հայտնի են 2025 թվականի տարվա թռչնի քվեարկության արդյունքները
Հայտնի են «Տարվա թռչուն 2025» քվեարկության արդյունքները։ Ձայները բաժանվել են հետևյալ կերպ. 1․ Հայկական որոր (Larus armenicus)՝...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
Թալանում ու թալանում են, խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
Այս տարվա ընթացքում առաջին անհրաժեշտության տարբեր ապրանքներ, ծառայություններ թանկացել են, թեև ոչ աշխատավարձը, ոչ թոշակը գրեթե չի բարձրացել։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
ՃՏՊ Աշտարակ-Ապարան ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 15:28-ին Արագածոտնի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Աշտարակ-Օհանավան...
Աղբյուր` Panorama.am
16:59
2024 թ.-ին մեկնարկած թանկացումներն ավելի մեծ թափով կշարունակվեն 2025 թ.-ին
Չկարողանալավ տնտեսության մեջ իրական աճ ապահովել՝ Հայաստանի կառավարությունը որդեգրել է ծառայությունների, գների թանկացման և հարկերի բարձրացման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Սիսիան-Կապան ավտոճանապարհին ավտոցիստեռնը բախվել է բետոնե արգելապատնեշին, վնասել ջրագիծը և հայտնվել Որոտան գետում
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:10-ին Սյունիքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Շամբի ՀԷԿ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Նոր կառուցվող էլիտար շենքի շինհրապարակում բետոնախառնիչը կողաշրջվել է. Կա վիրավոր
Այսօր՝ նոյեմբերի 22-ին, արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Երևանում: Shamshyan.com-ը հայտնում է, որ ժամը 12:40-ի սահմաններում Արշակունյաց 23/7...
Աղբյուր` Panorama.am
16:30
Հոկտեմբեր ամսվա տաք մեկնարկը և ցրտաշունչ ավարտը
Օդի միջին ամսական ջերմաստիճանը Հայաստանում կազմել է 7․1°C
Աղբյուր` Panorama.am
16:25
Հայաստանի հավաքականն Ազգերի լիգայի փլեյ-օֆֆում կխաղա Վրաստանի հետ
Նոյեմբերի 22-ին ՈւԵՖԱ-ի շտաբ-բնակարանում՝ շվեյցարական Նիոն քաղաքում, կայացել է ՈՒԵՖԱ Ազգերի լիգայի B/C լիգաների փլեյ-օֆֆի վիճակահանությունը։...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
17:35 22/11/2024

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}