Ձեր վստահելի աղբյուրը

Վերջին օրերին տաքսիների ծառայություններից օգտվող քաղաքացիները նկատել են ուղեվարձերի որոշակի բարձրացումներ: Մասնագետների մոտ կարծիք կա, որ այն կարող է լինել գազի գնի թանկացումների, կամ Ուկրաինական պատերազմի ֆոնին սցիալ-տնտեսական վիճակի վատթարացման սպասումների հետևանք: Panorama.am-ը իրավիճակի պարզաբանման նպատակով դիմեց ոլորտում գործուենություն ծավալող հասարակական կազմակերպության նախագահին և խոշոր տաքսի ընկերության ղեկավարին:

«Տաքսի ծառայությունների գործատուների ճյուղային միության» նախագահ Վահագն Սահակյանը Panorama.am-ին ասաց. «Տաքսու հարցն միշտ այսպես օդից կախված է մնալու, քանի դեռ պետությունը ճիշտ մոտեցում ցույց չի տվել այդ հարցին: Այդ ոլորտն այսօր ոչ մի կերպ չի կարգավորվում: Բոլոր օրենքները կան, որ տաքսին պետք է լինի օրինական դաշտում և լիցենզավորված, բայց դրանք, չգիտես ինչու, ծալել մի կողմ են դրել ու չեն օգտագործում: Օրինակ՝ ոստիկանն ամեն քայլափոխի կանգնեցնում է նման մեքենաները, տուգանում ԱՊՊԱ չունենալու համար, բայց ոչ մեկը չի տուգանում տաքսի մեքենաների վարորդներին, որ առանց իրավունքի ուղևոր են փոխադրում:

Անընդունելի է կարգավորել դաշտն այս ձևով, մանավանդ, որ օրենք էլ չկա, որ ուղեվճարների գների սահմանափակում անեն կամ՝ ընդհանրապես այն սահմանեն, կամ, եթե ոչ գնի՝ գոնե հաշվարկային մեխանիզմի սահմանափակում անեն, կարգ մտցնեն: Եթե չկա այդ կարգավորումներն, իհարկե, տաքսի ծառայությունների գներն այսպես անընդհատ լողալու են»:

Սահակյանի խոսքով՝ այդ ամենը սկսվել է Yandex տաքսի ընկերության շուկա մտնելուց հետո, երբ 1100 տաքսի ընկերությունները, ստիպված փակվեցին դեմպինգի արդյունքում:

ՀԿ նախագահը հայտնեց, որ իր տվյալներով Yandex ընկերությունը սկսզբում իր գրպանից 4.5 մլն դոլար էր վճարում է, որ տաքսիները 100 դրամով ուղևոր փոխադրեին: 

«Այսօր պետական վիճակագրությամբ 60 հազար տաքսի-մեքենաներից 55 հազարն աշխատում են օնլայն հարթակներում, այսինքն՝ օրենքից դուրս: Նրանք պետությանը ոչ մի կոպեկի հարկ չեն վճարում որպես մեքենա, նաև չունեն իրավունք մարդ տեղափոխելու: Այս պայմաններում գների տատանումը, ինչով ասես կարելի է պայմանավորել: Նաև վերևում թվարկածները կարող են լինել պատճառները, թե ինչու է գները բարձրանում»,-նկատեց Վահագն Սահակյանը և շեշտեց, որ այսօր տաքսու թանկացման պատճառն այն է, որ ամեն մեկն իր քմահաճույքով է շարժվում, և շուկայում երեք՝ Yandex, GG, UTaxi դոմինանտ ընկերությունները պայմանավորվածությամբ կարող են օրվա մեջ գին փոխել, որը օրենքին հակասում է:

Նրա խոսքով՝ պատկան մարմինները հղում են անում նրան, որ տեխնոլոգիաները զարգանում են և Հայաստանն էլ պետք է գնա այդ ուղղությամբ՝ դրանով հիմնավորելով տաքսիներում հեռախոսներով ուղեվարձը հաշվելու պրակտիկան:

«Ամբողջ աշխարհում վարորդներին արգելված է օգտագործել հեռախոսներ և տաքսի ընկերություններին արգելված է առանց չափիչների մեքենաներն օգտագործել որպես տաքսի: Հեռախոսը պետության վերահսկողությունից դուրս սարք է, այն բաց պլատֆորմի՝ Լինուքս օպերացիոն համակարգի վրա ծրագրավորված սարքավորում է, որտեղ ամեն ոք կարող է ամեն ինչ անել»,-հայտնեց «Տաքսի ծառայությունների գործատուների ճյուղային միության» նախագահը և հավելեց. «Հաշվիչների դեպքում, այն չափագրելուց, պետության կողմից կապարակնքելուց հետո ոչ ոք չի կարող այնտեղ գնի կամ կիլոմետրի հաշվարկի փոփոխություն անել: Այսինքն՝ այսօր ամեն ինչ արվել է, որ այդ դաշտը պետության վերահսկողությունից դուրս մնա, դրա համար էլ այս վիճակն է տիրում: Եթե այն լիներ պետության վերահսկողության տակ, հաշվիչներն առանց պետության իմացության չէին կարող վերածրագրավորվել: Այն, որ մենք օրվա տարբեր ժամերին ունենում ենք տարբեր գներ, պատճառաբանում են, թե պիկ ժամերին մեքենաները խցանման մեջ են, պակաս կա… Ես էլ հարցնում եմ, թե արդյո՞ք կարագ տեղափոխող մեքենան խցանման մեջ հայտնվելու պատճառով կեսօրին կարագի գինը պետք է թանկանա»:

Վահագն Սահակյանի խոսքով՝ այդ ամենը տրամաբանությունից դուրս է և՝ պետության հանցավոր անտարբերության արդյունք, ինչի հետևանքով ոչ մի տաքսի հարկ չի վճարում:

«Օրենքը չի աշխատում մի դեպքում, երբ այդտեղից որոշ մարդիկ դիվիդենտներ ունեն: Եթե կաշառք չեն վերցնում և չեն օգտագործում օրենքը, ապա այլ տարբերակ չկա: Մեր օրենսդրությունում կա սահմանում, թե որն է կոչվում տաքսի մեքենա, կա օրենք, որ տաքսի ծառայություները պետք է անպայման լիցենզավորվեն, և կա կարգ թե ինչ կարգով է լիցենզավորումն անցկացվում և ինչ հարկատեսակներով են հարկվում այդ ընկերությունները: Բոլոր օրենքները կան, բայց օնլայն տաքսիների հայտնվելուց հետո դրանք չեն գործում: Ինչպե՞ս կարող է լինել օնլայն տաքսի, նման ձևով կարող է նամակագրություն լինել, կոնֆերանս, բայց  օնլայն մարդ տեղափոխելն տելեպորտն է, որը գոյություն չունի»,-հայտնեց ՀԿ նախագահը:

Խոշոր տաքսի ընկերության ներկայացուցիչը Panorama.am-ին հայտնեց, որ իրենց մոտ գները չեն բարձրացել:

«Եթե նկատի ունեք հավելավճարը, ապա նրա բարձրացումը  կապ ունի կոնկրետ այդ պահի դրությամբ տվյալ շրջանում, կամ տվյալ փողոցում, կամ թաղամասում առաջարկի և պահանջարկի միջև եղած անհավասարակշռության հետ: Եթե պահանջարկն ավելի շատ է լինում, քան այդ պահին առաջարկը, ապա հավելավճարը մեծանում է, որի նպատակն այն է, որ ավելի շատ մեքենաներ ներգրավվեն այդ պահին և դրանով առաջարկի շուկան  կարգավորվի և գինը բալանսավորվի: Այդ քաղաքականությունը միշտ է գործել»,-ասաց նա:

Ընկերության ներկայացուցչի խոսքով՝ եթե վերջին մի քանի օվա ընթացքում ինչ-որ մի թաղամասում եղել է մեքենաների դեֆիցիտ կամ գերպահանջարկ, այն կարող է պատճառ հանդիսանալ ինչ-որ չափով գնի բարձրացմանը:

«Օրինակ՝ ամռան շոգ օրերին պահանջարկը բարձարնում է, որը կարող է կապված լինել զբոսաշրջիկների թվի ավելացման, մարդկանց ավելի ակտիվ գործունեության հետ և այլն: Գինն ավտոմատ թանկանում է այնքանով, որքանով անհրաժեշտ կլինի, տվյալ զոնայում ավելի շատ մեքենա ներգրավվել, որպեսզի հետբալանսավորում արվի և իջնեն գները:Բայց մենք մրցունակ ենք շուկայում և մեր մոտ գնի բարձրացումն այդքան մեծ շեղում չպետք է տա, որ մի հատ էլ շուկայի վրա անդրադառնա»,-հայտնեց տաքսի ծառայության ներկայացուցիչը:

Պատրաստեց Ա. Վարդանյանը