Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ռուբլու արժեզրկումը սկսել է բացասական ազդեցություն թողնել այն արտադրողների վրա, որոնք արտահանում են իրականացնում ՌԴ շուկա: Հատկապես մեծ վնաս են կրում այն գործարարները, որոնց առևտրային պայմանագրերը ռուբլով են։

Գործատուների հանրապետական միության նախագահ Գագիկ Մակարյանը Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց, որ ռուբլու արժեզրկումից առաջին հերթին տուժելու է արտահանումը, ավելին, այս անգամ արտահանողների համար նույնիսկ կարող է ավելի վատ լինել, քան 2015 թվականի ռուբլու արժեզրկման ժամանակ, երբ բազմաթիվ արտահանողներ զրոյական մարժայով աշխատեցին կամ ուղղակի ժամանակավորապես դադարեցրին արտահանումը։

Ըստ նրա՝ եթե ռուբլին չկայունանա, ընկերությունները ստիպված կլինեն է՛լ ավելի կրճատել արտադրությունը, իսկ դա նշանակում է, որ աշխատատեղեր են փակվելու, ինչպես նաև արտադրողների վճարած հարկերն են նվազելու։

«Արտահանողներն իսկապես հայտնվել են անելանելի վիճակում։ Հիմա եթե դադարեցնեն արտահանումը, հնարավոր է շուկաներ կորցնեն և դրանք կարող են գրավել այլ երկրներ։ Այս իրավիճակում հատկապես տուժելու են կոնյակ, գինի արտադրողները»,- ասաց նա։

Նշենք, որ հայկական կոնյակի շուրջ 90%-ն արտահանվում է, որից 80%-ը՝ Ռուսաստան։
Հաշվի առնելով ստեղծված ֆորս-մաժորային իրավիճակը, ըստ Գագիկ Մակարյանի, կառավարությունը պետք է շատ արագ արձագանքի և աջակցի արտահանողներին։

Նրա խոսքով՝ կառավարությունն ուղղակի պետք է կիրառի արտահանման սուբսիդավորման գործիքը։ «Ի վերջո, կառավարությունը հարկերը վերցնելով դառնում է բիզնեսի փայատեր։ Այսինքն՝ պետությունը, կարծես թե, բաժնետեր լինի, իսկ հիմա, եթե կան ռիկսեր ու որպես գործընկեր ոչինչ չի ձեռնարկում, այլ ամբողջ բեռը թողնում է գործարարների վրա, դա արդեն լավ չէ»,- նշեց  Գործատուների հանրապետական միության նախագահը։

Ըստ Գագիկ Մակարյանի՝ կառավարությունը գյուղատնտեսության ոլորտում սուբսիդավորման տարբեր ծրագրեր է իրականացնում, հիմա պետք է վերամշակող ընկերությունների համար միջոցառումների ծրագիր մշակի։ «Հենց գյուղացուն աջակցելու համար պետք է այդ ընկերությունները կարողանան իրենց գոյությունը պահել։ Դրա համար ինչպես կառավարությունը մշակեց և կիրառեց կորոնավիրուսի հաղթահարման 24 միջոցառումները, հիմա կարող է դրանց մեկն էլ ավելացնել՝ աջակցելով վերամշակող ընկերություններին»,- ընդգծեց նա։

Հաջորդ խնդիրը վերաբերում է տեքստիլի ոլորտին։ Գագիկ Մակարյանն առաջարկում է շատ արագ քննարկումներ կազմակերպել, հասկանալ, թե քանի տասնյակ ընկերություններ կարող են տուժել, քանի հարյուր աշխատատեղերի փակման հարց կարող է առաջանալ և ինչ ռիսկեր կան այստեղ։

«Պետությունը զբաղվածության համար գումարներ է ծախսում, տարբեր ծրագրեր է իրականացնում, այժմ կանգնած են խնդրի առաջ, որ շատ արագ կարող ենք աշխատատեղեր կորցնել։ Հիմա ավելի լավ չէ եղածները պահպանել, քան ինչ-որ չեղած բանի վրա չարչարվենք, տեսնենք ում որտեղ կարող ենք աշխատանքի տեղավորել»,- նշեց նա՝ հավելելով, որ Էկոնոմիկայի նախարարության գյուղատնտեսության աջակցման ֆոնդերից, Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության գումարներից պետք է ուղղել այդ ընկերություններին, որ կարողանան իրենց եկամտաբերությունը որոշակի չափով պահպանել և աշխատատեղեր չկրճատեն։ 

Ի՞նչ կշահի Հայաստանը

Տնտեսագետի խոսքով՝ Հայաստանն ունի նաև տվյալ իրադրությունից «շահելու» հնարավորություն։ Այսինքն՝ Ռուսաստանի դեմ Արևմուտքի պատժամիջոցները կարող են նաև դրական հետևանքներ ունենալ, Հայաստանը կարող է օգուտներ քաղել դրանից։

Մասնավորապես, ըստ Գագիկ Մակարյանի, հայկական ներմուծող ընկերությունները կարող են ավելի էժան գնով ապրանքներ ներմուծել, ինչպես նաև հնարավոր է որոշ ապրանքների մասով մատչելի գնով հումք ներմուծել Հայաստան և այստեղ արտադրանքը կազմակերպել։

«Այն, ինչ այլ երկրներից էին ներմուծում, հիմա կարող են ՌԴ-ից բերել՝ օգտագործելով նաև ԵԱՏՄ-ի հեշտացված մեխանիզմները։ Հացահատիկ, անասնակեր, ձեթ, թռչնամիս հնարավոր է ներկրել համեմատած էժան գներով»,- ասաց նա։ 

Բացի այդ, ըստ նրա, պատժամիջոցների հետևանքով Ռուսաստանի և ԵՄ-ի միջև հաղորդակցությունը սահմանափակվել է, ռուս զբոսաշրջիկները, որպես այլընտրանքային ուղղություն, կարող են դիտարկել նաև Հայաստանը։ Դա նշանակում է, որ եթե կառավարությունը ճկուն լինի, ապա տուրիզմի ոլորտում լուրջ գումարներ կարող են բերել երկիր։

«Պատժամիջոցների դեպքում բազմաթիվ ռուս տուրիստները չեն գնալու Եվրոպա, հետևաբար՝ Զբոսաշրջության կոմիտեն, տուրիստական ընկերությունները պետք է պայմանագրեր կնքեն և այդ հոսքերն ուղղորդեն Հայաստան։ 2 մլն տուրիստ բերելով Հայաստան, յուրաքանչյուրը ծախսելով 500 դոլար, 1 մլրդ դոլար կներարկենք տնտեսության մեջ։ Դրան զուգահեռ աշխատատեղեր կբացվեն, ռեստորանները, սրճարանները նորմալ կաշխատեն»,- ընդգծեց տնտեսագետը։

Ներկայումս ռուսական ավիաընկերությունների համար ԵՄ օդային տարածքը փակ է։ Ըստ Գ.Մակարյանի, Հայաստանը կարող է այստեղ ևս կամուրջ դառնալ։ «Օրինակ, հայկական ավիաուղիները կարող են վարձակալել «Աէրոֆլոտ»ի ինքնաթիռները, որոնք պարապուրդի են մատնվելու և թռիչքներ իրականացնել Եվրոպա։ Այսպիսով, Հայաստանը կարող է դառնալ տրանզիտ երկիր։ Բացի այդ, մենք կարող ենք այլ եվրոպական ընկերությունների հետ պայմանագիր կնքել և մեծ թվով թռիչքներ իրականացնել», - ասաց Գագիկ Մակարյանը։

Նշենք նաև, որ Ռուսաստանում շուտով շատ որոշ ապրանքների մասով, որոնք ներկրվում էին Եվրոպայից, կարող է դեֆիցիտ առաջանալ։ Այս դեպքում ևս, ինչպես նշում է տնտեսագետը, Հայաստանը կարող է օգուտներ քաղել՝ դառնալով այդ ապրանքների մատակարարարը։

«Քանի որ մեզ մոտ նման ծավալի արտադրություն չկա, ապա Հայաստանը կարող է հզոր արդյունաբերություն ունեցող Իրանի հետ համագործակցել։ Բազմաթիվ ապրանքներ կարող են բերել Իրանից,  վերամշակել կամ միջնորդավորված ուղարկել Ռուսաստան։ Ու քանի որ Իրանը ցանկանում է ԵԱՏՄ անդամ դառնալ, այստեղ որևէ խնդիր ՌԴ-ի կողմից չի լինի։ Այսինքն՝ Հայաստանը կարող է լինել այդ կամուրջը և արտահանել Ռոսաստան»,- ասաց նա։

Ըստ նրա՝ կառավարությունը պետք է շատ արագ արձագանքի. «Նախ պետք է խորհրդակցություններ հրավիրվեն, հանձնարարություններ տրվեն։ Հիմա պետք է հատուկ ռեժիմով աշխատել ստեղծված իրավիճակից օգտվելու համար։ Հայաստանը կարող է հաջողություններ ունենալ, եթե ճիշտ կողմնորոշվի»։