Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Սա նման էր Գողգոթային ... շատ տարիներ անց». 1992 թ. ապրիլի 10-ին Լեռնային Ղարաբաղի փոքր Մարաղա գյուղում տեղի ունեցած կոտորածի մասին այսպես է արտահայտվել բարոնուհի Քերոլայն Քոքսը: Վերջիս Մարաղա է այցելել ցեղասպան գործողությունների երրորդ օրը:

Ապրիլի 10-ին լրանում է Ադրբեջանի կողմից Արցախի Հանրապետության Մարտակերտի շրջանի Մարաղա ավանի խաղաղ բնակչության դեմ իրականացված ցեղասպանության 30-րդ տարելիցը:

«Ապրիլի 9-ին, երեկոյան մոտավորապես ժամը վեցին սկսվեց գյուղի ռմբակոծումը: Դրան վաղուց սովորել էինք: Կրակում էին Ալազանից, թնդանոթներից, խոշոր գնդացիրներից: Այդ ժամանակ ամուսնուս հետ գտնվում էինք նկուղում, ուր ապրում էինք գրեթե երեք տարի: Ապրիլի 10-ի առավոտյան ժամը 6-ի մոտ սկսվեց փոթորկալից գնդակոծություն. արկերը պայթում էին գրեթե ամեն վայրկյան: Գյուղի վրա 3000-ից ավելի արկ է պայթել: Այդպես շարունակվեց մինչև ժամը 14-ին մոտ: Այդ ժամանակ տեղեկացանք, որ ադրբեջանցիներն արդեն գյուղ են մտել: Բոլոր նրանք, ովքեր չկարողացան լքել գյուղը, մորթվեցին, այրվեցին կամ գերեվարվեցին: Իսկ փախչողներիս դժոխային ճանապարհ էր սպասում` ռմբակոծությունների ներքո…»,- պատմել է ադրբեջանական դաժան մսաղացից հրաշքով փրկվածներից Վալյա Խաչիկյանը։

Ականատեսների վկայությամբ` յուրաքանչյուր տասներորդն ադրբեջանական ջոկատներում զինված էր ոչ միայն ինքնաձիգով, այլև յաթաղանով` 1915 թվականի Հայոց ցեղասպանության ժամանակ թուրք դահիճների հիմնական զենքով:

Ադրբեջանական հրոսակները թալանել էին բոլոր տները, իսկ այն ամենը, ինչ չէին կարողացել թալանել, այրել էին` հաճախ` տանտերերի հետ միասին: Բնակիչներին կոտորել են ամենադաժան եղանակներով` այրել, անդամահատել, անգամ սղոցել: Դաժան կոտորածների արդյունքում տարբեր տվյալներով սպանվել է ավելի քան 80-100 մարաղացի, այդ թվում` 30-ը` կանայք, 40-ից ավելի մարդ վիրավորվել է, ևս 63-ը գերեվարվել են: Վերջիններիս թվում եղել է ինը երեխա: Բազմաթիվ մարաղացիներ սպանվել են փախուստի ճանապարհին` ծնողների, զավակների, հարազատների աչքերի առջև: Պատանդ վերցված մարաղացիներից յոթը վերադարձվել են, 17-ը փոխանակվել են, մեկը գնվել է, մեկին հաջողվել է փախչել գերությունից, ութ հոգու սպանության մասին տեղեկություններ են ստացվել, ևս 29-ի ճակատագիրն առ այսօր անհայտ է:

«Ընդդեմ իրավական կամայականության» ՀԿ գործադիր տնօրեն Լարիսա Ալավերդյանն ասել է, որ  Մարաղան Սումգայիթում, Բաքվում, Գանձակում և այլ ավելի քան 300 բնակավայրերում տեղի ունեցած ցեղասպանական գործողություններից մեկ նշանակալից տարբերություն ունի. այն տեղի է ունեցել նորանկախ Ադրբեջանի կողմից:

«Մարաղայի ցեղասպանությունը իրականացվել է ադրբեջանցիների կողմից խաղաղ, անպաշտպան հայ գյուղացիների նկատմամբ»,- հայտարարել է նա։